به گزارش خبرگزاری ایمنا، در روزگاری که واژههایی مانند جنگ و مقاومت بار دیگر بر متن اخبار سنگینی میکند و التهاب منطقه، سایهای پررنگ بر سر مردم انداخته، بازگشت به تجربه زیسته جنگ ضرورتی دوچندان یافته است؛ فیلم سینمایی اسفند تلاشی برای بازنماییِ چهرهای کمتر دیدهشده از تاریخ دفاع مقدس است، بی آنکه به دام شعار و اغراق بیفتد.
فقدان روایت انسانی؛ مسألهای فراموششده در سینمای جنگ
در سالهای گذشته، بسیاری از آثار سینمایی با موضوع دفاع مقدس دچار پرداختی سطحی و کلیشهای بودهاند یا با تصویرسازیهایی قهرمانمحور و اغراقشده، مخاطب را از درک انسانیِ واقعیتها دور کرده و با روایتهایی منفعل و تهی، از تأثیرگذاری بازماندهاند. آنچه در سینمایی اسفند برجسته است، تلاش آگاهانه برای بازسازی یک روایت انسانی و چندلایه از دل یک رخداد نظامی است؛ این اثر بر خلاف بسیاری از نمونههای پیشین، تلاش نکرده است تا تصویرِ یک فرمانده را در قالبهای اسطورهای بگنجاند، بلکه کوشیده است تا چهرهای انسانی، واقعی و باورپذیر از علی هاشمی ترسیم کند.
سردار علی هاشمی؛ میان خاک و آب
شهید علی هاشمی، فرمانده قرارگاه نصرت در منطقه هور، یکی از پیچیدهترین و در عین حال مغفولترین شخصیتهای نظامی در تاریخ دفاع مقدس بهشمار میرود؛ بر این اساس اسفند کوشیده با اتکا به روایتهای مستند، چهرهای چندبعدی از او ارائه دهد؛ هاشمی، در این فیلم نه صرفاً یک فرمانده مقتدر، بلکه انسانی تصویر شده است درگیر تصمیمهای دشوار، اضطرابهای انسانی و مسئولیتهای سنگین سینمایی اسفند هاشمی را بهعنوان شخصیتی معرفی کرده است که با وجود تنشهای مداوم، تعهد خود را به مردم، نیروهای تحت امر و ارزشهای اخلاقی همواره حفظ میکند؛ همذاتپنداری مخاطب با چنین شخصیتی، نه از مسیر ایجاد احساسات اغراقشده، بلکه از دل روایت واقعگرایانهای حاصل شده که فیلمنامه، آن را بهخوبی هدایت کرده است.
فضاسازی در خدمت معنا
از منظر فنی، اسفند از بسیاری از استانداردهای رایج سینمای دفاع مقدس فراتر رفته است؛ طراحی صحنهها، ترکیببندیهای تصویری و قابگذاریها همگی با دقتی بالا صورت گرفته و در خدمت القای حس واقعی از محیط جنوب کار میکنند؛ فضاسازی صوتی نیز از دیگر نقاط قوت این فیلم بهشمار میرود، کارن همایونفر با صداگذاری ظریف و پر جزئیات خود، فضایی مهآلود و پراضطراب از هور خلق کرده است؛ فضایی که حس تعلیق و سکوت را به مخاطب منتقل میکند.
بازی رضا مسعودی در نقش شهید علی هاشمی، از دیگر مؤلفههای شاخص فیلم است؛ او موفق شده است بار عاطفی، معنوی و عقلانی نقش را با لحنی کنترلشده و بیاغراق ایفا کند؛ حضوری که نه فقط باورپذیر، بلکه تأثیرگذار از کار درآمده است. بازیگر بهخوبی با ریتم فیلم هماهنگ شده و درونمایه شخصیت را بهدرستی منتقل کرده است؛ هرچند جلوههای ویژه در برخی صحنهها میتوانستند بهتر طراحی شوند، اما کلیت فضای بصری فیلم، متناسب با محتوای آن بهنظر میرسد.
اسفند؛ گامی بهسوی بلوغ
اسفند فیلمی بینقص نیست، اما در مقایسه با بخش زیادی از آثار سینمای دفاع مقدس، مسیری متفاوت و امیدوارکننده را پیشنهاد میکند. تفاوت اصلی آن نه در عظمت صحنهها یا پیچیدگی روایت، بلکه در صمیمیت، صداقت و وضوح نگاهش به جنگ است؛ نگاهی که تماشاگر را بیرون از قاب نگه نمیدارد، بلکه او را به درون موقعیت میبرد.
فیلم بخشی از واقعیت جنگ را بازنمایی میکند که معمولاً در روایتهای رسمی یا قهرمانمحور گم شده است؛ جایی که مسیرهای خاکی بسته، نیروها ناامید و خسته و فرماندهان یکییکی شهید شدهاند، اما در همین نقطه بحرانی، تصمیمی تازه شکل میگیرد؛ ترکیبی از اعتماد جمعی، جسارت در موقعیت ناشناخته و امیدی که هنوز خاموش نشده است؛ پیروزی در عملیات خیبر که فیلم به آن ارجاع میدهد نتیجه همین لحظههاست؛ جایی که جنگ نه با تجهیزات که با اعتماد و شناخت میدان و آدمها ادامه پیدا میکند.
به گزارش ایمنا، در روزهایی که بار دیگر واژهی جنگ در خبرها تکرار میشود، دیدن چنین روایتی از جنگ هشتساله دعوتی برای فکر کردن به امروز است؛ امروز هم عبور از بنبستهای بزرگ با اعتماد، آگاهی و تصمیم در کنار هم ممکن است.
نظر شما