به گزارش خبرگزاری ایمنا، رسانههای آزاد، روزنامهها و مطبوعات در هر جامعهای از ارکان توسعه و دموکراسی بهشمار میآید، بر این اساس خبرگزاری ایمنا، مرور عناوین مطبوعات کشور را بهصورت روزانه در دستور کار خود دارد.
روزنامه ایران در صفحه نخست امروز خود با تیتر «غیبت آمریکا، حضور ایران» نوشت: «تشدید تنش میان هند و پاکستان شاید همانطور که انتظار میرفت پس از لفاظیهای تهدیدآمیز طرفین، آتش درگیری را در منطقهای شعلهور کرد که از نظر ژئوپلیتیک میتواند بحران را به سراسر شبه قاره و آسیای جنوبی سرایت دهد.
دولت هند بامداد چهارشنبه به مناطقی از پاکستان و کشمیر تحت اداره پاکستان حمله موشکی کرد. هند مدعی است «عملیات سندور» در پاسخ به کشته شدن ۲۶ گردشگر هندی در منطقه پهلگام واقع در کشمیر تحت کنترل هند، مراکز آموزشی تروریستی را هدف قرار داده؛ پاکستان میگوید دهلینو اقدامی جنگی انجام داده و به مناطق غیرنظامی حمله کرده است و پاسخ اسلامآباد در جای خود محفوظ است. پاکستان همچنین از ساقط کردن چند جنگنده هندی هم خبر داده است.
تنش میان این ۲ همسایه، موجی از نگرانی را در سیاست بینالملل ایجاد کرده است. محیط هستهای و حمایت تسلیحاتی که قدرتهای جهانی از هند و پاکستان کردهاند، شبه قاره را به دیگ جوشانی تبدیل کرده که انفجار آن جهان را تحت تأثیر قرار میدهد. این نگرانیها به ویژه در دوره فعلی نظام بینالملل که رژیمهای حقوقی، معاهدات بینالمللی و سازمانهای حافظ ثبات در جهان مثل سازمان ملل کاملاً بی اعتبار شده و کارکرد خود را از دست دادهاند، فزایندهتر شده است. همچنین حضور دونالد ترامپ در کاخ سفید و قدرت گرفتن جنبش «اول آمریکا» که بر پایان مداخلهگرایی واشنگتن در امور بینالمللی و جنگهای بی حاصل تأکید میکنند، بعد خطرناکتری به منازعات جهانی بخشیدهاند.
ایالات متحده که نقش سنتی را در تعادل قدرت میان هند و پاکستان ایفا میکرد و میانجیگر کاهش تنش این ۲ قدرت هستهای ناسازگار بوده، امروز در صحنه این منازعه غایب است. دولت ترامپ هنوز سفیرانی در هیچیک از دو کشور منصوب نکرده و مقامات مربوطه وزارت خارجه نیز هنوز تأیید نشدهاند و دیگر نیروهای آمریکایی در افغانستان در مجاورت هند و پاکستان وجود ندارند.
در گذشته، بازیگران بینالمللی نقش کلیدی در مهار بحرانها در جنوب آسیا ایفا کردهاند. اما امروز به دلیل وضعیت ویژهای که بر نظام بینالملل حاکم است و بازیگران را به «خودیاری بیشتر» سوق داده است تمایل چندانی برای مداخله در جنوب آسیا وجود ندارد. اظهارنظر اخیر دونالد ترامپ که گفته بود هند و پاکستان «به هر طریقی این مسئله را حل خواهند کرد»، بازتاب خلأیی بزرگ در دیپلماسی جهانی است؛ خلأیی که چشمانداز میانجیگری طرف ثالث برای کاهش تنش را بسیار تیره کرده است. از طرف دیگر، دولت ترامپ با رابطه ویژهای که با دولت مودی در هند به عنوان ابزاری برای مهار چین برقرار کرده، از نقش «موازنهگر» خود خارج شده، این امر باعث میشود چین هم که در مرزهای خود با هندوستان دچار بحرانهای جدی است، در سمت پاکستان قرار بگیرد. این صفبندی آشکار در نهایت خطر تصاعد بحران را به دنبال دارد.
