به گزارش خبرگزاری ایمنا، کوثر، خیر کثیری است که از جانب خداوند به پیامبر اکرم (ص) هدیه شد و درست در زمانی که داشتن فرزند دختر برای مردم جامعه ننگ بود خداوند به فرستاده خود دختری هدیه کرد با مقامی بلندتر از تمام پیامبران و در شأن قدوم آسمانیاش سورهای نازل کرد، بشارتی که عامل رابطه با خالق است و از فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَ انْحَرْ اینطور برمیآید که خداوند پیامبر (ص) را امر فرموده است تا به شکرانه این عطیه الهی او را نماز بگذارد، در حالی که در ماجرای فتح مکه که مشرکان دستهدسته و فوجفوج به اسلام وارد میشدند، خداوند تنها دستور تسبیح میدهد؛ اکنون تمام دخترهای دنیا مسیری پیش رو دارند به نام ترسیم آینده و آرمانی به نام تمدنسازی، مسیری پرفرازونشیبی که تنها لطافتهای یک روح زیبای دخترانه میتواند سختیهای آن را هموار کند و برای تمام جامعه امیدآفرین باشد.
انقلاب اسلامی و گشایش افقهای جدید برای بانوان مسلمان
محدثه بخشی، مشاور خانواده و فعال فرهنگی حوزه بانوان به خبرنگار ایمنا اظهار میکند: تمدن اسلامی دارای دو جنبه نرمافزاری و سختافزاری است، بانوان علاوهبر آنکه با مهارتهای علمی و اشتغال میتوانند در بخش سختافزاری تمدن اسلامی نقشآفرینی کنند، میتوانند نقش مهمتری در بعد نرمافزاری داشته باشند، هم از آن جهت که خود نیمی از جامعه را تشکیل میدهند و هم از آن جهت که بر نیم دیگر جامعه اثر تربیتی و معنوی دارند، پس نقش زنان به نوعی پررنگتر و محوریتر است. به تعبیر امام (ره) در انقلاب نیز، زنان پیشران و موتور محرکه بودند، در تحقق افق انقلاب که همان تمدن اسلامی است نیز زنان نقشآفرینان اصلی هستند.
وی میافزاید: انقلاب اسلامی به مدد نگاه متعالی امام (ره) به زنان، افقهای جدیدی را پیش روی زن مسلمان گشود. زنان مسلمان که پیش از انقلاب با دو ابزار تحجر یا تجدد، از رسیدن به هویت انسانی خودشان بازمانده بودند توانستند در پرتو انقلاب اسلامی، یک حیات تازه پیدا کنند. در ادامه با نگاه ویژه و حکیمانه رهبر انقلاب به جایگاه زنان در انقلاب اسلامی که ادامه همان نگاه حضرت امام (ره) به زنان بود، هرچه بیشتر راهها برای نقشآفرینی زنان در عرصههای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و علمی باز شده است و زنان ما توانستند علاوهبر حفظ عفت و حیا بهعنوان محوریترین رکن شخصیت زن مسلمان، در کنار نقشهای خانوادگی به نقشآفرینیها و تحولآفرینیها در عرصه اجتماع بپردازند، اما هنوز هم این مسیر نیازمند ترویج گفتمان اصیل اسلامی درباره زنان و بازخوانی بیشتر نقش و رسالت دختران و زنان در مسیر تمدنسازی است. ما در مسیر رسیدن به جامعه آرمانی هستیم، اما هنوز تا قله، مسیر زیادی پیشرو داریم.
حضور زنانه، ضرورتی برای کمال جامعه اسلامی
مشاور خانواده و فعال فرهنگی حوزه بانوان گام اول این مسیر را شناخت هویت واقعی زن مسلمان میداند و میگوید: زن مسلمان نه در تحجر، گوشهنشین، در حاشیه و بینقش در تاریخ است و نه همچون زن مدرن، جنسیتش را در جامعه فدای انسانیتش میکند؛ دختر مسلمان باید بداند با ترکیب عقل و عاطفه، ترکیب لطافت و برندگی ایمان و استواری روحی که خدای متعال در فطرت او به ودیعه نهاده است، میتواند افقهای جدید را باز کند. در هر سن و موقعیت کاری و تحصیلی که قرار دارد، آن را مقدمهای برای دریافت مسئولیتهای بزرگ در جامعه اسلامی بداند. بنیه دینی خودش را تقویت کند، اندیشهورزی و تعقل را گسترش دهد، در حقیقت با قرآن مأنوس شود و خودش را آماده مأموریتهای بزرگ کند. از جامعه پیرامون خودش آغاز کند و به رشد احساس مسئولیت خودش و جدی بودن در هر کاری بپردازد، روی ریزترین مسائل سیاسی دنیا فکر کند، برایش تحلیل ارائه دهد، هوشیاری سیاسی خودش را افزایش دهد و خود را بهعنوان یک عنصر مهم در تاریخسازی باور کند.
