به گزارش خبرگزاری ایمنا، ۱۸ اسفند، یادآور تولد یکی از نهادهای انقلابی وابسته به مساجد است، یعنی کانونهای فرهنگی و هنری مساجد؛ نقش پررنگ مساجد در جای جای میدانهای جامعه، اعم از علم و اقتصاد و فرهنگ و سیاست از ابتدای اسلام تاکنون بر کسی پوشیده نیست، مساجد با ظرفیتهای بالای معنوی و اجتماعی که در خود جای دادهاند همواره یکی از مؤثرترین و پررنگترین نقشها را در طول تاریخ ایفا کردهاند.
در ایران معاصر نیز نقش مهم مساجد در ترویج آموزههای دین حداکثری و مجاهد پیش از انقلاب و پس از آن بهعنوان محل پشتیبانی مردمی از رزمندگان دفاع مقدس قابل تأمل است، اما امروز و اینجا مساجد چه نقشی در تربیت نیروهای متخصص و باتقوای انقلابی دارند؟ چگونه میتوانند مانند گذشته از جامعه گرهگشایی کنند و با ایجاد همدلی و وحدت، خطمشی جامعه را تعیین کنند؛ به همین منظور با تعدادی از فعالان فرهنگی حوزه کانونهای فرهنگی هنری مساجد به گفتوگو نشستیم.
از بذرهای کوچک تا درختان تنومند؛ اهداف و روشهای تربیتی کانون
فرشاد مستأجران، مسئول کانون فرهنگی انصار المهدی (عج) به خبرنگار ایمنا اظهار میکند: کانون ما واقع در محلهای غیربومی و تازه تأسیس است که در سال ۱۳۷۰ مسجد آن محله افتتاح شد، تقریباً در جنوب غربیترین نقطه شهر اصفهان؛ از نظر فرهنگی و اجتماعی، آن محله در زمان تأسیس مسجد بهشدت نیازمند فعالیت فرهنگی بود و پس از اینکه مسجد افتتاح شد.
وی میافزاید: برخی فعالیتهای جسته و گریخته و غیرنظاممند انجام میشد، اما پس از آن بر اساس شرایطی که ایجاد شد، تیمی در این مسجد مستقر شدند که ایده اولیه فعالیتهای نظاممند را مطرح کردند، جوانههای اولیه کانون زده شد و مرکز فرهنگی انصارالمهدی تأسیس شد؛ هدف از تأسیس مرکز این بود که بتواند جوانها و نوجوانهای محله را جمع کند و برای آنها برنامههایی فراهم کند که رشد جسمی، روانی و معنوی را بهدنبال داشته باشد، این هدف کلی بود که سال ۷۴ برای مجموعه تعریف شده بود.
مسئول کانون فرهنگی انصارالمهدی (عج) عنوان میکند: فعالیتهای کانون فرهنگی انصار المهدی (عج) از همان ابتدا سمت و سوی هدفگیری بنیه فکری و شناختی جوان و نوجوان را نشانه میرود و برای این هدف برنامهریزی میکرد، اما روشی که به وسیله آن این هدف را دنبال میکرد روش بر پایه فعالیتهای تربیتمحور بود.
مستأجران ادامه میدهد: امروز گروههای فرهنگی زیادی در کشور فعالیت میکنند، اما جای اندوه دارد که فعالیت بسیاری از آنها فعالیت مناسبتی است، یعنی تنها برای مناسبتهای مختلف برنامهریزی میکنند، اما در این میان رویکرد مجموعه ما، تربیتمحوری است که اساس این فعالیتها، چهره به چهره بودن است، به این صورت که بچههای هر رنج سنی در همان رنج سنی به گروههای ۱۰ تا ۱۵ نفره تقسیم میشوند با محوریت یک مربی یا رابط که از فیلترهای مختلفی گذشته و ویژگیهای منحصربهفردی داشته که در این سمت قرار گرفته است، پس از آن رابط حوالی ۵، ۶ سال با آن گروه زندگی میکند، اینجا رابطهای بین بچهها و مربی شکل میگیرد که فراتر از یک ارتباط معلم با دانشآموز است.