این تحولات در حالی است که شرایط در شبه قاره برای کاهش تنش چندان مساعد نیست. اوضاع در کشمیر از گذشته ناپایدارتر شده است. سیاستهای سختگیرانه هند تحت رهبری مودی و تحمیل حکومت مستقیم مرکزی بر کشمیر، موجب بیگانگی عمیق در این منطقه با اکثریت مسلمان این منطقه شده است.
در نهایت، در حالی که پرونده هستهای ایران در سطح جهانی در حال پیگیری است، تهران همزمان نشان داده که از منطقه و همسایگان خود غافل نیست. این سیاست چندوجهی، برآمده از واقعگرایی در سیاست خارجی ایران است که میکوشد با حفظ استقلال، نقش سازندهای در کاهش تنشهای منطقهای ایفا کند.»
روزنامه کیهان در صفحه نخست امروز خود با تیتر «اتحاد مثالزدنی ایران حول محور خلیجفارس» نوشت: «در حالیکه ایران، سخاوتمندانه پاسخ مثبت خود را به مسیر دیپلماسی اعلام کرد، شایعه برنامه ترامپ برای استفاده از نام جعلی و مضحک «خلیج ع رب ی» در سفر قریبالوقوعش به منطقه، بار دیگر چهره واقعی آمریکا را عیان خواهد ساخت؛ کشوری که حتی رئیسجمهورش در دور جدید ریاست جمهوری خود نیز از خباثت، فتنهانگیزی و تحریف تاریخی علیه ایران دست برنداشته است. این اقدام تحریکآمیز نهتنها وحدتی کمنظیر میان ایرانیان در سراسر جهان رقم زد، بلکه عملاً خاکریز تازهای از مقابله فرهنگی و سیاسی را حول نام «خلیجفارس» شکل داد.
خبر تازهای که روز گذشته آسوشیتدپرس آن را منتشر کرده و دیلی میل و تعداد دیگری از رسانههای آمریکایی و غربی آن را تأیید کردند، از همان جنس خبرهایی بود که بوی فتنه و خباثت از آن بلند میشود؛ همان آسوشیتدپرس که رئیسجمهور آمریکا، دونالد ترامپ، آن را بارها در دوره نخست خود «فیکنیوز» و «دروغپراکن» نامیده بود، حالا در چرخشی معنادار و بهاصطلاح هماهنگ با کاخ سفید، مدعی شده است که رئیسجمهور آمریکا در جریان سفر آتی خود به عربستان سعودی، قصد دارد از عنوان جعلی «خلیج ع ر ب ی» یا «خلیج عربستان» به جای نام تاریخی و بینالمللی «خلیجفارس» استفاده کند!
همین یک خط خبر، مثل جرقهای در انبار باروت بود؛ آتشی از خشم و غیرت ملی که از تهران تا تبریز، از شیراز تا مشهد، از سنندج تا زاهدان و حتی در آنسوی مرزها، در لندن و لسآنجلس و سیدنی و ونکوور، همه ایرانیان را یکصدا کرد؛ یک خروش ملی در دفاع از شناسنامه تاریخی ملت ایران؛ خلیج همیشه فارس.
دونالد ترامپ که حالا در دومین دوره حضورش در کاخ سفید، بیمحابا و بیپرواتر از همیشه در نقش رئیسجمهور جنگطلبترین کشور جهان فرو رفته، باز هم نشان داد که آمریکا چیزی جز کینهتوزی، فرافکنی و خباثت برای ملت ایران در چنته ندارد. او که در اولین دوره زمامداریاش با خروج از برجام و تشدید تحریمها، دشمنی عریان خود را به نمایش گذاشت، مبتنی بر گمانهزنی آسوشیتدپرس در یک اقدام کاملاً برنامهریزیشده، تلاش میکند با جعل نام یک هویت تاریخی، مشروعیت جعلی به رژیمهای حاشیه جنوبی خلیجفارس ببخشد. این بار خود «خلیجفارس» خط قرمزی شده که ملت ایران هرگز از آن کوتاه نخواهد آمد.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، در واکنش به این خبر موضعی کاملاً شفاف و درخشان اتخاذ کرد. او ضمن اشاره به ریشهدار بودن نام «خلیجفارس» در تمامی اسناد معتبر تاریخی، تاکید کرد: «نام خلیجفارس، مانند بسیاری از نامهای جغرافیایی، ریشهای عمیق در تاریخ بشریت دارد.»