بخشی تصریح میکند: نقش مادری و همسری یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین نقش زنان است که بیبدیل است. اگر زنان این نقش خود را ترک کنند، کسی جایگزین آنها نخواهد بود، اما این نقشها، تنها نقش و وظیفه زنان نیست. زنان مسلمان به تعبیر رهبر انقلاب با پیروی از سیره حضرت زهرا (س) دارای سه بعد شخصیتی هستند؛ بعد فردی، بعد خانوادگی و بعد اجتماعی ابعاد شخصیتی زن مسلمان است که لازم است هر زن مسلمان به رشد تمام این ابعاد بیندیشد و برای آن برنامه داشته باشد، در همین زمینه رهبر انقلاب نیز بر حفظ دوگانه خانواده و اجتماع برای زنان تاکید کردهاند و رها کردن یکی از این نقشها را به فدای نقش دیگر کار غلطی میدانند، همچنین ایشان خطاب به زنها گوشزد میکنند که حق ندارند شانه خود را از زیر بار مسئولیت جامعه خالی کنند؛ جمله «من اصبح و لایهتم به امور المسلمین فلیس بمسلم» خطاب به همه انسانها اعم از مرد و زن است، بنابراین از مجموع این تأکیدات این چنین برداشت میشود که صرف حضور پشت صحنه برای زنان کافی نیست.
وی حضور زنان به دلیل زنانگی و دید زنانه را برای جامعه ضروری میداند و تأکید میکند: مردها و زنها هر کدام به واسطه ویژگیهای خود، نقش و رسالت ویژهای در تحقق اهداف جامعه اسلامی دارند. تعبیری از حضرت امام (ره) وجود دارد که اگر زنها نبودند این انقلاب پیروز نمیشد. رهبر انقلاب نیز در تعبیر دیگری به نقش مهم زنان در جامعه و حرکتهای اجتماعی اشاره کردهاند و معتقدند اگر زنها به یک حرکت یا تغییر اجتماعی نپیوندند، آن حرکت بینتیجه خواهد ماند. همه اینها موید نقش مهم و غیرقابل انکار زنان در تحقق اهداف جامعه اسلامی است.
تمدن نوین اسلامی و عبور از دو انفعال تاریخی
مریم سلیمانی، پژوهشگر و کنشگر حوزه زنان به خبرنگار ایمنا میگوید: تمدن نوین اسلامی بهعنوان آرمان بلند انقلاب اسلامی در مسیر تحقق، ناگزیر به عبور از دو انفعال تاریخی است؛ انفعال در برابر سنتهای تحریفشده و انفعال در برابر مدرنیته تقلیدی؛ تمدنسازی نیازمند خلق ساختارها و گفتمانهای بدیع است، نه تقلید از غرب و نه شرق.
پیش از هر چیز، تعریف هویت زنان و دختران در تمدن نوین اسلامی در گرو پاسخ به این سوال است که «زن در این تمدن چگونه نیست؟» تمدن اسلامی بر مبنای آموزههای وحیانی و نگاه انسانشناسانه، از دو الگوی غلط عبور میکند؛ زن شرقی سنتی، الگویی که با محصور کردن زن در نقشهای خانوادگی او را بهعنوان عنصری در حاشیه از ایفای نقش فعال در اجتماع بازمیدارد یا زن غربی، الگویی برخاسته از لیبرالیسم که نقشهای خانوادگی را به زندان زن تعبیر میکند و در تلاش است هویت او را تنها در عرصههای فردی یا اجتماعی تعریف کند.
وی میافزاید: ساخت تمدن اسلامی نیازمند نسلی از زنان و دختران جرئتمندی است که نخست آگاهانه از نگاه سنتی و هیاهوی فمینیسم غربی میگریزند. با شناخت مرز این دو الگو با الگوی اصیل و با الهامگیری از راه سومی که انقلاب اسلامی میگشاید به بازتعریف هویت دخترانه و نقد الگوهای وارداتی میپردازند. دوم منطبق با این مبانی هویتی، در خانواده به عنوان دختر، همسر و مادر ایفای نقش میکنند و در جامعه به شکلی نوآورانه ساختارهای اجتماعی و سیاسی را با مبانی هویتی صحیح مورد نقد قرار میدهند و سوم با جریانسازی جهانی به شکلی طلبکارانه و نه در مقام دفاع، به دیگر ملل مسلمان و غیرمسلمان، دست پر گفتمان اصیل اسلامی در مسئله زن را میشناسانند.
زن مجاهد ایرانی؛ معلم ثانی برای زنان جهان
فعال فرهنگی تصریح میکند: انقلاب اسلامی بهعنوان محرک شکلگیری تمدن نوین اسلامی پس از گذشت بیش از چهار دهه و فرازونشیب دورههای گوناگون با ارائه الگوهای پیشرو در حوزه زن و خانواده، بسترهای بیسابقهای برای حضور فعال زنان در حوزههای علمی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی ایجاد کرد، با این حال، تحقق کامل آرمانهای مورد نظر در این زمینه، مستلزم رفع چالشهای اساسی از جمله اصلاح قوانین و ساختارها، تغییر نگرشهای سنتی و مدرن، طراحی برنامههای راهبردی و ایجاد زیرساختهای مناسب جهت صدور مفاهیم، الگوها و حرف نوی انقلاب اسلامی در مسئله زن به جهان است. به تعبیر رهبر معظم انقلاب «زن مجاهد مسلمان ایرانی، معلم ثانی برای زنان جهان خواهد بود؛ پس از معلم اول که زنان مجاهد صدر اسلام بودند.»