۳ گام تا بلوغ فکری؛ مراحل تربیتی در کانون انصارالمهدی (عج)
مسئول کانون فرهنگی انصارالمهدی (عج) اشاره میکند: اگر بخواهم درباره سلسله مراتب تشکیلات در برنامههای تربیتی توضیح بدهم در اصل سه مرحله اساسی وجود دارد، مرحله اول گروه علویون هستند که بچههای سنین دبستان را شامل میشود، پس از آن در سنین ابتدای متوسطه اول تا انتهای دوره متوسطه، یعنی از هفتم تا دوازدهم وارد واحد رضویون یا همان گروهبندیها میشوند و بعد از آن وارد واحد مهدویون میشوند که آنجا دیگر خود بچهها متولی کار میشوند و هرکدام در گوشهای از مجموعه به فعالیت میپردازند.
مستأجران ادامه میدهد: به لطف خدا از سال ۷۴ تاکنون این چرخه ادامه داشته است، یعنی همواره تعدادی جوان و نوجوان وارد مجموعه شدهاند، به فعالیت پرداختهاند و پس از آن خودشان زمام امور را برعهده گرفتهاند، این روند موجب میشود که مجموعه فرهنگی برای پیگیری امور خود، خودکفا باشد و نیازی نباشد که فردی از بیرون لازم باشد از آن حمایت کند، خود این چرخه مولد است و فعالیتهای مستمر خود را بدون حتی یک روز تعطیلی به لطف خداوند پیگیری میکند.
وی میگوید: شاید لذتبخشترین قسمت و درخشانترین نقطه زندگی کاری هر فعال فرهنگی، لحظهای باشد که ببیند هرچه انجام داده نتیجهای را در جهان خارج رقم زده است، برای من هم زیباترین لحظات کار در مجموعه فرهنگی زمانی بود که گذشته و اکنون بچههایی که به گروه میپیوندند را با هم مقایسه میکنم و پیشرفت آشکار و جهتگیری صحیح آنها را متوجه میشوم.
مسئول کانون فرهنگی انصارالمهدی (عج) میگوید: برای مثال بهخاطر دارم بعضی دانشآموزان در بدو پیوستن به گروه فرهنگی دارای مشکلات و چالشهای زیادی در زندگی فردی و خانوادگی خود بودند، اما پس از ورود به مرکز و طی کردن دورههای تربیتی پس از سالها، اکنون به انسانی مؤثر برای کشور تبدیل شدهاند و از این نمونهها بسیار زیاد است که بچههایی با محیطهای متفاوت میآیند و پس از ورود به مجموعه بهشدت اهل فکر و اهل معنا میشوند و به شخصیتهایی تأثیرگذار تبدیل میشوند.
مستأجران عنوان میکند: در این میان به جرئت میتوانم بگویم بچههایی که تا پایان در مجموعه ماندند و دچار ریزش نشدند، حالا هرکدام نسبت به همقطاران خود در رده خود تفاوت معناداری دارند و از آنها جلوترند، علت آن شاید این باشد که بچهها در مجموعه رشد میکنند و انواع مهارتهای ارتباطی، اجتماعی، تابآوری و مسئولیتپذیریشان افزایش پیدا میکند.
وی تأکید میکند: هر مجموعهای پس از طی کردن مسیر چندساله خود نیاز به بازنگری دارد تا بتواند نقاط قوت و ضعف خود را بازبشناسد، ما هم به یاری خدا در سال گذشته طی یک طرح تحولی تحت عنوان رشد شروع به آسیبشناسی بخشهای مختلف مجموعه کردیم که در نیمهشعبان سال جاری، مصادف با بیستونهمین سال تأسیس مجموعه انصارالمهدی (عج) از این طرح رونمایی شد.
مسئول کانون فرهنگی انصارالمهدی (عج) با تاکید بر اینکه هدف نهایی طرح رشد، تربیت جوانِ مؤمنِ انقلابیِ متخصصِ کنشگر است که مسیر دستیابی به آن از محورهای شخصیت، آزادگی و تفکر میگذرد، بیان میکند: بنا بر این در این دوره به مباحث شناختی و اندیشهورزی و مباحث علمی، اهمیت زیادی داده میشود و با بنیاد ملی نخبگان نیز در این راستا همکاریهایی داریم، در عین حال مسائل مرتبط با مهارت و شخصیت دنبال میشود، در راستای همین طرح جدید، چارت سازمانی و مباحث دوره جدید مجموعه تغییر یافت و در پی اجرای طرح تحولی رشد، مسیر جدیدی برای مجموعه فرهنگی تعریف شد که امید داریم این مسیر روزبهروز جامعه را برای درک حضور حضرت مهدی موعود (عج) آمادهتر کند.