عراقچی با اشاره به اینکه «ایران هرگز به استفاده از نامهایی چون دریای عرب، دریای عمان، یا دریای سرخ اعتراضی نداشته است»، تأکید کرد: این نامها بهمثابه مالکیت نیست، بلکه نشانهای از احترام متقابل به میراث جمعی بشریتاند. اما تغییر نام تاریخی خلیجفارس نهتنها اقدامی سیاسی و مغرضانه است، بلکه به گفته او «توهینی آشکار به همه ایرانیان، صرفنظر از قومیت یا محل زندگی آنها» تلقی میشود. وزیر امور خارجه کشورمان همچنین با انتشار تصویری از نقشههای قدیمی موجود در کتابخانه کنگره آمریکا، این اقدام را تلاشی برای جعل تاریخ و وارونهنمایی واقعیت خواند و گفت: «چنین اقدامات مغرضانهای، توهین به همه ایرانیان است و بهشدت محکوم میشود.»
راستی مگر کسی از یک تاجر نیویورکی که نام و اعتبارش با قمارخانهها، رسواییهای اخلاقی و مواضع افراطی گره خورده، انتظار عقلانیت و درک تاریخی دارد؟ ترامپ از همان ابتدا نشان داد نه از جغرافیا چیزی میداند و نه از تاریخ، و امروز هم همانند گذشته، احمقتر از آن است که بداند «خلیجفارس» نامی است به قدمت تمدن ایران، نه واژهای قابل معامله بر سر میز گفتوگو با شیوخ سعودی.
آمریکایی که خود کمتر از ۲۵۰ سال قدمت دارد، امروز با وقاحتی حیرتانگیز تلاش میکند ریشه هفت هزار ساله یک ملت و چند هزار ساله یک نام را زیر سوال ببرد! اما حقیقت این است که حتی اگر همه دلارهای نفتی و همه رسانههای غربی نیز دست به دست هم دهند، باز هم خلیجفارس جز «خلیجفارس» نامی ندارد.
اما مهمتر از همه، واکنش ملت ایران بود. اینبار برخلاف آنچه دشمن میپنداشت، همه قومیتهای ایرانی و همه نسلها و سلایق همه با هم، حتی آنان که شاید از برخی سیاستها انتقاد داشته باشند، یکصدا و یک پرچم را بالا بردند: پرچم ایران و نام خلیجفارس.»
روزنامه جوان در صفحه نخست امروز خود با تیتر «سرمایه سترگ شیعه» نوشت: «همایش بینالمللی یکصدمین سالگشت بازتأسیس حوزه علمیه با پیام مقام معظم رهبری و با حضور علما و آیات حوزه و شخصیتهای استانی و ملی روز گذشته در قم آغاز شد.
حجتالاسلام ابوالقاسم مقیمی حاجی، دبیر این همایش طی سخنانی بیان کرد احیای آثار علمی آیتالله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی، از اهداف اصلی این رویداد است که با نظارت آیتالله رضا استادی مجموعه آثار آن عالم ربانی تدوین شد. با اشاره به تمرکز دبیرخانه بر بازخوانی تاریخ دانش در سده اخیر و تأثیر انقلاب اسلامی بر توسعه علوم، خاطرنشان کرد: تدوین مجموعهای شامل ۲۵ جلد از عملکرد دانشی حوزه علمیه قم طی یک قرن اخیر در موضوعاتی، چون تفسیر، فلسفه، عرفان، فقه و اصول، پژوهشهای علوم انسانی، فضای مجازی، رسانه، ادبیات فارسی و عربی و ترجمه، انجام شده و انتشار سایر مجلدات نیز در دست اقدام است.
