به گزارش خبرگزاری ایمنا، در دنیای امروز با روند رو به افزایش خصوصی‌سازی فضاهای عمومی و کنترل آن‌ها به روش‌های مختلف، مفهوم اجتماع‌پذیری در فضاهای عمومی به یکی از ارکان اساسی سرزندگی شهری تبدیل شده است.
فضاهای عمومی، به‌عنوان بسترهای تعامل اجتماعی، نه‌تنها نیازهای ذاتی شهروندان را برای برقراری روابط اجتماعی فراهم می‌آورند، بلکه هویت و زندگی اجتماعی آن‌ها را نیز شکل می‌دهند.
فضاهای عمومی در شهرها، به‌عنوان نقاط کانونی برای فعالیت‌های اجتماعی، باید دارای هویت و سرزندگی باشند، احساس آرامش، نشاط و سرزندگی از جمله نیازهای روحی انسان‌ها است و کیفیت این فضاها به‌طور مستقیم بر زندگی اجتماعی و تعاملات شهروندان تأثیر می‌گذارد، یک فضای شهری سرزنده، فضایی است که در آن افراد با سنین و جنسیت‌های مختلف، در زمان‌های مختلف روز، به شکل انتخابی و اجتماعی در آن حضور دارند و به فعالیت می‌پردازند.
برنامه‌ریزی شهری به دنبال ارتقای کیفیت زندگی ساکنان شهر و ایجاد محله‌ای مناسب برای زندگی است، این هدف تنها از طریق شناخت ابعاد حیات بخشی به محلات و عوامل مؤثر بر آن امکان‌پذیر است، سرزندگی محیط، به‌عنوان یکی از حلقه‌های مفقوده در زندگی شهری، نیازمند توجه ویژه‌ای است، در این راستا، پایداری شهری باید به ابعاد اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی محدود نشود و بعد معنایی نیز به آن افزوده شود، از دیدگاه دینی، کمال زندگی در رسیدن به حیات طیبه است و این هدف تنها در محیطی مطلوب و سرزنده امکان‌پذیر است.
سرزندگی، تنها شاخصی زیبایی‌شناختی نیست؛ جوهره‌ای است که فضا را به «مکان» بدل می‌کند، فضایی که در آن موسیقی خنده‌ی کودکان با نجوای گفت‌وگوی کهنسالان می‌آمیزد، جایی که زنان و مردان، جوانان و پیران، نه از سر اجبار، که بر پایه انتخاب و اشتیاق، ساعاتی از زندگی خود را در آن می‌گذرانند، این گستره زمانی حضور و تنوع فعالیت‌ها از قدم زدن عارفانه تا گفت‌وگوی پرجنب‌وجوش است که حس تعلق و هویت جمعی را می‌پروراند و فضا را از کالبدی فیزیکی به پدیده‌ای اجتماعی-معنایی ارتقا می‌دهد.
سرزندگی در شهرها یک واجب اجتماعی است
محمد نورصالحی، رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان به خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: با توجه به شرایط امروز جامعه، زندگی روزمره افراد به‌ویژه سرزندگی و نشاط اهمیت زیادی دارد، علاوه بر خانواده‌ها، مدیریت شهری نیز در این زمینه نقش مؤثری دارد و باید محیط پارک‌ها را محیا نگه دارد.
وی با بیان اینکه در مکان‌هایی که امکان توسعه وجود دارد، باید این کار انجام شود، می‌افزاید: در این رابطه باید به‌طور جدی کار شود و از مدیریت شهری درخواست کرد، زیرا برای شرایط امروز جامعه یکی از واجبات است.
رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان با بیان اینکه شهرداری سازوکارهای مختلفی دارد، اما باید درخواست شود که به‌صورت ویژه به این نکته بپردازند، تصریح می‌کند: سازوکارهایی از جمله شهر دوست‌دار کودک وجود دارد که در حوزه خدمات شهری و سازمان پارک‌ها این بخش‌ها باید تقویت شود یا هر اقدامی که در این زمینه انجام شده است، با افزایش توان و بودجه به آن پرداخته شود.
