علم در مهارت‌های اجتماعی

به گزارش خبرگزاری ایمنا، ارتباطات اجتماعی یکی از اساسی‌ترین مهارت‌هایی است که کودکان و نوجوانان باید در دوران رشد خود به آن تسلط پیدا کنند. ضعف در این مهارت‌ها می‌تواند تأثیرات منفی عمیقی بر زندگی فردی و اجتماعی آن‌ها داشته باشد. از عملکرد تحصیلی گرفته تا روابط اجتماعی و سلامت روان، همه تحت تأثیر توانایی‌های ارتباطی قرار دارند. به همین دلیل، توجه به تقویت مهارت‌های اجتماعی در سنین پایین از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، کودکان باید یاد بگیرند که چگونه به درستی ابراز وجود کنند و در عین حال مهربانی و انعطاف‌پذیری را در روابط خود حفظ کنند. این مهارت‌ها نه‌تنها به آن‌ها کمک می‌کند تا دوستان خوبی پیدا کنند، بلکه آن‌ها را به دوستان بهتری نیز تبدیل می‌کند. والدین و مربیان نقش کلیدی در این فرآیند دارند و می‌توانند با رفتارهای خود الگوهای مناسبی برای کودکان باشند.

استفاده از منابع آموزشی و بازی‌های گروهی می‌تواند به تقویت مهارت‌های اجتماعی کودکان کمک کند. بازی‌های نقش‌آفرینی و فعالیت‌های گروهی، به کودکان این امکان را می‌دهد که در محیطی امن و سرگرم‌کننده، مهارت‌های ارتباطی و همدلی را تمرین کنند. همچنین، اختصاص زمان برای صحبت درباره احساسات و تجربیات روزمره می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا درک بهتری از احساسات خود و دیگران پیدا کنند، ایجاد یک محیط حمایتی و آموزشی در خانه و مدرسه می‌تواند به کودکان کمک کند تا مهارت‌های اجتماعی خود را تقویت کرده و به فردی موفق و متعادل در جامعه تبدیل شوند.

مریم ماهرالنقش روانشناس تربیتی، متخصص روانسنجی و مشاور مدارس اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: عنوان یک روانشناس، یکی از اساسی‌ترین دغدغه‌هایی که در مواجهه با کودکان و نوجوانان مشاهده می‌کنم، مشکلات مربوط به ارتباط با همسالان و دوست‌یابی است. این موضوع، که به طور کلی به عنوان «ضعف در مهارت‌های اجتماعی» شناخته می‌شود، می‌تواند بر تمام ابعاد زندگی کودک، از عملکرد تحصیلی و روابط اجتماعی گرفته تا سلامت روان، تأثیر عمیقی بگذارد.

وی افزود: رسیدگی به مشکلات ارتباطی کودکان در سنین پایین قابل اهمیت می‌باشد اگر به کودک ابراز وجود صحیح را بیاموزیم، برایش توضیح دهیم که می‌تواند بدون دغدغه مهربان باشد و به موقع انعطاف‌پذیری داشته باشد، احتمال موفقیتش در دوست‌یابی درست افزایش خواهد یافت. بچه‌ها باید بدانند که علاوه بر اینکه باید دوست خوبی برای خود پیدا کنند خودشان نیز باید دوست خوبی باشند و مشخصات یک دوست خوب را در خود ایجاد کنند.

روانشناس تربیتی گفت: ما بزرگترها بسیار می‌توانیم کمک کننده باشیم. به همان اندازه که خانواده می‌تواند الگوی خوبی برای کودکان باشند مکان‌های آموزشی که کودک در انجا رفت و امد دارد می‌تواند مؤثر باشد. ما با رفتار درست خود می‌توانیم الگوی درستی برای بچه‌ها باشیم. که این مستلزم این هست که ما خودمان هم برای رشد خودمان همیشه تلاش کنیم و یک بزرگ‌تر آگاه و هشیار باشیم، شرکت در کلاس‌های تاتر، نمایشنامه خوانی، شرکت در بازی‌ها و آموزش‌های گروهی به کودکان کمک می‌کند ارتباطات متفاوت را تجربه کنند.

ماهرالنقش بیان کرد: برای والدین و مربیانی که علاقه‌مند به تقویت مهارت‌های اجتماعی فرزندان خود در محیط خانه هستند، منابع کتابی ارزشمندی وجود دارد، بازی‌های آموزشی برای تقویت هوش برتر: برای کودکان پیش دبستان و اول. مجموعه کتاب‌های ادب: مناسب برای آموزش مهارت‌های اجتماعی. کتاب شهربازی هوش هیجانی: برای کودکان دبستان. کتاب هوش هیجانی: مناسب برای نوجوانان و بزرگسالان، این کتاب‌ها با ارائه بازی‌ها و فعالیت‌های سرگرم‌کننده کمک می‌کنند تا والدین به شکلی مؤثر و جذاب، مهارت‌های اجتماعی فرزندشان را در خانه تقویت کنند.