آیتالله عبدالله جوادی آملی از مراجع تقلید طی سخنانی با تأکید بر لزوم تقویت و توسعه علوم عقلی در حوزههای علمیه، گفت: اگر اصول دین و عقلانیت همچون فروع دین در حوزه گسترش یابد، حوزه بالندهتر خواهد شد و هیچگاه سرنوشتی مانند اندلس برای کشورهای اسلامی رقم نخواهد خورد.
این مرجع تقلید که در همایش بینالمللی یکصدمین سالگرد بازتأسیس حوزه علمیه قم و نکوداشت مرحوم آیتالله شیخ عبدالکریم حائری یزدی سخن میگفت: با بیان اینکه اندلس در گذشته دارای حوزه علمیه و تمدن اسلامی بود، اما بهتدریج با ظهور شبهات و بیپاسخماندن آنها، اسلام از آنجا رخت بربست، تصریح کرد: علت این انحطاط، بیتوجهی به علوم عقلی و پاسخندادن به نیازها و شبهات زمانه بود. وی افزود: اگر حوزههای علمیه اصول دین را مانند فروع دین بالنده کنند، نه تنها ایران بلکه دیگر کشورهای اسلامی نیز از آسیب انحراف و انحطاط در امان خواهند بود. عقل، اصول دین و پاسخگویی به مسائل روز باید در متن آموزش و پژوهش حوزه قرار گیرد تا حوزه همواره زنده و اثرگذار باشد.
مدیر حوزههای علمیه با بیان اینکه حوزههای علمیه میراثدار بیش از هزار سال تاریخ علم و معنویت اسلامی هستند، گفت: این نهاد ریشهدار ثمره مجاهدت علمای سلف و شهدای راه حق از جمله ۴ هزار شهید روحانی و شهدای مقاومت است.
آیتالله علیرضا اعرافی در همایش بینالمللی یکصدمین سالگشت بازتأسیس حوزه علمیه قم و نکوداشت مرحوم آیتالله شیخ عبدالکریم حائری یزدی افزود: حوزه امروز باصلابت به مسیر خود ادامه میدهد و همچنان پایگاه اصلی فرهنگ، جهاد تبیین و تمدنسازی اسلامی در جهان معاصر است.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به جایگاه برجسته مراجع بزرگ گذشته از جمله آیتالله حائری، آیتالله بروجردی و آیات ثلاث در احیای مجدد حوزه، عنوان کرد: این شخصیتهای سترگ، پایههای علمی و ساختاری حوزه را در عصر ظلمت پهلوی بنا نهادند و در امتداد نهضت امام خمینی (ره)، پرچم علم و مقاومت را برافراشتند. امروز نیز حوزههای علمیه نجف، خراسان و قم در پرتو هدایت آنان، درخشنده و فعالاند. عضو مجلس خبرگان رهبری تأکید کرد: برآمدن حوزه مبارک قم در طلیعه قرن چهاردهم هجری شمسی، در هنگامهای صورت گرفت که منطقه غرب آسیا گرفتار توطئهها و مصائب سهمگین بود. در آن دوران، دولتهای استعماری با طراحیهای عمیق نظامی، سیاسی، فرهنگی و رسانهای، تلاش کردند جغرافیای غنی و حیاتی این منطقه را به سلطه خود درآورند. رئیس همایش بینالمللی صدمین سالگشت بازتأسیس حوزههای علمیه، با اشاره به نمونههایی از این دخالتهای استعماری گفت: در عراق حکومتی دست نشانده انگلیسی و سپس رژیمی پادشاهی تحمیل شد؛ در شامات، انگلیس و فرانسه با تفرقه مذهبی و حکمرانی خاندانهای وابسته، نظام طایفی ایجاد کردند؛ در ایران نیز قزاقی بیریشه و منفعل را با تدبیر بیگانگان بر تخت سلطنت نشاندند و در فلسطین، طرح کوچ یهودیان برای تأسیس رژیم صهیونیستی آغاز شد.