پارک‌های چندعملکردی تنها پناهگاه سرزندگی برای تمام طبقات
امین علی‌پور، کارشناسی ارشد معماری به خبرنگار ایمنا می‌گوید: فضاهای شهری معاصر عملکرد خود را به مثابه مکان‌هایی برای برقراری روابط اجتماعی از دست داده‌اند و در حقیقت مفهوم اجتماع جای خود را به همزیستی اجباری در شهر داده است؛ فضاهای سنتی که امکان مشارکت عمومی افراد در تصمیم‌گیری‌های جمعی را فراهم می‌کرد از میان رفته، شبکه‌های ارتباطی کنونی قابل رؤیت نیست، در نتیجه پدیده جدیدی به نام نافضایی ظهور یافته که بعد جدیدی به زنجیره زمانی فضایی شهر افزوده و انزوای مردم فعالیت‌های آن‌ها را در پی داشته است.
وی می‌افزاید: پارک‌های شهری بخشی از فضاهای سبز عمومی هستند که علاوه بر دارابودن جنبه‌های تفریحی و فرهنگی و زیست محیطی جنبه خدمات‌دهی به مناطق مختلف شهر را دارند طبیعت و ماهیت این گونه فضاها به شکلی است که تمام طبقات مردم می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند؛ در پارک‌های عمومی سعی می‌شود تمام وسایل سرگرمی و رفاهی برای هرگونه سلیقه، فکر و سن وجود داشته باشد.
کارشناسی ارشد معماری با بیان اینکه بر این اساس وظایف فضای عمومی را می‌توان ابزاری برای ارتباطات و مراودات شبکه‌های اجتماعی مکانی برای رویارویی و مراسم شهروندی، همچنین مدیریت و هماهنگ‌سازی فعالیت‌های شهروندی بیان کرد، ادامه می‌دهد: فضاهای شهری ظرف فعالیت‌های شهری و بستری برای تعاملات اجتماعی و زمینه‌ساز شکل‌گیری سرمایه‌های اجتماعی به شمار می‌آیند.
علی‌پور با بیان اینکه لازمه سرزندگی در فضای شهری مردم در شهر هستند، خاطرنشان می‌کند: این در حالی است که اگر فضاهایی همچون پارک‌های شهری مناسب و پویا که انجام فعالیت‌ها و تفریحات سالم به‌گونه‌ای سازمان یافته و مطابق با ارزش‌های جامعه که در آن به راحتی میسر می‌شود، وجود داشته باشد؛ حضور مردم و به تبع آن سرزندگی و زیست‌پذیری نیز افزایش پیدا می‌کند، با شناسایی و تقویت عوامل مؤثر بر سرزندگی فضاهای عمومی شهر و ایجاد فضاهای سرزنده می‌توان شهر را احیا و باز سرزنده کرد.
وی تصریح می‌کند: وجود قابلیت‌ها و کیفیت‌های محیطی برای درک و دریافت فضا و در نتیجه آن مکث و حضور افراد در فضاهای شهری زمینه‌ساز دیدن و دیده شدن در سطوح پایین و در سطحی فراتر تعاملات و مراودات اجتماعی می‌شود، در واقع تمرکز بر کیفیت‌های محیطی است که کارایی و سرزندگی فضای شهری، استمرار حیات شهری و تقویت سرمایه‌های اجتماعی را به‌دنبال دارد.
به گزارش ایمنا: سرزندگی فضاهای عمومی نه تنها به بهبود کیفیت زندگی شهروندان کمک می‌کند، بلکه به‌عنوان عاملی کلیدی در تقویت تعاملات اجتماعی و ایجاد جامعه‌ای پویا و زنده عمل می‌کند، این موضوع نیازمند توجه و برنامه‌ریزی دقیق از سوی مسئولان شهری و معماران است تا بتوانند فضایی مناسب برای زندگی و تعاملات اجتماعی فراهم آورند.
نظر شما