به گزارش خبرگزاری ایمنا از آذربایجان شرقی، اینجا بازار تبریز، بزرگ‌ترین بازار مسقف جهان است که خشت به خشت آن با نام اباعبدالله الحسین (ع) روی هم گذاشته شده است و تا امروز طنین حسین حسین مردم تبریز در دالان‌ها و تیمچه‌های آن، گوش عاشقان به خاندان حضرت محمد (ص) می‌نوازد.
از هر راسته‌ای که وارد بازار می‌شوی، پرچم عزای سالار شهیدان بر سر درب ۵۵۰۰ حجره بازار تبریز نقش بسته است، از هر چند حجره یک حجره دار سفره نذری پهن شده و میزبان عزاداران حسینی است.
از دیرباز وجه تمایز این بازار با سایر بازارهای سنتی کشور، برگزاری مراسم مذهبی همچون عزاداری‌های ماه محرم در تیمچه مظفریه و سایر تیمچه‌ها است که از دوران صفویه تاکنون جلوه معنوی خاصی به این بازار می‌بخشد.
عرض ارادت هیئت‌های محلات به اباعبدالله الحسین (ع) در بازار تبریز
محلات قدیمی و اصیل تبریز همچون نوبر، خیابان، کوچه باغ، اهراب، ششگلان و بیش از ۲۰ محله دیگر با اینکه این روزها با اسامی دیگری از آن‌ها در تبریز یاد می‌شود، اما به رسم دیرین با نام قدیمی خود در بازار حضور پیدا می‌کنند و به سبک خود ندای لبیک یا حسین سر می‌دهند.
یکی از نکات جالب و قابل توجه عزاداری محلات در بازار، ترکیب منظم هیئت‌ها است، به‌نحوی که هر محله سه دسته عرب، عجم و زنجیززن دارد که با ورود محله به محل عزاداری در بازار در سرای صادقیه به ترتیب وارد بازارچه و تیمچه‌ها می‌شوند و عزاداری می‌کنند و بیشتر در تیمچه مظفریه (بازار فرش‌فروشان) به کار خود پایان می‌دهند.
نخست دسته عرب محله با لباس‌هایی سر تا پا مشکی به سبک اعراب وارد بازار می‌شوند و با نظم و سبک خاص دو دستان خود را بر سینه‌هایشان می‌کوبند، سپس دسته عجم که کت و شلوار بر تن دارند به صورت آرام و منظم با یک دست بر سینه می‌کوبند و در پایان زنجیرزنان بر کار محله در روز عزاداری خاتمه می‌دهند و هیئت‌ها به محله خود بازمی‌گردند تا در مساجد عزاداری کنند.
شبیه‌خوانی، شمع‌افروزی، تعزیه‌گردانی و چندین عزاداری دیگر نیز در بازار تبریز صورت می‌گیرد که می‌توان شبیه‌خوانی محله شتربان با پوست شیر جنگلی در عاشورای حسینی را از بارزترین شبیه‌خوانی‌ها در بازار نام برد.
عزاداری تبریزی‌ها زیر لقای پرچم محله در بازار تبریز
مرتضی عبدی یزدانی که بعد از فوت پدرش بیش از ۲۰ سال مسئولیت دسته‌جات حسینی بازار تاریخی تبریز را بر عهده دارد، به خبرنگار ایمنا می‌گوید: سالیان سال است که بازار تبریز با تیمچه‌ها و راسته‌هایش یک نوع حسینیه بزرگ در شهر تبریز بوده است.
وی می‌افزاید: از زمانی که یادم می‌آید، مردان در بازار عزاداری می‌کردند و زنان نیز در طبقه دوم بازار می‌نشستند و عزاداری را همراهی می‌کردند.
این محب اهل بیت عنوان می‌کند: حدود ۲۵ محله متشکل از سه هیئت سینه‌زن عرب، سینه‌زن عجم و زنجیرزن زیر لقای پرچم محله به عزاداری در بازار مشغول می‌شدند.
عبدی یزدانی تصریح می‌کند: دسته‌جات حسینی تبریز در طول سال هر ۱۵ روز یک بار جلسه برگزار می‌کنند و پیش از آغاز ایام محرم نیز برای هماهنگی‌های لازم با دعوت رسمی در یک مسجد جمع می‌شوند و با توافق ساعت پیشنهادی برای آغاز زمان عزاداری، قرعه کشی بین دسته‌جات انجام می‌گیرد، دسته‌جات بر اساس این قرعه‌کشی، گروه بندی می‌شوند تا عدالت در زمان عزاداری رعایت شود.