عضو فقهای شورای نگهبان با اشاره به پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی به همایش، آن را منشور راه آینده حوزهها دانست و گفت: پیام راهبردی امام امت، یادآور جایگاه محوری حوزه قم در عصر جدید است؛ حوزهای که با شعار ۱۰۰ سال شکوه و خدمت با ۱۲ قرن پیشینه تاریخی، اکنون در جایگاه تمدنی خود میایستد و رسالت تاریخی خود را با امید و بصیرت دنبال میکند. این پیام مسیر تمدنسازی، جهاد تبیین و نقش آفرینی جهانی روحانیت را ترسیم کرده است.»
روزنامه وطن امروز در صفحه نخست امروز خود تیتر «کوتهبینی بیفایده ترامپ» را برگزید و نوشت: «وزیر امور خارجه به گزارشهایی مبنی بر برنامه دولت ترامپ در تغییر نام خلیجفارس واکنش نشان داد و در صفحه ایکس خود نوشت: «اغراض سیاسی برای تغییر نام تاریخی خلیجفارس، نشاندهنده نیت خصمانه علیه ایران و مردم آن است».
خبرگزاری آسوشیتدپرس روز سهشنبه مدعی شده بود ۲ مقام آمریکایی به این خبرگزاری گفته بودند دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا قصد دارد در اقدامی تحریکآمیز در سفر آتی خود به عربستان سعودی اعلام کند آمریکا از این پس خلیجفارس را با عبارت جعلی آن «خلیج عربی» خواهد نامید.
اقدامات تحریکآمیز ترامپ در شرایطی انجام میشود که نام خلیج همیشه فارس از قرنها پیش تاکنون به طور گسترده شناخته شده است و اسناد تاریخی هم موید همین مطلب است.
در واکنش به این گزارشها، سیدعباس عراقچی دیروز در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: نام خلیجفارس، مانند بسیاری از نامهای جغرافیایی، ریشه عمیق در تاریخ بشر دارد.
ایران هرگز به استفاده از نامهایی مانند دریای عمان، اقیانوس هند، دریای عرب یا دریای سرخ اعتراضی نداشته است. استفاده از این نامها به معنای مالکیت هیچ ملت خاصی نیست، بلکه نشاندهنده احترام مشترک به میراث جمعی بشریت است.
وی همچنین نوشت: در مقابل، اغراض سیاسی برای تغییر نام تاریخی خلیجفارس، نشاندهنده نیت خصمانه علیه ایران و مردم آن است و بشدت محکوم میشود. چنین اقدامات مغرضانهای، توهین به همه ایرانیان، صرفنظر از پیشینه یا محل اقامت آنهاست.
وزیر امور خارجه ابراز امیدواری کرد: «شایعات مضحکی که درباره نام خلیجفارس وجود دارد، چیزی بیش از یک کمپین دروغپراکنی توسط افراد «همیشه جنگطلب» برای خشمگین کردن ایرانیان در سراسر جهان و تحریک آنها نباشد».
رئیس دستگاه دیپلماسی در ادامه نوشت: مطمئنم رئیسجمهور آمریکا میداند نام خلیجفارس قرنها قدمت دارد و توسط همه نقشهنگاران و نهادهای بینالمللی به رسمیت شناخته شده است و حتی تا همین اواخر دهه ۱۹۶۰ توسط همه رهبران منطقه در مکاتبات رسمی خود استفاده میشد.
عراقچی تاکید کرد: «هرگونه اقدام کوتهبینانه در این زمینه هیچ اعتبار یا اثر قانونی یا جغرافیایی نخواهد داشت، جز آنکه خشم همه ایرانیان از هر قشر و عقیده سیاسی در ایران، ایالات متحده و سراسر جهان را به دنبال خواهد آورد».
در سالهای گذشته تلاشهایی از سوی آمریکاییها برای جعل نام خلیجفارس صورت گرفته بود. چنانکه در سال ۲۰۱۲ دولت ایران تهدید کرد گوگل را به دلیل حذف نام این پهنه آبی از نقشههایش، تحت پیگرد قانونی قرار خواهد داد.