سلیمانی نگاه تکبعدی به نقش زنان را چالشی اجتماعی و تفسیری ناقص از آموزههای اسلامی میداند و معتقد است: در حالی که اسلام جایگاه رفیع مادری و همسری را بهعنوان نقشی سازنده و از مهمترین و اصلیترین مسئولیتهای زنان تکریم میکند، اما هرگز زنان را در این نقشها محصور نکرده است و آنها را به رشد در سه ساحت فردی، خانوادگی و اجتماعی توصیه میکند. سیره بانوان پیشتاز صدر اسلام همچون حضرت خدیجه (س)، حضرت فاطمه (س)، حضرت زینب (س) و حضرت معصومه (س) گواه این ادعا است، برای مثال، حضرت معصومه (س) بهعنوان یک دختر، به لحاظ فردی در اوج معنویت و تقوا قرار دارند و برادرشان حضرت رضا (ع) که امام و پیشوای خواهرشان هستند از ایشان طلب شفاعت میکنند. در ساحت خانوادگی پیوندی ناگسستنی با پدر بزرگوارشان امام کاظم (ع) و برادرشان امام رضا (ع) داشتند که نمونهای از روابط عاطفیِ متعالی در کانون خانواده است و در ساحت اجتماعی با هجرت تاریخی خود از مدینه به ایران، نهتنها مفاهیم ناب شیعی را ترویج کردند، بلکه پایههای شکلگیری قم به عنوان مرکز تبلیغ جهان تشیع را بنا نهادند.
حضور اجتماعی زنان با حفظ هویت زنانه، نه مردانه
وی تأکید صرف بر نقشهای خانوادگی و غفلت از ظرفیتهای اجتماعی زنان را نهتنها نادیده گرفتن سیره عملی اهلبیت (ع) میداند، بلکه معتقد است که جامعه را از نیروی سازنده نیمی از جمعیت محروم میسازدو الگوهایی همچون حضرت معصومه (س) ثابت میکنند که ترکیب مسئولیتهای خانوادگی و اجتماعی نهتنها ممکن است، بلکه زمینهساز شکلگیری تمدنی پویا خواهد بود.
فعال فرهنگی خاطرنشان میکند: حضور اجتماعی زنان با حفظ هویت زنانه، موضوعی است که در دیدگاه اسلامی به دقت مورد توجه قرار گرفته است. زنان با تکیهبر ویژگیهای ذاتی و فطری خود باید تکالیف اجتماعی، سیاسی و شغلی را بپذیرند. حضور اجتماعی زنان باید بهگونهای باشد که لطافتهای زنانه در آن لحاظ شود و مجبور نباشند برای پیشرفت، خود را به الگوهای مردانه نزدیک کنند؛ این مهم مستلزم از بین رفتن نگاههای جنسیتی است که زن را فرودست، ضعیف و احساساتی در تصمیمگیریها معرفی میکند، رهبر معظم انقلاب مردواره کردن زن را یکی از اجزای گفتمان غربی معرفی میکنند و میفرمایند زن را باید در جنسیت خودش شناخت و تکالیف اجتماعیاش را منطبق با ارزشهایی که جامعه این جنسیت را رشد میدهد، مدنظر قرار داد.
به گزارش ایمنا، در مسیر ساختن تمدن نوین اسلامی، زنان و دختران مسلمان نهتنها نیمی از جمعیت، که قلب تپنده این حرکت عظیم هستند. با الهام از سیره بانوان بزرگ اسلام، از حضرت فاطمه (س) تا شهدای زن انقلاب، امروز زن مسلمان ایرانی در جایگاهی قرار گرفته است که میتواند همزمان در عرصه خانواده و اجتماع درخشش داشته باشد.
این مسیر با عبور از دو انحراف تحجر سنتی و تجدد غربی، راه سومی را پیش پای زنان جهان گذاشته است؛ راهی که در آن لطافت زنانه نه نشانه ضعف بلکه عاملی برای استحکام جامعه است. همانگونه که رهبر انقلاب تأکید دارند، زن مجاهد ایرانی امروز میتواند معلم ثانی برای زنان جهان باشد و گفتمان اصیل اسلامی را نه در مقام دفاع بلکه در موضع طلبکارانه به جهانیان عرضه کند. آینده روشن است و زنان این سرزمین با تکیه بر ایمان، عقلانیت و عاطفه، در حال نوشتن فصل جدیدی از تاریخ تمدنسازی هستند.
گزارش از: صبا حسنزاده، خبرنگار ایمنا
نظر شما