به گزارش خبرگزاری ایمنا، آلرژی یکی از واکنشهای بیش از حد سیستم ایمنی بدن به مواد خارجی است که در حالت عادی نباید مضر باشند، این واکنش میتواند به صورت علائم خفیف مانند عطسه و خارش ظاهر شود یا به شکل شدیدتری مانند شوک آنافیلاکسی که زندگی فرد را تهدید میکند، ممکن است بروز کند و با توجه به افزایش تعداد افراد مبتلا به آلرژی در سراسر جهان، شناخت علتهای ایجاد آلرژی و روشهای پیشگیری و درمان آن ضروری است تا بتوان کیفیت زندگی را بهبود بخشید.
سیستم ایمنی بدن نقش مهمی در محافظت از انسان در برابر عوامل بیماریزا ایفا میکند، اما در بعضی موارد، این سیستم به اشتباه بعضی مواد بیضرر را تهدید تلقی میکند و به آنها واکنش نشان میدهد؛ هنگام مواجهه با آلرژنها، بدن شروع به تولید مواد شیمیایی مانند هیستامین میکند که منجر به بروز علائم آلرژی میشود و عواملی مانند ژنتیک، آلودگی هوا، تغییرات سبک زندگی و مواجهه مکرر با آلرژنها در ایجاد آلرژی نقش دارد.
آلرژیها بسته به نوع محرک، به دستههای مختلفی تقسیم میشوند؛ یکی از انواع آلرژی، آلرژی غذایی به مواد غذایی خاصی مانند تخممرغ، لبنیات، بادامزمینی و غذاهای دریایی است که میتواند منجر به مشکلات گوارشی، تورم و حتی دشواری در تنفس شود، آلرژی دارویی نیز شامل واکنشهای حساسیتی به داروهایی مانند پنیسیلین و آسپرین است که ممکن است علائم شدیدی ایجاد کند و آلرژی تنفسی به گرد و غبار، گرده گیاهان و موی حیوانات حساسیت ایجاد میکند و باعث مشکلاتی مانند تنگی نفس و سرفه میشود، آلرژی پوستی نیز واکنش بدن به مواد شیمیایی، فلزات، عطرها و مواد آرایشی است که باعث ایجاد کهیر، قرمزی و خارش پوست میشود.
شناخت آلرژنها یکی از مهمترین مراحل در مدیریت آلرژی است و افراد مبتلا میتوانند با انجام آزمایشهای پوستی و خون، مواد حساسیتزا را شناسایی کنند، این اطلاعات به آنها کمک میکند تا در معرض آلرژنها قرار نگیرند، همچنین آگاهی از مواد غذایی، داروها و محیطهایی که واکنشهای آلرژیک را تحریک میکنند، باعث کاهش احتمال بروز علائم خواهد شد و در صورتی که فرد نسبت به آلرژنهای خاصی حساسیت شدید داشته باشد، باید همیشه داروهای ضروری مانند اپینفرین همراه داشته باشد.
علائم آلرژی بسته به نوع آلرژن و حساسیت فرد، از خفیف تا شدید متغیر است و آبریزش بینی، خارش پوست، تورم، کهیر، مشکلات گوارشی و دشواری در تنفس، بعضی از علائم رایج آلرژی به شمار میرود و در موارد شدید، شوک آنافیلاکسی رخ میدهد که میتواند باعث افت شدید فشار خون، تورم راههای تنفسی و حتی بیهوشی شود؛ این وضعیت یک اورژانس پزشکی است که نیاز به درمان فوری دارد و به همین دلیل، افرادی که حساسیت شدید دارند، باید اقدامات پیشگیرانه را جدی بگیرند.
پیشگیری از آلرژی نیازمند آگاهی و کنترل عوامل تحریککننده است و یکی از روشهای مؤثر، دوری از آلرژنها است؛ به عنوان مثال، افرادی که به گرده گیاهان حساسیت دارند، باید در فصول خاص کمتر در فضای باز حضور داشته باشند و بهبود کیفیت هوا با استفاده از دستگاههای تصفیهکننده، رعایت بهداشت محیط، مصرف نکردن مواد غذایی حساسیتزا و بررسی ترکیبات محصولات آرایشی و شویندهها از دیگر راهکارهای مؤثر به شمار میرود.
