به گزارش خبرگزاری ایمنا، زبان و ادبیات فارسی بهعنوان میراثی گرانبها و هویتبخش، نقش بیبدیلی در حفظ فرهنگ، تاریخ و اندیشه ایرانی-اسلامی دارد. این زبان با پیشینهای طولانیمدت حامل اندیشههای حکیمان و شاعران بزرگی چون فردوسی، حافظ و سعدی بوده و امروزه نیز بهعنوان پل ارتباطی میان نسلهای گذشته و آینده عمل میکند و با توجه به این اهمیت و تاریخچه، توجه به این گنجینه عظیم، تنها یک وظیفه فرهنگی نیست، بلکه ضرورتی ملی و دینی است که رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز همواره بر آن تأکید داشته و دارند.
رهبر انقلاب با درک ژرف از جایگاه زبان فارسی، همواره بر تقویت و گسترش آن در عرصههای علمی، ادبی و بینالمللی تاکید دارند؛ ایشان با اشاره به ظرفیتهای بیمانند این زبان در انتقال مفاهیم بلند اسلامی و انقلابی، بر لزوم پاسداشت آن به عنوان ابزاری برای مقاومت فرهنگی در برابر تهاجم غرب تأکید دارند، بر این اساس و به مناسبت یکم اردیبهشت، روز نثر فارسی مروری بر بیانات رهبر انقلاب درباره زبان و ادبیات فارسی خواهیم داشت:
من خیلی نگران زبان فارسیام
«مطلب ششمی که من اینجا یادداشت کردهام، مسئله زبان فارسی است؛ من خیلی نگران زبان فارسیام؛ خیلی نگرانم. سالها پیش ما در این زمینه کار کردیم، اقدام کردیم، جمع کردیم کسانی را دُور هم بنشینند. من میبینم کار درستی در این زمینه انجام نمیگیرد و تهاجم به زبان زیاد است. همینطور دارند اصطلاحات خارجی [بهکار میبرند]. ننگش میکند کسی که فلان تعبیر فرنگی را به کار نبرد و به جایش یک تعبیر فارسی یا عربی به کار ببرد؛ ننگشان میکند. این خیلی چیز بدی است؛ این جزو اجزا فرهنگ عمومی است که باید با این مبارزه کرد. دوستان! زبان فارسی یک روزی از قسطنطنیهی آن روز، از استانبولِ آن روز، زبان علمی بوده تا شبه قارهی هند؛ اینکه عرض میکنم از روی اطلاع است. در آستانه (۱۶۶) - مرکز حکومت عثمانی -زبان رسمی در یک برهه طولانیای از زمان، زبان فارسی بوده. در شبه قارهی هند برجستهترین شخصیتها با زبان فارسی حرف میزدند و انگلیسها اولی که آمدند شبه قارهی هند، یکی از کارهایی که کردند این بود که زبان فارسی را متوقف کنند؛ جلو زبان فارسی را با انواع حیَل و مکرهایی که مخصوص انگلیسها است گرفتند. البته هنوز هم زبان فارسی آنجا رواج دارد و عاشق دارد؛ کسانی هستند در هند - که بنده رفتهام دیدهام، بعضیهایشان اینجا آمدند آنها را دیدیم - عاشق زبان فارسیاند؛ اما ما در کانون زبان فارسی، داریم زبان فارسی را فراموش میکنیم؛ برای تحکیم آن، برای تعمیق آن، برای گسترش آن، برای جلوگیری از دخیلهای خارجی هیچ اقدامی نمیکنیم. یواش یواش [در] تعبیرات ما یک حرفهایی میزنند - هر روزی هم که میگذرد یک چیز جدیدی میآید - ما هم نشنفتهایم. گاهی میآیند یک کلمهای میگویند، بنده میگویم معنای آن را نمیفهمم، میگویم معنای آن چیست؟ معنا [که] میکنند، تازه ما اطلاع پیدا میکنیم که این کلمه آمده؛ [این] یواش یواش کشانده شده به طبقات و تودهی مردم؛ این خطرناک است. اسم فارسی را با خط لاتین مینویسند!»
