به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، رقابت برای تسلط بر فناوری فضایی در سال ۲۰۲۵ دیگر محدود به دوران جنگ سرد نیست و دورهای چندقطبی در رهبری فضایی شکل گرفته است. کشورها با سرمایهگذاری گسترده در سامانههای پرتاب، زیرساختهای ماهوارهای، اکتشافات عمیق فضایی و اکوسیستمهای تجاری فضایی، این رقابت را به سکویی برای تسلط استراتژیک، رشد اقتصادی و اعتبار فناوری تبدیل کردهاند.
تنوع و گستردگی تلاشهای فضایی در جهان از قدرتهای سنتی تا کشورهای نوظهور را در بر میگیرد و فضای آینده را به عرصهای چندقطبی و رقابتی تبدیل کرده است. هر کشور با تمرکز بر نقاط قوت خود، در زمینههای مختلفی همچون اکتشافات سیارهای، فناوریهای پرتاب، توسعه ماهوارهها و ایجاد اکوسیستمهای تجاری فضایی پیشرفت میکند. در ادامه به معرفی کشورهای پیشرو در فناوری فضایی در سال ۲۰۲۵ میپردازیم.
ایالات متحده آمریکا: پیشرو در اکتشاف و نوآوری فضایی
ایالات متحده آمریکا همچنان پیشتاز جهانی فناوری فضایی است و در بخشهای دولتی، نظامی و تجاری تواناییهای بالایی دارد. ناسا در علوم سیارهای، اکتشاف مریخ و مأموریتهای آرتمیس برای بازگشت انسان به ماه پیشرو است، تلسکوپ فضایی جیمزوب تحولی در اخترفیزیک ایجاد کرده است و در بخش تجاری، شرکتهایی همچون اسپیسایکس، بلو اوریجین و راکت لب با فناوری پرتابهای قابل استفاده مجدد و پروژههای ماهوارهای عظیم ازجمله استارلینک بر بازار تسلط دارند. نیروی فضایی آمریکا نیز در دفاع ماهوارهای و عملیات شناسایی فضایی نقش کلیدی ایفا میکند.
چین: توسعه سریع و جاهطلبیهای استراتژیک
چین در سال جاری به رقیب نزدیک آمریکا در فناوریهای فضایی تبدیل شده است و با برنامه فضایی بلندپروازانهای که توسط سازمان ملی فضایی چین (CNSA) هدایت میشود، ایستگاه فضایی تیانگونگ را راهاندازی کرده و کاوشگرهای ماه (چانگای) و مریخ (تیانون -۱) را فرود آورده است. این کشور در حال برنامهریزی برای ساخت پایگاه ماه با همکاری روسیه است و سامانه موقعیتیابی بی دو را توسعه داده است. شرکتهای دولتی بسیاری نیز از جمله CASIC و آیاسپیس (i-Space) در آن در خدمات پرتاب و ماهوارهای فعال هستند.
روسیه: قدرت سنتی با تمرکز بر اکتشافات عمیق فضایی
روسیه با وجود چالشهای اقتصادی همچنان قدرت فضایی مهمی است که با موشکهای سوئیوز، پروتون و آنگارا در بازار جهانی حضور دارد. پروژههایی همچون فضاپیمای سرنشیندار اوریول و مأموریتهای ماه این کشور در دست توسعه است. روسکاسموس همکاریهای گستردهای با هند، ایران، ونزوئلا و چین دارد و سامانه ماهوارهای گلوناس را اداره میکند.
هند: دقت، عملگرایی و پیشرفت
هند با سازمان تحقیقات فضایی هند (ISRO) و بخش خصوصی نوظهورش، به نیرویی رو به رشد در فضا تبدیل شده است. موفقیتهایی همچون فرودگر چاندریان -۳، رصدخانه خورشیدی آدیتیا-ال ۱ و برنامه سرنشیندار گگانیان از دستاوردهای مهم این کشور است. شرکتهای خصوصی همچون اسکایروت، اگنیکول و دروا اسپیس نیز در زمینه تولید ماهواره و خدمات پرتاب فعال هستند.
اتحادیه اروپا (اعضای ESA): رهبری فناورانه مشترک
آژانس فضایی اروپا (ESA) که نماینده همکاری کشورهای فرانسه، آلمان، ایتالیا و اسپانیاست، در توسعه موشک آریان ۶، ماهوارههای نظارت زمین (کوپرنیکوس) و کاوشگرهای عمیق فضایی همچون JUICE برای مطالعه قمرهای مشتری پیشرو است. فرانسه در فناوری ماهواره، آلمان در ابزارهای علمی و توسعه رباتها و ایتالیا در ماژولهای ایستگاه فضایی بینالمللی نقش کلیدی دارند.