وی ادامه داد: خانواده‌ها می‌توانند چند تمرین ساده و سرگرم‌کننده در خانه انجام دهند:

1. بازی نقش: از کودکان بخواهید نقش‌های مختلفی را ایفا کنند (به عنوان نمونه نقش یک معلم، یک فروشنده و…) و از آن‌ها بخواهید با همسالان خود تعامل کنند. این تمرین به آن‌ها کمک می‌کند تا حس همدلی و مهارت‌های ارتباطی خود را تقویت کنند.
2. بازی‌های گروهی: بازی‌هایی مانند پانتومیم یا حدس بزن، می‌توانند به کودکان در یادگیری نحوه ارتباط غیرکلامی و شناخت احساسات دیگران کمک کنند.

روانشناس تربیتی تاکید کرد: هر روز چند دقیقه را به صحبت درباره احساسات و تجربیات روزمره فرزندان اختصاص دهید. این کار می‌تواند به کودکان کمک کند تا نحوه ابراز احساسات خود و درک احساسات دیگران را یاد بگیرند

ماهرالنقش تصریح کرد: خانواده‌ها می‌توانند چند تمرین ساده و سرگرم‌کننده در خانه انجام دهند:

1. بازی نقش: از کودکان بخواهید نقش‌های مختلفی را ایفا کنند (مثلاً نقش یک معلم، یک فروشنده و…) و از آن‌ها بخواهید با همسالان خود تعامل کنند. این تمرین به آن‌ها کمک می‌کند تا حس همدلی و مهارت‌های ارتباطی خود را تقویت کنند.
2. بازی‌های گروهی: بازی‌هایی مانند پانتومیم یا حدس بزن، می‌توانند به کودکان در یادگیری نحوه ارتباط غیرکلامی و شناخت احساسات دیگران کمک کنند. هر روز چند دقیقه را به صحبت درباره احساسات و تجربیات روزمره فرزندان اختصاص دهید. این کار می‌تواند به کودکان کمک کند تا نحوه ابراز احساسات خود و درک احساسات دیگران را یاد بگیرند.

به گزارش ایمنا، توسعه مهارت‌های اجتماعی در کودکان نشان می‌دهد که این مهارت‌ها به عنوان یکی از ارکان اساسی رشد فردی و اجتماعی، نقش حیاتی در شکل‌گیری شخصیت و رفتارهای آینده آن‌ها ایفا می‌کنند. در دنیای امروز، که ارتباطات انسانی و تعاملات اجتماعی به شدت تحت تأثیر فناوری و رسانه‌های اجتماعی قرار گرفته است، اهمیت تقویت مهارت‌های اجتماعی بیش از پیش نمایان می‌شود، کودکان با یادگیری مهارت‌های اجتماعی، توانایی برقراری ارتباط مؤثر با دیگران را پیدا می‌کنند و می‌توانند در موقعیت‌های مختلف اجتماعی، احساسات و نیازهای خود را به درستی ابراز کنند. این مهارت‌ها به آن‌ها کمک می‌کند تا در گروه‌های اجتماعی، دوستان خوبی پیدا کنند و روابط مثبت و سازنده‌ای برقرار کنند. همچنین، توانایی درک و همدلی با دیگران، به آن‌ها این امکان را می‌دهد که در مواجهه با چالش‌ها و مشکلات اجتماعی، به شیوه‌ای مؤثرتر عمل کنند.

نقش والدین و مربیان در این فرایند غیرقابل انکار است، آن‌ها می‌توانند با ایجاد محیطی حمایتی و آموزشی، به کودکان کمک کنند تا مهارت‌های اجتماعی خود را تقویت کنند. استفاده از بازی‌های آموزشی، فعالیت‌های گروهی و گفتگو درباره احساسات، از جمله روش‌هایی است که می‌تواند به بهبود این مهارت‌ها کمک کند، سرمایه‌گذاری در توسعه مهارت‌های اجتماعی کودکان نه تنها به نفع خود آن‌هاست، بلکه به جامعه نیز کمک می‌کند تا نسل‌های آینده‌ای با روابط سالم‌تر و توانمندی‌های اجتماعی بالاتر داشته باشد. این امر می‌تواند به کاهش مشکلات اجتماعی و افزایش کیفیت زندگی در جامعه منجر شود.