وی ادامه می‌دهد: بعضی دسته‌جات در روز عاشورا برنامه‌هایی در محلات دارند و حدود ۱۴ دسته از محلات تبریز به بازار می‌آیند، در این هنگام بازار به قدری شلوغ می‌شود که ساعت عزاداری از روزهای قبلی بیشتر طول می‌کشد و از ساعت ۱۴ ظهر تا ۱۲ شب ادامه پیدا می‌کند.
مسئول دسته‌جات حسینی بازار تبریز درباره تفاوت عزاداری در بیرون با داخل بازار، اظهار می‌کند: معمول‌ترین عزاداری در خیابان‌های تبریز با طبل و چوب انجام می‌شود، اما در بازار تنها سینه‌زنی یا زنجیر داریم. عزاداری در بازار آنقدر خالص و بی ریا است که می‌توان در گوشه‌ای از بازار، فردی را دید که در عالم خود عزاداری می‌کند یا زنجیر به دست گرفته است و خارج از دسته و در گوشه‌ای، عزاداری می‌کند؛ این حال و هوای خالص در بیرون از بازار وجود دارد اما تا به این حد خالصانه نیست، هر ساعت و هر روز از عزاداری در بازار، نوحه مخصوص به خود دارد و هر دسته‌ای که در آن زمان در بازار است باید نوحه‌ای با همان مضمون را بخواند.
عبدی‌یزدانی ادامه می‌دهد: ترتیب عزاداری در بازار به این نحو است که اول هیئت سینه زن عرب یک محله سپس هیئت زنجیرزن همان محله و در آخر هیئت سینه زن عجم وارد بازار می‌شود و این ترتیب تا به امروز حفظ شده است، تنها دو محله ورجی‌باشی و شتربان هستند که هیئت زنجیر آن‌ها قبل عرب وارد می‌شود.
تنظیف بازار تبریز برای میزبانی از عزاداران حسینی
حسین منیری‌فر شهردار منطقه ۸ تبریز از تنظیف و پاکسازی شبانه روزی بازار تاریخی تبریز در عزاداری‌های ایام محرم خبر می‌دهد و اظهار می‌کند: به منظور برگزاری پرشکوه مراسم عزاداری حسینی در بازار تبریز، جلسات مختلفی با ارگان‌های مختلف طی ماه اخیر برگزار شده است تا به بهترین نحو ممکن میزبان عزاداران حسینی و عاشقان آن حضرت در بازار تاریخی تبریز باشیم.
وی می‌افزاید: در این راستا تمام معابر بازار با بنرهای عزاداری حسینی فضاسازی می‌شود و عوامل خدمات شهری منطقه ۸ تبریز، به صورت شبانه‌روزی عملیات تنظیف و رفت‌وروب بازار را در ایام محرم انجام می‌دهند تا محل رفت و آمد شهروندان و عزاداران حسینی پاک و منزه باشد.
شهردار منطقه ۸ تبریز خاطرنشان می‌کند: در کنار عملیات تنظیف و رفت‌وروب معابر بازار، عملیات شست‌وشوی کرکره‌ها و کف بازار در مسیرهای عبوری دسته‌جات حسینی همه روزه اجرایی می‌شود تا با این اقدامات بازار تاریخی تبریز را برای میزبانی شایسته عزاداران حسینی آماده‌سازی کنیم.
برنامه نوبت‌بندی دسته‌جات حسینی در محرم سال ۱۴۰۴
پس از انجام قرعه کشی در مجمع سرپرستان دسته‌جات حسینی بازار تبریز، برنامه نوبت بندی دسته‌جات برای اجرای مراسم عزاداری در بازار تبریز در ایام محرم سال ۱۴۰۴ ارائه شد که به صورت جدول ذیل در صورت عزاداران تبریزی قرار می‌گیرد.
به گزارش ایمنا، در تبریز محرم تنها یک مناسبت تقویمی نیست بلکه آیینه‌ای از پیوند عمیق مردم با تاریخ، ایمان و هویت جمعی‌شان است، بازار بزرگ با آن حجره‌های کهن و سقف‌های ضربی تنها محل دادوستد کالا نیست بلکه در ایام محرم به کاروانی از اشک و ارادت بدل می‌شود.
آئین‌های عزاداری در این شهر، روایت‌گر نسلی است که سینه‌زنی را زبان دل و عزاداری را میراثی زنده می‌دانند.
نظر شما