به گزارش خبرگزاری ایمنا از کردستان، مصرف دخانیات یکی از بزرگترین بحرانهای بهداشتی قرن حاضر است و کارشناسان امر معتقدند که سالانه جان بیش از هشت میلیون نفر را در سراسر جهان میگیرد، اگر روند فعلی ادامه پیدا کند، پیشبینیها حاکی از آن است که تا سال ۲۰۳۰، این رقم به ۱۰ میلیون مرگ سالانه خواهد رسید.
آمارها نشان میدهد که دخانیات نه تنها یک عامل خطر برای فرد مصرفکننده، بلکه یک تهدید جدی برای سلامت عمومی جهانی است و دود غیرمستقیم ناشی از مصرف دخانیات، هر ساله جان بیش از ۶۵ هزار کودک را در جهان میگیرد.
در کشور ما نیز سالانه بیش از ۶۰ هزار نفر به دلیل مصرف دخانیات جان خود را از دست میدهند و اگر روند رو به رشد مصرف سیگار و قلیان در میان جوانان کنترل نشود، تا ۱۰ سال آینده این رقم به ۲۰۰ هزار مرگ در سال خواهد رسید.
این معضل نیازمند برنامهریزی ملی، آموزش گسترده و اجرای دقیق قوانین محدودکننده فروش و تبلیغ محصولات دخانی است؛ هفته ملی بدون دخانیات در کشورمان از سوم تا نهم خرداد در نظر گرفته شده و دهم خرداد (۳۱ می) نیز به عنوان روز جهانی بدون دخانیات نامگذاری شده است.
در همین راستا با فرزام بیدارپور، معاون امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کردستان گفتوگویی را در مورد وضعیت مصرف دخانیات در استان کردستان، اقدامات انجام شده و برنامههای آینده اطلاعاتی داشتهایم.
مصرف سیگار کردستان، ۱.۳ درصد بالاتر از میانگین کشوری
ایمنا: آمار مصرف دخانیات در استان کردستان چگونه است؟
بیدارپور: طبق پیمایشی که مربوط به سال ۱۴۰۰ است، مصرف سیگار در سطح کشور در میان مردان ۲۶.۰۶ درصد بوده، اما این آمار در استان کردستان ۲۷.۹۴ درصد است، همچنین مصرف سیگار در زنان کشور ۱.۲۱ درصد گزارش شده و در استان کردستان ۱.۹۹ درصد است.
در مجموع، آمار مصرف سیگار در کل کشور (زن و مرد) ۱۲.۳۱ درصد است در حالی که این رقم در استان کردستان به ۱۳.۶۴ درصد میرسد، یعنی مصرف سیگار در استان ما ۱.۳ درصد از میانگین کشوری بالاتر است.
تهسیگار فراوانترین نوع زباله پلاستیکی در دنیا است
ایمنا: وضعیت جهانی در رابطه با مصرف دخانیات چگونه است؟
بیدارپور: بر اساس اطلاعات موجود، در حال حاضر و هر چهار ثانیه یک نفر به دلیل استعمال دخانیات در دنیا جان خود را از دست میدهد؛ سالانه ۳.۵ میلیون هکتار زمین در جهان برای کاشت تنباکو استفاده میشود و ۶۰۰ میلیون درخت برای تولید تنباکو از بین میرود.
تهسیگار فراوانترین نوع زباله پلاستیکی در دنیا است؛ سالانه ۷۶۷ هزار کیلوگرم زباله سمی تولید و وارد محیطزیست میشود و هر ساله ۴.۵ تریلیون فیلتر سیگار سطح شهرها، سواحل و رودخانههای ما را پر میکند و موجب آلودگی آب و خاک میشود.
