بلواسازان مشغول کارند! 

به گزارش خبرگزاری ایمنا، سه روز از آغاز دور دوم مذاکرات ایران و آمریکا در رم گذشته، اما آن‌چه در فضای سنگین این گفت‌وگوها بیش از همه به چشم می‌خورد، نه لبخندهای دیپلماتیک است و نه توافق‌های محرمانه بلکه غبارِ دروغ‌هایی‌ست که از دهان رسانه‌ها برمی‌خیزد و چهره واقعیت را می‌پوشاند.

شروع این دور از گفت‌وگوها، با اجرای نمایشی تازه از سوی خبرنگار العربیه همراه شد؛ نمایشنامه‌ای که از روزهای پیش از دوازدهم آوریل کلید خورده بود و هنوز پرده آخرش پایین نیفتاده است. آن‌ها نوشتند، گفتند، منتشر کردند: ایران و آمریکا در یک اتاق، رودررو؛ انگار میز مذاکره رم، صحنه‌ای از یک فیلم تبلیغاتی بود برای بازاریابی سیاسی کاخ سفید.

۲ اتاق، ۲ روایت، یک دروغ مشترک

این روایت چند دقیقه بیشتر دوام نیاورد. رسانه‌های ایرانی فوری تکذیب کردند و اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه با زبانی صریح اعلام کرد: «مذاکرات در دو اتاق جداگانه و در محل اقامت سفیر عمان در رم برگزار شده است.» این، نه فقط یک اصلاح خبری، بلکه رسوایی برای رسانه‌هایی بود که ترجیح می‌دهند پیش از آن‌که واقعیت را بشنوند، تخیل خود را فریاد بزنند.

سال‌هاست آمریکا خوب می‌داند که پیش از هر توافقی باید افکار عمومی را تسخیر کرد، از همین‌رو در همه ادوار مذاکرات، تسلط بر روایت رسانه‌ای برای واشنگتن از خودِ مذاکره مهم‌تر است. ساختن تصویر مطلوب، پمپاژ امید و ترس به‌طور هم‌زمان و کنترل میدان روانی، همان تکنیکی‌ست که این بار هم کلید خورد.

دور اول؛ وقتی دروغ‌ها پشت در ماندند

در دور اول این مذاکرات، تیم ایرانی دست به ابتکار زد و حضور رسانه‌های خارجی را محدود کرد؛ اقدامی که سرعت انتشار اخبار جعلی را تا حدی کاهش داد، اما در دور دوم، درهای رم کمی بازتر شدند و از همان لحظه، شایعات نیز سیل‌آسا وارد صحنه شدند.

از جمله ادعایی عجیب که به نقل از الجزیره منتشر شد: «عباس عراقچی، در اعتراض به طرح مسائل غیرهسته‌ای از سوی طرف آمریکایی، مذاکرات را ۱۵ دقیقه تعلیق کرده است!» خبری که به‌سرعت به تیتر اول رسانه‌های ضدایرانی تبدیل شد، اما حقیقت چیز دیگری بود؛ تیم مذاکره تنها برای خواندن نماز، چند دقیقه اتاق را ترک کرده بود.

وقتی حتی رسانه‌های داخلی در دام می‌افتند

نکته دردناک آن‌جا بود که برخی رسانه‌های داخلی نیز بی آن‌که صحت‌سنجی کنند، این خبر ساختگی را بازنشر دادند. گویی عطش دیده‌شدن، بر تشنگی برای راستی پیشی گرفته و بازار رقابت رسانه‌ای، حالا به میدان تقلب بدل شده است.

انتشار اخبار جعلی در مورد روند مذاکرات ایران و آمریکا، هدفمند است؛ هدف اول کسب مرجعیت خبری است؛ حتی اگر به قیمت فدا کردن دقت در پای سرعت باشد. هدف دوم ساختن دستاوردهای پوشالی برای واشنگتن است؛ از جمله آن‌چه ترامپ با افتخار از مذاکره مستقیم گفت، درحالی‌که چنین چیزی هرگز رخ نداد.

این داستان‌سرایی‌ها، خوراک مصرف داخلی آمریکاست؛ روایتی که می‌خواهد بگوید ترامپ، برخلاف اوباما، گفت‌وگو را بدون واسطه پیش می‌برد و حتی اگر این دروغ زیر نور واقعیت برملا شود، رسانه‌ها کار خود را کرده‌اند: اثر روانی‌شان را گذاشته‌اند.

در این میان، نمی‌توان نقش رسانه‌های فارسی‌زبانِ صهیونیست‌ساخته را نادیده گرفت؛ آن‌ها که سال‌هاست در روایت‌سازی علیه ایران مهارت دارند. دروغ‌هایشان گاه لباسی موجه بر تن دارد، به‌طور مثال خبر توافق سه‌مرحله‌ای، با ادعای خروج اورانیوم غنی‌شده و امتیازدهی متقابل آمریکا. خبری که در ظاهر نرم و معقول است، اما هدفی تند و تفرقه‌افکنانه دارد: ایجاد دوقطبی داخلی و تضعیف موقعیت مذاکره‌کننده ایرانی.