۱۳۹۲/۰۹/۱۹ | بیانات در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی
این جاذبه انقلاب است
«من دیدم کسانی را که در کشورهای عربی بودند، و از بس رادیوی فارسی ایران را گوش کرده بودند، فارسی یاد گرفته بودند. این جاذبه است؛ جاذبه انقلاب است که دلها را - تودههای مردم را، روشنفکران را، جوانان را، دانشگاهیان را - در همهجای دنیایی که تحت تأثیر شدید تبلیغات دشمن قرار نداشت، توانست به خودش جذب کند؛ این اتّفاق در همهجا افتاد. اینکه ببینند یک ملتی در مقابل زورگویی میایستد، ملتهایی را که خودشان در چالش زورگوییهای آمریکا و قدرتهای غربی بودند، به هیجان میآورْد؛ اینها را طرفدار میکرد؛ علاقهمند میکرد. این در همه جای - باید گفت - دنیای استضعاف؛ در آفریقا، در آسیا، در نقاط دوردست، در آمریکای لاتین، در همه جا تقریباً عمومیت داشت. این را ما کاملاً مطلع شدیم؛ افراد زیادی میرفتند، میآمدند و تأثیر انقلاب و تأثیر نام امام را انسان بهروشنی مشاهده میکرد.»
۱۳۹۳/۱۱/۱۹ | بیانات در دیدار جمعی از فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی
فارسی باقی ماند
«دانشگاه ما در خدمت اهداف غرب عملاً قرار نگرفت؛ این یکی از مسائل بسیار مهم و نکات بزرگ کشور ما است. آنها میخواستند دانشگاه محلّ پمپاژ افکار غربی و سبک زندگی غربی باشد، خب تا حدودی هم در یک جاهایی موفّق شدند، در این تردیدی نیست -آن کسانی که در رأس کار بودند؛ بهخصوص در همان دوره تأسیس دانشگاه در زمان رضاخان، آنها کسانی بودند که سرتاپا معتقد به غرب و به تمدّن غربی بودند که حرفهایشان را شنیدهاید- امّا در نهایت موفّق نشدند؛ [چون] هویّت ایرانی کار خودش را کرد. هویّت ایرانی یک چیز عجیبی است در تاریخ؛ همه کسانی که به ایران تهاجم کردند به یک نحوی، در ایران بعد از مدّتی حل شدند: زبانشان، آدابشان، فرهنگشان؛ تنها چیزی که مستثنی است، اسلام است که اسلام آمد ایران و در ایران غرق نشد، ماند و ایرانی اسلام را از بُن دندان قبول کرد؛ والّا در کشورهای مورد تهاجمِ عربهای مسلمان، هرجا رفتهاند زبان عوض شده است؛ مصر زبانش عوض شد، فلسطین زبانش عوض شد، شامات زبانش عوض شد، زبانشان عربی شد، [امّا] ایران زبانش عوض نشد، فارسی باقی ماند؛ یعنی یک چیز عجیبی است در ایران؛ این خصوصیتی است که مال کشور ما است. اینجا هم همینجور شد، هویّت ایرانی کار خودش را کرد.»
۱۳۹۴/۰۸/۲۰ | بیانات در دیدار رؤسای دانشگاهها، پژوهشگاهها، مراکز رشد و پارکهای علم و فناوری
باید کاری کنید که اگر کسی خواست به تازههای علمیِ روز دست پیدا کند، مجبور بشود زبان فارسی یاد بگیرد
«بنده سه چهار سال قبل از این، به جوانهای دانشجو و اهل علم گفتم که شما باید کاری کنید که پنجاه سال بعد، اگر کسی خواست به تازههای علمیِ آن روز دست پیدا کند، مجبور بشود بیاید زبان فارسی یاد بگیرد؛ این میشود، این ممکن است؛ کمااینکه در این ده پانزده سال، حرکت علمی و پیشرفت علمی همانی که گفته بودیم شد. وقتی جوانها همت کنند، وقتی صاحبان همت و اراده همت کنند، همه کارهای دشوار آسان خواهد شد؛ ما میتوانیم پیش برویم. درعینحال، دشمن دارد روی باورهای جوانهای ما اثر میگذارد: «آقا چه فایده دارد، نمیشود، فایدهای ندارد». اینها آن میدانهایی است که جنگ روانی دشمن در این میدانها است و شما بهعنوان مداح، میتوانید اثر بگذارید، میتوانید این جوان را از لحاظ بنیهی فکری تقویت کنید.»