در نقشههای گوگل در آمریکا، این پهنه آبی با عنوان جعلی آن نشان داده میشود. اما در نقشههای اپل فقط نام خلیجفارس ذکر شده است. نیروهای نظامی آمریکا سالهاست به طور یکجانبه این پهنه آبی را در بیانیهها و تصاویر منتشرشده خودشان با عناوین جعلی خطاب میکنند. سال ۲۰۱۷ و در نخستین دوره ریاستجمهوری ترامپ، زمانی که او از نام جعلی برای اشاره به خلیجفارس استفاده کرد، مناقشهای درگرفت.»
روزنامه شرق در صفحه نخست امروز خود تیتر «وقتی تاریخ بازیچه سیاست میشود» را برگزید و نوشت: «سفر دونالد ترامپ به عربستان سعودی که قرار است از ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۴ آغاز شود، همزمان با دور چهارم مذاکرات هستهای ایران و آمریکا در عمان است. به گزارش آسوشیتدپرس (هفتم می ۲۰۲۵)، ادعاها درباره تصمیم ترامپ برای تغییر نام خلیجفارس از سوی منابع ناشناس آمریکایی مطرح شده است. این اقدام که عباس عراقچی آن را «سیاسی و خصمانه» خوانده، میتواند ضربهای جدی به مذاکرات هستهای وارد کند. مذاکرات جاری که با میانجیگری عمان و هدایت عباس عراقچی و استیو ویتکاف در جریان است، به گزارش رسانهها پیشرفتهایی داشته و فضای مثبتی برای گفتوگو ایجاد کرده است. اما جعل نام خلیجفارس که ریشهای عمیق در تاریخ و هویت ایرانی دارد، میتواند این فضا را متشنج کند.
ترامپ که به گفته استیون میلر در گفتوگو با فاکسنیوز، به دنبال بازسازی «صلح و امنیت» در خاورمیانه است، به یک دستاورد دیپلماتیک در کارنامه صدروزه خود نیاز دارد. به گزارش ۱۲ آوریل ۲۰۲۵ نیوزویک، رئیسجمهور آمریکا توافق هستهای با ایران را «موفقیتی بزرگ» میداند که میتواند جایگاه او را در سیاست خارجی تقویت کند. بااینحال، تحریک احساسات ملی ایرانیان با جعل نام خلیجفارس که حجتالاسلاموالمسلمین سیدحسن خمینی آن را «مضحکه» خوانده، میتواند اعتماد تهران به مذاکرات را تضعیف کند. ایران که به گفته عراقچی در شبکه ایکس، نامهای جغرافیایی را بخشی از «میراث جمعی بشریت» میداند، هرگونه اقدام خصمانه را توهین به هویت ملی خود تلقی میکند.
این وضعیت ممکن است مذاکرهکنندگان ایرانی را به موضع سختگیرانهتری سوق دهد. علاوه بر این، اظهارات متناقض کاخ سفید که به گزارش آسوشیتدپرس از تأیید یا تکذیب این تصمیم خودداری کرده، نشاندهنده عدم هماهنگی در تیم ترامپ است. این بینظمی میتواند به بیاعتمادی بیشتر در مذاکرات منجر شود. برای کاخ سفید که به گفته نشنال (ششم می ۲۰۲۵) به دنبال قراردادهای تجاری با کشورهای عربی است، اجتناب از اقدامات تحریکآمیز مانند جعل نام خلیجفارس منطقیتر به نظر میرسد. تهران که به گفته ظریف در شبکه ایکس، با «همبستگی میهنی» به این اقدام پاسخ خواهد داد، ممکن است مذاکرات را به تعویق بیندازد یا شروط سختتری مطرح کند؛ امری که دستاورد دیپلماتیک مدنظر ترامپ را به خطر میاندازد.
جعل نام خلیجفارس ممکن است تنها گام اولیه در سلسله اقدامات تحریکآمیز باشد. نگرانیهایی وجود دارد که ترامپ، تحت فشار کشورهای عربی یا برای جلب حمایت آنها، ادعاهایی درباره جزایر سهگانه ایرانی (تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی) مطرح کند. این جزایر که به گزارش الجزیره (۲۰۲۳) از نظر تاریخی و حقوقی بخشی از خاک ایران هستند، موضوعی حساس در روابط تهران با برخی کشورهای عربی، بهویژه امارات بودهاند. طرح چنین ادعاهایی، بهویژه در جریان سفر ترامپ به ریاض، دوحه و ابوظبی، میتواند تبعات سیاسی، دیپلماتیک و امنیتی گستردهای فراتر از اختلال در مذاکرات هستهای داشته باشد.