احیای نقش مساجد در تعلیم و تربیت
همچنین کیانی، فعال فرهنگی در حوزه تعلیم و تربیت اسلامی به خبرنگار ایمنا اظهار میکند: کانون فرهنگی هنری ما با هدف احیای نقش مساجد بهعنوان پایگاههای تعلیم و تربیت و ایجاد فضایی برای پرورش نیروهای متعهد و انقلابی شکل گرفت، این کانون با الهام از مکتبخانههای سنتی و با استفاده از ظرفیتهای نوین معنوی و اجتماعی مساجد، تلاش میکند تا در کنار آموزشهای رسمی، به تربیت نسل جوان بر اساس اصول اسلامی و انقلابی بپردازد، هدف اصلی ما ایجاد تحول در نظام تعلیم و تربیت کشور با استفاده از ظرفیتهای مساجد و نیروهای دغدغهمند است.
وی میافزاید: ما از فعالیتهای انجامشده در جامعه، بازخوردهای خوبی گرفتهایم، گاهی پیش آمده است که بسیاری از خانوادهها که دغدغه تربیت دینی فرزندان خود را دارند، به این کانونها مراجعه میکنند و از انتظارات تربیتی خود را از این طریق پیگیری میکنند، همچنین شاهد رشد چشمگیر تعداد کانونهای فرهنگی مسجدمحور در سالهای اخیر بودهایم که نشاندهنده استقبال جامعه از این طرح است.
فعال فرهنگی میگوید: این فعالیتها توانستهاند در هویتبخشی به نوجوانان و جوانان و ایجاد شخصیتهای قوی و متعهد مؤثر باشند. ما ادامه مسیر کانون را در راستای گسترش و تعمیق فعالیتهای تربیتی و آموزشی میبینیم، هدف این است که با حمایتهای بیشتر از سوی دولت و نهادهای مرتبط، این کانونها را بهعنوان الگویی موفق در نظام تعلیم و تربیت کشور تثبیت کنیم، همچنین تلاش میکنیم تا با ایجاد شبکهای از کانونهای فرهنگی مسجدمحور، تجربیات و دستاوردهای خود را به سایر مناطق کشور منتقل کنیم.
کیانی تصریح میکند: نقطه درخشان کار ما، تربیت نیروهای جوان و انقلابی است که توانستهاند در عرصههای مختلف علمی، فرهنگی و اجتماعی موفقیتهای چشمگیری کسب کنند؛ بسیاری از اعضای این کانونها وارد حوزههای علمیه و دانشگاهها شدهاند و بهعنوان نیروهای متعهد و کارآمد در جامعه فعالیت میکنند، همچنین ایجاد فضایی شاد و معنوی در مساجد که جوانان را به سمت ارزشهای اسلامی سوق میدهد، از دیگر دستاوردهای درخشان ماست؛ در این میان مطالبه اصلی را شاید بتوان حمایت بیشتر دولت و نهادهای مرتبط از کانونهای فرهنگی هنری مساجد دانست؛ ما نیازمند حمایت مالی، قانونی و آموزشی هستیم تا بتوانیم این طرح را بهصورت گستردهتر اجرا کنیم، همچنین انتظار داریم که این کانونها بهعنوان بخشی از نظام رسمی آموزش و پرورش کشور به رسمیت شناخته شوند و از امکانات و منابع دولتی بهرهمند شوند.
شاید بتوان گفت بزرگترین جامعه هدف کانونهای فرهنگی هنری مساجد، جوانان و نوجوانان هستند، قشری که با انگیزه و انرژی خود، رویشی تازه در اندیشهها میآفرینند و مفاهیم اخلاقی و اعتقادی را با زبان هنر بار دیگر به جامعه عرضه میکنند؛ کانونهای فرهنگی هنری مساجد این روزها صف مساجد را پر کردهاند از جوانان و نوجوانانی که حالا همه با هم در جغرافیای صمیمانهای در محضر خدا جمع شدهاند و هویت جدیدی را برای خود و جامعه رقم میزنند؛ این ظرفیت بزرگ میتواند فرصتی برای شکوفایی استعدادهای جوانها و نوجوانها باشد، مکانی برای ارائه راهکارهای نوین و اندیشههای جدید؛ اما لازمه رسیدن به این رویش شاید عبور از انجام کارهای فرهنگی بدون برنامه و تقویم محور است، کارهای به ظاهر فرهنگی که در عمل به غیر خود نتیجه میدهد و باید با رویکردهای نوگرایانه تربیتی جایگزین شوند تا بتوانند از جوان و نوجوان ما، نیروهایی نخبه و متفکر برای امتداد مسیر انقلاب تربیت کنند.
نظر شما