۱۳۹۵/۰۱/۱۱ | بیانات در دیدار جمعی از مداحان اهلبیت علیهمالسلام
چقدر شعر، چقدر نثر، چقدر فرهنگ!
«زبان فارسی در دوره اسلام رشد و ارتقا بیشتری از دوره قبل از اسلام دارد. شما از دوره قبل از اسلام از نشانههای زبان فارسی چه دارید؟ امّا دوره اسلام را شما ببینید که چه اعتلایی دارد؛ چقدر شعر، چقدر نثر، چقدر فرهنگ! اینها خیلی مهم است؛ روی اینها دقت باید کرد.»
۱۳۹۷/۰۳/۳۰ | بیانات در دیدار نمایندگان و کارکنان مجلس شورای اسلامی
نگذارید زبان فارسی دچار فرسودگی بشود
«نگذارید زبان فارسی دچار فرسودگی و دچار ویرانی بشود؛ ما باید آن را خیلی حفظ کنیم.»
۱۳۹۸/۰۲/۳۰ | بیانات در دیدار جمعی از شاعران و اهالی فرهنگ و ادب
من از صدا و سیما گلهمندم
«من از صدا و سیما گلهمندم به خاطر اینکه به جای اینکه زبان صحیح را، زبان معیار را، زبان صیقلخوردهی کاملاً درست را ترویج کنند، زبان بیهویت، گاهی غلط، تعبیرهای غلط و بدتر از همه پُر از تعبیرات فرنگی و خارجی و مانند اینها را دارند ترویج میکنند.»
۱۳۹۸/۰۲/۳۰ | بیانات در دیدار جمعی از شاعران و اهالی فرهنگ و ادب
معنای دقیق علمی، روحی و هر مفهوم دقیق و ظریفی را با زبان فارسی میشود بیان کرد
«معنای دقیق علمی، معنای دقیق روحی و هر مفهوم دقیق و ظریفی را با زبان فارسی میشود بیان کرد؛ با بعضی زبانها واقعاً نمیشود بیان کرد، امّا با این زبان میشود.»
۱۴۰۳/۰۱/۰۶ | بیانات در دیدار شاعران
زبان فارسی دارد مظلوم واقع میشود
«به نظر من زبان فارسی کاملاً دارد مظلوم واقع میشود. حالا این اواخر یک کارهایی دارد میشود، بعضیها در انجمنهایی یک کارهایی دارند انجام میدهند، امّا ما بیش از این احتیاج داریم به تقویت زبان فارسی. زبان فارسی زبان کششداری است، جزو زبانهایی است که میتواند توسعه پیدا کند، چون زبان ترکیبی است و ترکیبهای زیبا [دارد که] انسان برای بیانِ هیچ معنایی گیر نمیکند. معنای دقیق علمی، معنای دقیق روحی و هر مفهوم دقیق و ظریفی را با زبان فارسی میشود بیان کرد؛ با بعضی زبانها واقعاً نمیشود بیان کرد، امّا با این زبان [میشود]. بعضی از تعبیرات اصلاً قابل انتقال نیست.»
۱۴۰۳/۰۱/۰۶ | بیانات در دیدار شاعران
باید برای حفظ و گسترش این زبان همکاریهای بیشتری انجام شود
«زبان فارسی یکی از اشتراکات مهم ایران و تاجیکستان و افغانستان است و باید برای حفظ و گسترش این زبان و جلوگیری از برخی تلاشها برای انزوای آن، همکاریهای بیشتری انجام شود.»
۱۴۰۳/۰۵/۰۹ | دیدار رئیسجمهور تاجیکستان با رهبر انقلاب
نظر شما