ایران که به گفته عراقچی هرگونه اقدام علیه تمامیت ارضی خود را «خصمانه» میداند، ممکن است به اقدامات متقابل، ازجمله تقویت حضور نظامی در خلیجفارس یا افزایش مانورهای دریایی روی آورد. چنین واکنشی نهتنها مذاکرات هستهای را مختل میکند، بلکه امنیت منطقهای را نیز به خطر میاندازد. به گفته ناظران، اقدامات تحریکآمیز مانند جعل نام خلیجفارس یا ادعا درباره جزایر سهگانه، «انسجام ملی» ایرانیان را تقویت کرده و حمایت از قاطعیت تهران را افزایش میدهد.
کشورهای عربی که به دنبال مدیریت تنشها و کنترل سیاستهای تنشزای اسرائیل هستند، از اقدامات تحریکآمیز بهرهای نمیبرند. برای کاخ سفید، اجتناب از جعل نام خلیجفارس و ادعاهای ارضی نهتنها به حفظ فضای دیپلماتیک کمک میکند، بلکه فرصتی برای دستیابی به توافقی هستهای فراهم میآورد که میتواند بهعنوان دستاوردی بزرگ برای دونالد ترامپ ثبت شود. ایران، با پشتوانه تاریخ و هویت خود، در برابر هرگونه خصومت ایستادگی خواهد کرد و این ایستادگی میتواند مذاکرات را به سمتی هدایت کند که منافع تهران را در اولویت قرار دهد.»
روزنامه دنیای اقتصاد در صفحه نخست امروز خود تیتر «رویارویی اتمیها» را برگزید و نوشت: «بخشهایی از پاکستان و کشمیر تحت کنترل پاکستان بامداد چهارشنبه مورد حملات موشکی متعدد هند قرار گرفت که در آن حداقل هشت نفر، از جمله یک کودک سهساله، جان باختند.
«عابد حسین» در تحلیلی برای الجزیره نوشت، ارتش پاکستان اعلام کرد که موشکهای هند شش شهر را مورد حمله قرار داد. این شامل چهار مکان مختلف در استان پنجاب بود. این همچنین اولین باری بود که هند از زمان جنگ ۱۹۷۱ با پاکستان، پرجمعیتترین ایالت این کشور را هدف قرار میداد. دو مکان باقی مانده که هدف قرار گرفتند، «مظفرآباد» و «کوتلی» بودند که هر دو در کشمیر تحت کنترل پاکستان قرار دارند.
هند ادعا کرد که «عملیات سیندور» ۹ مکان با «زیرساختهای تروریستی» را هدف قرار داده است. پاکستان در پاسخ، جتهای خود را به پرواز درآورد و ادعا کرد که پنج هواپیمای هندی را سرنگون کرده است؛ ادعایی که هند هنوز به آن پاسخی نداده است. حمله هند ۱۵ روز پس از حمله مرگبار به گردشگران در شهر زیبای پَهَلگام در کشمیر تحت کنترل هند در ۲۲ آوریل رخ داد که هند گروههای مسلحی را که ادعا میکرد توسط پاکستان حمایت میشوند، مسؤول آن دانست. اسلامآباد هرگونه نقشی در آن حمله را رد کرد. اکنون، این همسایگان مسلح به سلاح هستهای در آستانه یک درگیری نظامی تمامعیار قرار دارند. لازم به ذکر است که نیروهای هندی عملیات نظامی خود را «سیندور» مینامند که اشارهای است به رنگ قرمزی که زنان هندو پس از ازدواج به موهای خود میزنند. این رنگ به ماهیت وحشتناک حمله تروریستی دو هفته پیش اشاره دارد که در آن بسیاری از زنان شاهد کشته شدن شوهران خود در مقابل چشمانشان بودند.