ژاپن: پیشگام در اکتشافات عمیق فضایی و نمونهبرداری از سیارکها
آژانس فضایی ژاپن (JAXA) با مأموریتهایی همچون هایابوسا۲ که نمونههایی از سیارکها را به زمین بازگرداند، همچنین برنامههای آینده برای مطالعه قمرهای مریخ، در علوم فضایی و همکاری با ایستگاه فضایی بینالمللی فعال است. شرکتهای ژاپنی در حال رشد در بازار پرتاب ماهوارههای کوچک هستند.
امارات متحده عربی: جاهطلب و در حال شتابگیری
امارات بهعنوان پیشگام فضایی جهان عرب، با مأموریت امید به مریخ و کاوشگر ماه راشد، دستاوردهای مهمی داشته است. این کشور برنامههای بلندمدتی برای مأموریتهای سرنشیندار تا دهه ۲۰۳۰ و توسعه آموزش STEM (علم، فناوری، مهندسی و ریاضیات) دارد.
کره جنوبی: نیروی نوظهور در بخشهای دولتی و تجاری فضا
کره جنوبی با توسعه موشک نوری و پرتابگرهای خود و ماهوارههای دفاعی و تحقیقاتی، به جمع کشورهای فعال در اکتشاف ماه پیوسته است. شرکتهای خصوصی همچون هانوا ایرواسپیس و اینوسپیس در فناوری موشکهای قابل استفاده مجدد و خدمات ماهوارهای فعالیت دارند.
ایران؛ برنامه فضایی منطقهای با تمرکز بر خودکفایی
ایران با وجود تحریمها همچنان پرقدرت به توسعه ماهوارههای نظامی، ناوبری، شناسایی و موشکهای پرتاب داخلی ادامه میدهد. برنامه فضایی ایران با صنایع موشکی و هوافضا پیوند دارد. ماهوارههایی همچون نور ۱، ۲ و ۳ و ماهوارهبرهای قاصد و سیمرغ از دستاوردهای آن است.
برزیل؛ رهبر فضایی آمریکای لاتین
برزیل با آژانس فضایی برزیل (AEB) و همکاری با کشورهای مختلف، برنامههای ماهوارهای برای کشاورزی، نظارت بر آمازون و ارتباطات دارد. مرکز پرتاب آلکانتارا موقعیت استراتژیکی برای پرتاب ماهوارههای کوچک فراهم کرده است و این کشور در حال تبدیل شدن به قطب منطقهای پرتاب ماهواره است.
| رتبه | کشور / منطقه | حوزههای کلیدی | برنامهها / مأموریتهای شاخص |
| ۱ | آمریکا | فضانوردی انسانی، قابلیت استفاده مجدد، مأموریتهای عمیق فضایی | آرتمیس (مأموریتهای ماه)، استارلینک (صورت فلکی ماهوارهای)، مریخنوردها |
| ۲ | چین | اکتشاف ماه و مریخ، ایستگاه فضایی، فناوری ضدماهوارهای (ASAT) | تیانگونگ (ایستگاه فضایی)، تیانون -۱ (مریخنورد)، سری چانگای (مأموریتهای ماه) |
| ۳ | روسیه | سامانههای پرتاب سنتی، موشکهای سنگین، برنامههای ماه | موشکهای سوئیوز، سامانه ناوبری گلوناس، فضاپیمای سرنشیندار اوریول |
| ۴ | هند | پرتاب مقرون به صرفه، مأموریتهای ماه، رشد بخش خصوصی | چاندریان -۳ (فرودگر ماه)، گگانیان (مأموریت سرنشیندار)، آدیتیا-ال ۱ (رصدخانه خورشیدی) |
| ۵ | اتحادیه اروپا | رصد زمین، علوم عمیق فضایی، همکاری در پرتابها | موشک آریان ۶، JUICE (کاوشگر قمرهای مشتری)، ماهوارههای کوپرنیکوس |
| ۶ | ژاپن | کاوشگرهای سیارهای، همکاری با ایستگاه فضایی، برنامههای ماه | هایابوسا۲ (نمونهبرداری از سیارک)، مأموریت به قمرهای مریخ |
| ۷ | امارات متحده عربی | اکتشاف مریخ، رور ماه، دیپلماسی فضایی منطقهای | کاوشگر امید (مدارگرد مریخ)، راشید (رور ماه)، مرکز فضایی محمد بن راشد (MBRSC) |
| ۸ | کرهجنوبی | سامانههای پرتاب، مدارگردهای ماه، فناوری ماهوارههای پیشرفته | KPLO (مدارگرد ماه کره)، موشک نوری، توسعه ماهوارههای نسل ششم (۶G) |
| ۹ | ایران | ماهوارههای نظامی، توانمندی پرتاب داخلی | ماهواره نور ۱،۲، ۳، ماهوارهبرهای قاصد و سیمرغ |
| ۱۰ | برزیل | کاربردهای ماهوارهای، مزیت موقعیت استوایی برای پرتاب | ماهوارههای پایش آمازون، مرکز پرتاب آلکانتارا |
نظر شما