هر نوع تشویق یا تبلیغ برای استعمال دخانیات ممنوع است
ایمنا: چه راهکارهایی برای مقابله با ترفندهای صنایع دخانی که اقدام به جذب جوانان میکنند، وجود دارد؟
بیدارپور: صنایع دخانی، استندها و تبلیغات زیبا و جذاب را در مغازهها و مراکز فروش قرار میدهند تا محصولاتشان برای جوانان و افراد کمسنوسال جذابتر به نظر برسد، از سال گذشته اقداماتی را برای جمعآوری و مقابله با این نوع تبلیغات انجام دادهایم؛ حتی بعضی از آنها به دادگاه معرفی شدهاند و برخوردهایی نیز صورت گرفته است، اما جریمهها بازدارندگی لازم را ندارد.
طبق قانون، هر نوع تشویق یا تبلیغ برای استعمال دخانیات ممنوع است، عرضه محصولات دخانی بهصورت نقدفروشی، فروش به افراد زیر ۱۸ سال، عرضه از طریق فضای مجازی و عرضه در فاصله کمتر از ۱۰۰ متر از مراکز آموزشی، درمانی، دانشگاهها و مدارس همگی ممنوع است، همچنین عرضه اقلام دخانی بدون کد رهگیری، بدون دریافت پروانه فروش و ارائه قلیان در اماکن عمومی نیز ممنوع اعلام شده است.
فرهنگسازی را از کودکی آغاز کنیم
ایمنا: دانشگاه علوم پزشکی کردستان چه اقداماتی در این زمینه انجام داده است؟
بیدارپور: اقدامات ما بیشتر در زمینه آموزش و اطلاعرسانی بوده است، با همکاری وزارتخانه و به عنوان مشوق، لوازمالتحریر و لباس ورزشی تهیه کردهایم و به مدارس دادهایم و مسابقات طنابکشی، فوتبال، نقاشی و شعرخوانی با موضوع جلوگیری از استعمال دخانیات برگزار کردهایم تا دانشآموزان را آگاه کنیم که به سمت دخانیات نروند و فرهنگسازی را از کودکی آغاز کنیم.
بهتنهایی نمیتوانیم از پس این قضیه براییم، زیرا افرادی از این وضعیت سود مادی میبرند، تغییر فرهنگی تنها وظیفه دانشگاه علوم پزشکی نیست و سایر دانشگاهها، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، استانداری و دیگر نهادها نیز باید همکاری کنند.
۳۲ مرکز در استان به عنوان ساختمان بدون دخانیات معرفی شدهاند
ایمنا: در راستای ایجاد ساختمانها و اماکن بدون دخانیات تاکنون چه اقداماتی در استان صورت گرفته است؟
بیدارپور: در دخانیات بیش از ۴۰۰۰ ماده سمی وجود دارد که ۲۵۰ مورد آن سرطانزا هستند، مشکلی که وجود دارد این است که مصرف آن به جوانان و سنین پایینتر کشیده و سیگار بهعنوان وسیلهای برای جلب توجه در نوجوانان شناخته شده است در حالیکه تفریح مناسبی نیست.
ما طرح «ساختمان بدون دخانیات» را پیاده کردهایم که دیگر در ادارات دولتی نباید در داخل ساختمان سیگار استعمال شود و لازم است تا افراد سیگاری برای کشیدن سیگار به خارج از ساختمان بروند، این اقدام در راستای احترام به حقوق سایر افراد نیز هست.
در مجموع ۳۲ مرکز در استان به عنوان ساختمان بدون دخانیات معرفی شدهاند که از آن جمله میتوان به مرکز بهداشت سنندج، واحد بهداشت محیط، گمرگ، بیمارستانهای تأمین اجتماعی، کوثر و توحید اشاره کرد.
این برنامه از ابتدای سال ۱۴۰۳ در سراسر کشور اجرایی شده و در استان کردستان نیز در حال اجرا است.
ایمنا: درباره مصرف سیگار الکترونیکی که رو به افزایش است، چه نظری دارید؟
بیدارپور: برخی فکر میکنند سیگار الکترونیکی بدون ضرر است و برای ترک سیگار استفاده میشود، اما این باور نادرست است زیرا ضرر سیگار الکترونیکی از سیگار معمولی بیشتر است و نباید جوانان به مصرف آن روی بیاورند.