کمرنگ شدن آلرژیها از سن ۴۰ سالگی به بعد / نقش پررنگ ژنتیک در بروز حساسیت
بهزاد شاکریان، فوق تخصص آلرژی و ایمنیشناسی بالینی با بیان اینکه در محیط خارج از بدن، با میلیونها ماده مختلف در تماس هستیم که عمده آنها شامل گیاهان، غذاها و داروهای مختلف است، به خبرنگار ایمنا میگوید: گاهی اوقات بدن انسان نسبت به مادههای خارجی حساس میشود و سلولهای سیستم ایمنی، واکنشهای ناخواسته و غیرطبیعی از خود نشان میدهد.
وی با بیان اینکه به طور معمول، بیماری آلرژی مربوط به قشر جوان است و از حدود سن ۴۰ سالگی به بالا، علائم بیماری کمرنگ میشود یا حتی ممکن است به صورت کامل آلرژی بهبود پیدا کند، میافزاید: از سنین ۴۰ به بالا، در صورتی که آلرژی شدید بوده باشد، علائم تضعیف میشود و آلرژی بیشتر از هفت سالگی تا حدود ۴۰ سالگی بروز میکند، البته باید توجه داشت که موارد استثنایی آلرژی در نوزادان و افراد بالای ۴۰ سال دیده میشود.
فوق تخصص آلرژی و ایمنیشناسی بالینی با بیان اینکه آلرژی به شدت با مسائل ژنتیکی مرتبط است و چندین خوشه ژنی که زمینهساز بروز آلرژی میشود، شناسایی شده است، تصریح میکند: به طور معمول در صورت ابتلای مادر یا پدر به آلرژی، فرزندان نیز ممکن است درگیر آلرژی باشند و در صورت امکان، نخستین گام برای درمان آلرژی، دوری از ماده آلرژیزا است.
استفاده از ترکیب آویشن و عسل برای بهبود علائم آلرژی / مصرف داروهای ضدحساسیت در دوران بارداری مجاز است؟
شاکریان با بیان اینکه گاهی اوقات دوری از ماده آلرژیزا ممکن است امکانپذیر نباشد، ادامه میدهد: در صورتی که دوری از ماده آلرژیزا امکانپذیر نباشد، اقدامات بعدی درمانی برای بیمار مد نظر قرار میگیرد که شامل درمانهای دارویی میشود، آلرژیها در دوران بارداری نیز وجود دارد و ممکن است بدتر یا بهتر شود که این موضوع به زمینه ژنتیکی فرد بستگی دارد.
وی با بیان اینکه مصرف بیشتر داروهای مرتبط با آلرژی، در دوران بارداری مجاز است و قابلیت مصرف دارد، میگوید: پزشکان به طور معمول و به جز در مواردی محدود، میتوانند بدون محدودیت نسبت به تجویز داروهای مرتبط با حساسیت و آلرژی برای مادران باردار اقدام کنند.
فوق تخصص آلرژی و ایمنیشناسی بالینی با بیان اینکه تأثیر آویشن و عسل بر بهبود علائم آلرژی در تحقیقات علمی ثابت شده است و حتی ترکیب این دو ماده به شکل دارو نیز وجود دارد، اضافه میکند: بخور آب از دیگر راهکارهای خانگی برای بهبود علائم حساسیت است که البته امکان دارد در دوران بارداری، اقدامی بی تأثیر باشد.
اهمیت شرح حال بیمار و سابقه بیماری برای تشخیص علت آلرژی / پرهیز از قرارگیری در معرض عامل حساسیتزا مهمترین اصل در درمان آلرژی است
محمود توسلی، فوق تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی با اشاره به لزوم شناسایی مواد آلرژن برای افرادی که درگیر آلرژی میشوند و با بیان اینکه شرح حال بیمار و سابقه بیماریهای اصل مهم در تشخیص علت بروز آلرژی به شمار میرود، به خبرنگار ایمنا میگوید: بر اساس اطلاعاتی که از بیمار، شرح حال و سابقه بیماری او کسب میشود، پزشک میتواند علت آلرژی را تشخیص دهد و درمان مناسب را در پیش گیرد.