سخنگوی ارتش پاکستان، سپهبد احمد شریف چودری، در یک کنفرانس خبری بامداد چهارشنبه گفت که موشکهای هند چهار مکان در پنجاب و دو مکان در کشمیر تحت کنترل پاکستان را هدف قرار دادند. این حمله حدود ساعت ۱:۰۰ بامداد چهارشنبه رخ داد. بزرگترین حمله در «احمدپور شرقیه»، در نزدیکی شهر بهاولپور در پنجاب به وقوع پیوست. به گفته چودری، یک مسجد مورد اصابت قرار گرفت و پنج نفر، از جمله یک دختر سه ساله، کشته شدند. حملات دیگری در شهر «موریدکه»، روستایی در نزدیکی شهر سیالکوت، و «شکر گره»، همگی در پنجاب رخ داد. دو مکان در کشمیر تحت کنترل پاکستان - مظفرآباد و کوتلی - نیز مورد اصابت قرار گرفتند و دو مسجد ویران شدند. اگرچه آمارهای ضد و نقیضی از تعداد کشتهها و زخمیها منتشرشده است اما گزارشگر الجزیره به نقل از مقامات پاکستانی نوشت که یک دختر ۱۶ ساله و یک پسر ۱۸ ساله در میان کشتهشدگان این حملات بودند. سخنگوی ارتش پاکستان هم افزود که در مجموع هشت پاکستانی کشته و ۳۵ نفر در این حمله زخمی شدند. استان پنجاب وضعیت اضطراری اعلام کرد و بیمارستانها و نیروهای امنیتی در آمادهباش کامل قرار گرفتند و مدارس بامداد چهارشنبه تعطیل شدند.
بلافاصله پس از حملات هند، مقامهای پاکستان، چه سیاسی و چه نظامی، اعلام کردند که این کشور نیروهای دفاعی خود را وارد کارزار کرده و جنگندههایش «در هوا» هستند. شهباز شریف، نخستوزیر، در پستی در ایکس نوشت که پاسخی به هند «در راه است». بعید نیست زمانی که شما این گزارش را میخوانید، پاکستان هم دست به مقابله به مثل زده و مناطقی را در هند هدف قرار داده باشد. به هر روی، در اوایل بامداد چهارشنبه، پاکستانیها ادعاهای متعددی مطرح کردند، از جمله سرنگونی پنج جت هندی و سه فروند رافائل؛ هواپیماهای جنگنده مدرنی که هند در سالهای اخیر از فرانسه خریداری کرده است. علاوه بر چودری، عطاالله طرار، وزیر اطلاعات و همچنین خواجه آصف، وزیر دفاع، نیز در رسانههای خبری بینالمللی ادعا کردند که پاکستان چند جت هندی را سرنگون کرده است. با این حال، ارتش پاکستان همچنین گفت که هند تمام موشکهای خود را از حریم هوایی هند شلیک کرده است. به عبارت دیگر، اگر پاکستان هواپیماهای هندی را سرنگون کرده باشد، این به این معناست که آن جنگندهها در حالی که در حریم هوایی هند بودهاند، سرنگون شدهاند.
دولت پاکستان در بیانیهای، حملات هند را «یک اقدام جنگی بیدلیل» خواند که «حاکمیت پاکستان را نقض کرده است». پاکستان اعلام کرد که در «زمان و مکانی که خود انتخاب کند» پاسخ خواهد داد. «سلمان مسعود»، «مجیب مشعل» و «هاری کومار» هم در گزارش دیروز در نیویورک تایمز نوشتند، مقامات نظامی پاکستان گفتند که آنها پاسخی «محاسبهشده اما قاطع» را آغاز کردهاند. اگرچه گزارشگر الجزیره نوشت که دولت هند هیچ واکنشی نسبت به سقوط جنگندههایش نداشت اما گزارشگران نیویورک تایمز بر این باورند که مقامات و کانالهای خبری هند اعلام کردند که حداقل یک هواپیما در سمت کشمیر تحت کنترل هند سقوط کرده است. طبق گزارشهای خبری هند و روایت شاهدان، هواپیمای دوم در ایالت پنجاب هند سرنگون شده است.»
نظر شما