شهرداریها مراکز عرضه مواد دخانی را ساماندهی کنند
ایمنا: دکههایی که در نزدیکی مدارس استان سیگار میفروختند ساماندهی شدند؟
بیدارپور: سال ۱۴۰۴، ساماندهی مراکز عرضه مواد دخانی در دستور کار است و طبق برنامه تنها سوپرمارکتها، خواروبار فروشیها و سقطفروشیها مجاز به فروش سیگار خواهند بود و سایر مراکز و فروشگاههای بزرگ و دستفروشان نیز باید جمعآوری شوند.
طبق ماده ۵۵ آئیننامه شهرداریها، شهرداری موظف به این جمعآوری هستند و مراکزی که در نزدیکی مدارس، مراکز فرهنگی و درمانی قرار دارند در اولویت هستند.
اکیپی مشترک شامل شهرداری، اداره صمت، اصناف، اماکن، نیروی انتظامی و مرکز بهداشت تشکیل شده است و در این اکیپ، کارشناس به محل مراجعه میکند و آموزش و اخطاریه لازم را میدهد که در صورت رعایت نکردن، مرکز به مراجع قضائی معرفی میشود.
۱۰ روستا و چهار شهر به عنوان مکانهای بدون دخانیات معرفی شدهاند
ایمنا: طرح شهرها و روستاهای بدون دخانیات در استان کردستان اجرایی شده است؟
بیدارپور: بله طرح شهر و روستای بدون دخانیات را اجرایی کردهایم، برای نمونه روستای درویشان در سنندج بهعنوان روستای بدون دخانیات معرفی شده است که در آن مغازهها نباید سیگار عرضه کنند.
تاکنون ۱۰ روستا و چهار شهر در استان کردستان به عنوان مکانهای بدون دخانیات معرفی شدهاند و در این مناطق، فروش مواد دخانی ممنوع و تمرکز بر توسعه اماکن ورزشی و فروشگاههای بدون سیگار است.
ساماندهی مراکز عرضه مواد دخانی آغاز شده است
ایمنا: چه برنامههای عملیاتی برای جلوگیری از افزایش استعمال دخانیات در استان کردستان در جریان است؟
بیدارپور: سامانه ۱۹۰ را داریم که مردم میتوانند در صورت مشاهده افراد سیگاری در مراکز عرضه مواد غذایی شکایت کنند در این صورت ابتدا تذکر لازم داده میشود و در صورت رعایت نکردن، مرکز متخلف به مرجع قضائی معرفی و حتی پلمب میشود؛ استان کردستان در این سامانه، رتبه نهم کشوری را کسب کرده است.
سه برنامه عملیاتی آماده شده که عبارت از جمعآوری استندهای تبلیغاتی بوده است، در مرحله نخست از ۲۶۰۰ استند موجود در استان، ۶۰۰ مورد جمعآوری شده و ۲۱۰۰ استند باقی مانده است.
برنامه دوم ساماندهی مراکز عرضه مواد دخانی است که سال جاری آغاز شده است و در مرحله سوم نیز ساماندهی قلیانسراها صورت خواهد گرفت و دو مرحله نخست آن تاکنون در استان کردستان عملیاتی شده است.
ایمنا: فعالیتهای در دست اقدام دانشگاه علوم پزشکی کردستان در راستای شعار سال و اهداف جهانی برنامه کنترل دخانیات چیست؟
بیدارپور: حفاظت از کودکان با ترویج اماکن عاری از دخانیات، اجرای طرح ساختمانهای بدون دخانیات، اجرای طرح شهر و روستای بدون دخانیات، جلوگیری از تبلیغ مصرف دخانیات، اجرای پویش حذف تبلیغات دخانی در استان، اعمال قوانین بازدارنده با اجرای ماده ۳ و ۷ قانون جامع مبارزه با دخانیات، آموزش و توانمندسازی همگانی و برگزاری مسابقات نقاشی و ورزشی در مدارس استان کردستان است.
نظر شما