وی با بیان اینکه شرح حال برای تشخیص علت آلرژی لازم است، اما کافی نیست و برای تشخیص صحیح نیازمند تستهای تشخیصی آلرژی مرتبط هستیم، میافزاید: تستهای تشخیصی آلرژی به دو نوع تستهای آزمایشگاهی و تستهای نیازمند انجام روی بدن تقسیم میشود.
فوق تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی با بیان اینکه در خصوص آلرژی، یکی از اصلیترین و مهمترین اقدامات درمانی، پرهیز از آلرژن است، تصریح میکند: در صورتی که افراد آلرژی دارویی دارند، باید از داروی جایگزین استفاده کنند و در صورتی که آلرژی مربوط به غذا است، از غذای آلرژیزا پرهیز شود، البته در صورتی که آلرژی نسبت به مواد غذایی اصلی از جمله تخممرغ، گندم و شیر و لبنیات وجود داشته باشد، حساسیتزدایی میتواند راهکار مؤثری برای افراد باشد.
عوارض کمتر استفاده از اسپری در برابر کورتونهای خوراکی / داروها را خودسرانه قطع نکنید
توسلی با بیان اینکه افراد برای درمان آلرژی باید مواد آلرژن از محیط زندگی خود حذف کنند، ادامه میدهد: برخی افراد ممکن است به حیوانات خانگی آلرژی داشته باشند که در این صورت توصیه میشود این افراد از نگهداری حیوانات خانگی پرهیز کنند تا دچار حملات آلرژی و آسم نشوند.
وی با اشاره به اینکه قسمت دوم درمان آلرژی، درمان دارویی و استفاده از آنتیهیستامینها است، میگوید: بعضی از انواع آنتیهیستامینها دارای عوارض است و با مصرف بعضی از آنها ممکن است افراد دچار خوابآلودگی شود، همچنین بعضی آنتیهیستامینها میتواند افزایش اشتها را به همراه داشته باشد و استفاده از اسپریها نیز برای درمان آلرژی میتواند مفید باشد.
فوق تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی با بیان اینکه افراد نباید ترسی نسبت به استفاده از اسپریها و به ویژه اسپریهای تنفسی داشته باشند، اضافه میکند: در صورتی که افراد مصرف داروها و به ویژه اسپریهای تنفسی را به صورت خودسرانه قطع کنند، دچار حملات آسم خواهند شد و در نهایت پزشک مجبور به تجویز کورتون خوراکی میشود که عوارض بسیار بیشتری نسبت به کورتونهای استنشاقی دارد.
برای مدیریت آلرژی، داروهای متعددی وجود دارد که بسته به شدت علائم تجویز میشود و آنتیهیستامینها از شایعترین داروهای ضدآلرژی هستند که اثرات خارش، تورم و عطسه را کاهش میدهند، داروهای ضدالتهابی نیز در مواردی که آلرژی موجب مشکلات تنفسی یا پوستی شدید شود، به کار میروند و در بعضی موارد، پزشکان روشهای حساسیتزدایی مانند تزریقهای آلرژی را توصیه میکنند که میتواند حساسیت فرد را نسبت به آلرژنهای خاص کاهش دهد.
تحقیقات نشان میدهند که بعضی مواد غذایی مانند زنجبیل، زردچوبه، عسل و چای سبز میتواند به کاهش التهابهای ناشی از آلرژی کمک کند و مصرف پروبیوتیکها مانند ماست طبیعی، موجب تقویت سیستم ایمنی و کاهش حساسیتهای بدن میشود، تغذیه سالم همراه با مصرف مواد غذایی غنی از آنتیاکسیدانها میتواند به بهبود علائم آلرژی و کاهش احتمال بروز واکنشهای شدید کمک کند.
در صورتی که آلرژی به درستی مدیریت نشود، میتواند به مشکلات جدی منجر شود، از همین رو مراجعه به پزشک متخصص به تشخیص دقیق آلرژنها و تجویز درمانهای مناسب کمک میکند و پزشکان علاوه بر ارائه راهکارهای دارویی، میتوانند با مشاورههای تخصصی به بیماران کمک کنند تا زندگی بدون دغدغهای داشته باشند، نادیده گرفتن آلرژی یا خوددرمانی ممکن است باعث تشدید علائم شود و به همین دلیل، آگاهی و مراجعه به پزشک در موارد شدید ضروری است.
نظر شما