رسانه‌ها قصد دارند ایران را در موضع ضعف به تصویر بکشند، در صورتی که ایران دست بالا را در مذاکرات دارد

علیرضا تقوی‌نیا، ‌کارشناس مسائل آمریکا در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: برهم زدن اذهان عمومی و بر هم زدن تمرکز دیپلمات‌ها از اصلی‌ترین اهداف رسانه‌های معاند در جامعه است و روند مذاکرات است.

وی افزود: آن‌ها سعی می‌کنند که با تولید اخبار متناقض و متضاد، روند مذاکرات را به حاشیه ببرند و از همین طریق دیپلمات‌ها را تحت تأثیر قرار دهند. به‌طور قطع فضای رسانه بر جوّ مذاکرات تأثیر خواهد داشت.

کارشناس مسائل آمریکا تصریح کرد: این رسانه‌ها به‌طور مکرر به دنبال تشویش اذهان عمومی ایران هستند و دائم اینگونه تکرار می‌کنند که اخبار پیرامون مذاکرات صحت ندارد یا اساس شنیده‌ها است یا منابع موثقی ندارد. آن‌ها از همین طریق آرامش روانی جامعه را تحت تأثیر قرار می‌دهند.

تقوی‌نیا بیان کرد: آن‌ها سعی می‌کنند با به‌کارگیری این روش، اعتماد جامعه ایران را به دستگاه دیپلماسی و رسانه‌ای ایران کمتر کنند.

وی ادامه داد: نشان دادن اینکه جمهوری اسلامی در موضع ضعف است، یکی از راهبردهای رسانه‌های غربی است، اما این در حالی است که مکان مذاکره را ایران انتخاب کرد و حتی به‌صورت تلویحی هم ویتکاف را ایران انتخاب کرد.

کارشناس مسائل آمریکا خاطرنشان کرد: تعیین‌کننده اصلی طرف ایرانی بود. این تیم ایرانی بود که تعیین کرد، مذاکرات در سفارت عمان برگزار شود و این ما بودیم که اجازه برگزاری مذاکرات در مکان‌های دیگر را ندادیم.

تقوی‌نیا گفت: ما در روند مذاکرات دست برتر را داشتیم، به این دلایل که ایران در آستانه هسته‌ای شدن است، تحریم‌ها تأثیرگذار نبودند و آمریکا در براندازی حاکمیت ایران موفق نبود و در این بین مردم هم فداکارانه صبوری کردند.

وی عنوان کرد: آن‌ها باید اینگونه القا کنند که جمهوری اسلامی از موضع ضعف دارد مذاکره می‌کند و شروط آمریکا را می‌پذیرد و این یک نوع فضاسازی است که خودشان را پیروز مذاکرات جلوه دهند و سرپوش بگذارند بر شروطی که ترامپ برای آمریکا تعیین کرده بود و از آن عقب‌نشینی کرد.

کارشناس مسائل آمریکا تاکید کرد: در مذاکرات، ایران خوب و پخته عمل کرده و فضای رسانه‌ای هم کمتر به آن‌ها داده است، به هر حال آن‌ها دست به هر کاری می‌زنند، اما تیم مذاکره‌کننده ایرانی، قابلیت فضاسازی را از آن‌ها سلب کرده است و همین افق روشنی را نشان می‌دهد که ما بهتر از تجربه برجام عمل می‌کنیم.

تقوی نیا در پایان گفت: در برجام، همیشه فکت‌شیت طرف غربی موثق‌تر و دقیق‌تر از فکت‌شیت ایران بود، اما اکنون اینگونه نیست و مسائلی که دیپلمات‌های ایرانی اعلام می‌کنند، صادقانه‌تر و موثق‌تر است.

به گزارش ایمنا، در روزگاری که تیترها جای گلوله را گرفته‌اند و اتاق خبر، میدان جنگ شده است، کم‌دقتی رسانه‌ها چیزی کم از خودزنی ندارد. رسانه‌های ایرانی اگر حواسشان نباشد، ناغافل بلندگوی همان جعلیاتی می‌شوند که از دلِ سفارت‌ها و استودیوهای لندن و تل‌آویو بیرون می‌ریزد.

مذاکره‌کنندگان نیز باید بدانند که در عصر سرعت و شک، ابهام از دروغ خطرناک‌تر است. وقتی دشمن از نفسِ نماز، تیتر تعلیق درمی‌آورد، وقت آن است که پرده‌ها را خودشان کنار بزنند، پیش از آن‌که قصه را دیگران بنویسند. دیپلماسی اگر روایت نداشته باشد، طعمه روایت‌سازی خواهد شد. بازی تازه شروع شده است و بی‌راوی‌ماندن، یعنی باخت.