به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، اقتصاد اسرائیل در هفته گذشته در آستانه فروپاشی قرار گرفت؛ اما آتشبس جلوی گسترش جنگ و رکود اقتصادی آن را گرفت. درگیری اخیر با ایران، از نظر اقتصادی برای اسرائیل بسیار پرهزینه بود، بهطوری که طبق برآورد کارشناسان، اگر جنگ ادامه پیدا میکرد، اسرائیل ظرف دو ماه آینده همان میزان خسارتی را متحمل میشد که در دو سال جنگ غزه متحمل شده بود. تداوم جنگ میتوانست اقتصاد اسرائیل را به ورطه نابودی و بحران مالی بکشاند و دولت این کشور توان تحمل یک جنگ طولانی را نداشت.
همزمان با شلیک موشکهای ایرانی به اسرائیل، بخشهای کلیدی اقتصادی آن تعطیل شدند. شرکت هتلداری دان، قدیمیترین هتل زنجیرهای اسرائیل، اعلام کرد که بهدلیل تأثیرات منفی جنگ با ایران، نیمی از شعب خود را تعطیل و اکثر کارکنان را به مرخصی فرستاده است. این شرکت پیشبینی کرد که این وضعیت تا پایان جنگ و حتی پس از آن ادامه خواهد داشت، زیرا صنعت گردشگری به دلیل سیاست «آسمان بسته» دولتها، در عمل فروپاشیده است.
شرکت کشتیرانی مرسک نیز بهطور همزمان اعلام کرد که پس از اصابت موشک به کارخانهای نزدیک بندر حیفا، فعالیتهای خود را در این بندر متوقف کرده است. تلاشها برای انتقال بارها به بندر اشدود نیز بینتیجه ماند و زنجیره تأمین در کرانه باختری دچار اختلال شد که کمبود سوخت و مواد غذایی سرد را بهدنبال داشت و محصولات کشاورزی را در معرض فساد قرار داد.
خانوادهها سفرها را لغو کردند، خریدهای بزرگ را به تعویق انداختند و به خرید کالاهای ارزانتر روی آوردند. بسیاری از مراکز خرید با وجود مجوز بازگشایی مشروط، بهدلیل حملات موشکی و آسیبهای گسترده همچنان تعطیل ماندند و کسبوکارهای کوچک با افزایش هزینهها و کاهش مشتریان روبهرو شدند، به طوری که شهروندان تلآویو از ناتوانی در دوام آوردن و تحمل بیشتر این وضعیت میان صدای آژیرها، دویدن به پناهگاه و افزایش قیمت سخن میگفتند.
اشتباهات استراتژیک و فشارهای اقتصادی
اقتصاد اسرائیل پیش از حمله متجاوزانه به ایران با وجود هزینههای بالای نظامی طی ۱۸ ماه گذشته، همچنان فعال بود و بخش فناوری که حدود ۲۰ درصد تولید ناخالص داخلی و بیش از نیمی از صادرات آن را تشکیل میدهد، نقش مهمی در تابآوری اقتصادیاش داشت. اما با تشدید جنگ مستقیم با ایران، حتی این اقتصاد مقاوم نیز به طور چشمگیری شروع به تزلزل کرد.
برآوردها نشان میدهد اسرائیل تنها در دو روز نخست حملات حدود ۱.۴۵ میلیارد دلار هزینه کرد و هزینه عملیات نظامی روزانه به ۷۲۵ میلیون دلار رسید. بودجه دفاعی اسرائیل در سال ۲۰۲۴ با ۶۵ درصد افزایش نسبت به سال قبل به حدود ۴۹.۴ میلیارد دلار رسید که معادل ۸.۴ درصد تولید ناخالص داخلی است و پس از اوکراین، دومین رقم بالای جهان محسوب میشود.
دولت اسرائیل برای تأمین این هزینهها وامهای سنگینی گرفت و بدهی ملیاش به حدود ۳۷۰ میلیارد دلار رسید. نسبت بدهی به تولید ناخالص داخلی آن نیز از ۶۱.۳ درصد در ۲۰۲۳ به حدود ۶۹ درصد در پایان ۲۰۲۴ افزایش داشت که تنها یک درصد کمتر از اوج دوران کروناست. دولت همچنین از طریق فروش اوراق قرضه در آمریکا، ۵ میلیارد دلار جذب کرد که بیش از دو برابر دورههای مشابه قبلی است.
مسئولان اسرائیل با این تصور وارد درگیری شدند که با تشدید جنگ، آمریکا ناگزیر به مداخله بیشتر خواهد شد، اما با گذشت روزها و نبود حمایت بیشتر واشنگتن، هزینههای جنگ برای اسرائیل به سرعت غیرقابل تحمل شد. تحلیلگران بازار سرمایه تلآویو معتقدند که آتشبس در بهترین زمان ممکن رسید. در غیر این صورت، اقتصاد اسرائیل با تعطیلی طولانی، کوهی از بدهیهای عمیقتر و خطر فرار سرمایه و بیکاری گسترده روبهرو میشد.
آتشبس با ایران در واقع اسرائیل را از لبه پرتگاه اقتصادی نجات داد. ادامه جنگ میتوانست ظرف هفتهها اقتصاد این کشور را به مرز فروپاشی برساند، اما با توقف درگیریها، اسرائیل اکنون با چالشهای عمیق اقتصادی، بدهیهای سنگین و نیاز فوری به بازسازی اعتماد عمومی و سرمایهگذاری روبهروست.
نظر شما