گنج کهکشانی؛ نمایی از اعماق کیهان

به گزارش خبرگزاری ایمنا و به نقل از ساینس دیلی، در نوزدهم مارس ۲۰۲۵، مأموریت Euclid از سازمان فضایی اروپا نخستین بسته از داده‌های نظرسنجی خود را منتشر کرد که شامل نمای اولیه‌ای از مناطق عمیق آسمان است، در این داده‌ها، صدها هزار کهکشان با ساختارها و الگوهای متنوع به چشم می‌خوردند که سازمان بزرگ آن‌ها در شبکه کیهانی را به نمایش می‌گذارند، این مجموعه اطلاعات شامل خوشه‌های کهکشانی، هسته‌های فعال کهکشانی، پدیده‌های گذرا و نخستین دسته‌بندی بیش از ۳۸۰ هزار کهکشان و ۵۰۰ نامزد لنز گرانشی است که از تلاش‌های ترکیبی هوش مصنوعی و داوطلبان علم شهروندی به دست آمده است.

کارول ماندل، مدیر علمی ESA می‌گوید: Euclid بار دیگر خود را به‌عنوان ماشین کشف نهایی معرفی کرده است، این مأموریت که آسمان را در مقیاس عظیم مورد بررسی قرار می‌دهد، ما را قادر می‌سازد تاریخچه کیهانی و نیروهای نامرئی حاکم بر کائنات را کشف کنیم.

افزوده است که انتشار این داده‌ها گنجینه‌ای از اطلاعات را در اختیار دانشمندان قرار می‌دهد تا به سوالات مهم در علم نجوم پاسخ دهند و نسل‌های آینده را در مسیر پیشرفت علمی یاری کنند.

Euclid با پوشش ۶۳.۱ درجه مربع از آسمان (معادل بیش از ۳۰۰ برابر مساحت کامل ماه) تنها نمونه‌ای از آنچه در پایان مأموریت ۲۰۳۰ به دست می‌آید است، این آلبوم عظیم از تصاویر، که در نهایت یک‌سوم کل آسمان (۱۴,۰۰۰ درجه مربع) را پوشش خواهد داد، توانایی نشان دادن ساختارهای عظیم و پنهان ماده و انرژی تاریک را به‌صورت با جزئیات بالا فراهم می‌کند.

با استفاده از دوربین‌های پیشرفته در باند دید مرئی (VIS) و مادون قرمز نزدیک (NISP)، Euclid نه‌تنها شکل و ساختار کهکشان‌ها را ثبت می‌کند، بلکه فاصله‌ها و جرم‌های آن‌ها را نیز تعیین می‌کند. این داده‌ها به دانشمندان امکان می‌دهد تا فرایند شکل‌گیری کهکشان‌ها و تأثیرات محیطی بر تکامل آن‌ها را به دقت بررسی کنند.

با کمک الگوریتم‌های هوش مصنوعی و مشارکت هزاران داوطلب، نخستین کاتالوگ دقیق از ویژگی‌های ساختاری کهکشان‌ها منتشر شده است، این کار به سرعت تحلیل داده‌ها را نسبت به روش‌های گذشته متحول می‌کند و افق‌های جدیدی در کشف رازهای ساختار کیهانی ایجاد می‌کند.

در مجموع، داده‌های اولیه Euclid تنها ۰.۴ درصد از کل کهکشان‌های با وضوح مشابه را شامل می‌شود، اما توان بالقوه این مأموریت در شناسایی رازهای عمیق ماده و انرژی تاریک، امید به تغییر چشم‌انداز علمی درباره‌ی ساختار و تکامل جهان را دوچندان می‌کند.