به گزارش خبرگزاری ایمنا، دنیای امروز به خودکفایی به‌عنوان جنبه‌ای حیاتی از توسعه اقتصادی برای هر کشوری تأکید زیادی دارد، خودکفایی به‌عنوان توانایی یک کشور برای تأمین نیازهای اساسی و بدون وابستگی زیاد به نهادهای خارجی تعریف می‌شود، این تعریف نه‌تنها به اقتصاد، بلکه به حوزه‌های اجتماعی، فناوری، کشاورزی و صنعتی نیز گسترش پیدا کرده است که موجب کاهش وابستگی به واردات امنیت اقتصادی و تقویت اشتغال‌زایی شده است.
اهداف جدید خودکفایی نیازمند ادغام فناوری‌های مدرن، تحقیقات علمی و نوآوری صنعتی است، زیرا به‌عنوان نمونه پیشرفت‌های مثبت در کشاورزی مدرن، انرژی‌های تجدیدپذیر و صنایع می‌تواند وابستگی به واردات را کاهش دهد، علاوه‌بر این، سیاست‌های حمایتی دولت، سرمایه‌گذاری در بخش‌های اقتصادی استراتژیک و توسعه زیرساخت‌های کلیدی از جمله عوامل متعددی هستند که می‌توانند به خودکفایی کمک کنند.
با این حال، حرکت به سمت خودکفایی چالش‌هایی نیز به همراه دارد، از جمله این چالش‌ها می‌توان به محدودیت منابع، نیاز به سرمایه‌گذاری‌های کلان، ضرورت آموزش نیروی انسانی متخصص و رقابت با بازارهای جهانی اشاره کرد، بنابراین دستیابی به خودکفایی مستلزم برنامه‌ریزی دقیق، همکاری بین‌المللی و استفاده بهینه از ظرفیت‌های داخلی است.
خودکفایی و کاهش وابستگی به واردات نه‌تنها به‌عنوان یک هدف اقتصادی، بلکه به‌عنوان یک ضرورت استراتژیک در جهان پرتلاطم امروز مطرح است، این رویکرد می‌تواند به ایجاد اقتصادی پایدار، افزایش رفاه اجتماعی و تقویت جایگاه کشورها در عرصه جهانی بینجامد، در این مسیر، علم و فناوری به‌عنوان موتور محرکه، نقش تعیین‌کننده‌ای در تحقق این آرمان خواهند داشت.
مهدی صابریان، مدیر شرکت دانش‌بنیان کارشناس مکانیک در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا گفت: فعالیت اصلی شرکت ما تولید مواد اولیه شوینده‌ها و محصولات مرتبط با صنایع پتروشیمی و پالایشی است، اما در کنار این حوزه سال‌هاست به‌دلیل نیاز مبرم صنعت به قطعات مکانیکی و ابزار دقیق، وارد فرایند بومی‌سازی این قطعات شده‌ایم، هدف اصلی ما کاهش وابستگی به واردات، صرفه‌جویی ارزی و تقویت زنجیره تولید داخلی است
وی افزود: صنایع شیمیایی و پالایشگاهی به‌دلیل ماهیت حساس خود، به قطعاتی با دقت و کیفیت بالا نیاز دارند، بسیاری از این قطعات، به‌ویژه در بخش‌هایی همچون ابزار دقیق و مکانیک سیال‌ها به‌دلیل تحریم‌ها یا قیمت بالای واردات به راحتی در دسترس نبودند، گاهی تأمین یک قطعه ساده ماه‌ها به طول می‌انجامید و هزینه‌های سنگینی را به شرکت تحمیل می‌کرد، این چالش‌ها ما را بر آن داشت تا با مهندسی معکوس و همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان، مسیر بومی‌سازی را آغاز کنیم.
مدیر شرکت دانش بنیان گفت: یکی از موفقیت‌های این شرکت، بومی‌سازی پمپ‌های خاص سیالات متفاوت هست، این قطعه نقش حیاتی در آب‌بندی سیالات دارد و در مواردی که سیال شیمیایی، سمی یا قابل اشتعال است، کوچک‌ترین نشتی می‌تواند فاجعه‌آمیز باشد؛ پیش از این واردات این قطعه با هزینه‌ای حدود ۳۰ هزار دلار به‌ازای هر عدد انجام می‌شد، اما حالا با همکاری یک شرکت دانش‌بنیان، آن را با یک‌پنجم قیمت تولید می‌کنیم، نمونه دیگر، لول سوئیچ دما و فشار است، این قطعه حتی در صنایع نظامی کاربرد دارد و به‌دلیل تحریم‌ها، دسترسی به آن غیرممکن بود که با مهندسی معکوس و استفاده از ماده‌های مقاوم، موفق به تولید داخلی آن شدیم.
صابری تاکید کرد: این فرایند بسیار زمان‌بر و پیچیده است، ابتدا نیازسنجی می‌شود، به‌عنوان نمونه اگر قطعه‌ای خراب می‌شود یا قیمت واردات آن سرسام‌آور باشد، وارد فاز مهندسی معکوس می‌شویم، در این مرحله با استفاده از نرم‌افزارهای پیشرفته، قطعه را اسکن سه‌بعدی کرده و نقشه‌های فنی آن را استخراج می‌کنیم، سپس محاسبات دقیق مهندسی برای تعیین جنس مواد، مقاومت حرارتی و مکانیکی انجام می‌دهیم.
وی تاکید کرد: پس از طراحی، نمونه نخست ساخته شده، تحت تست‌های سختگیرانه قرار می‌گیرد، به‌عنوان نمونه، مکانیکال سیل را در شرایط فشار و دمای بالا آزمایش می‌کنیم تا از نبود نشتی اطمینان حاصل شود که اگر نمونه نخست موفقیت‌آمیز باشد، تولید انبوه با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان آغاز می‌شود، گاهی این فرایند از شش ماه تا دو سال طول می‌کشد.
مدیر شرکت دانش‌بنیان بیان کرد: بعضی قطعات به آلیاژهای خاص یا پوشش‌های ضدخوردگی نیاز دارند که در داخل کشور به راحتی پیدا نمی‌شوند، دومین چالش، زمان و هزینه بالای تحقیق و توسعه است، مهندسی معکوس یک قطعه حساس، نیازمند تخصص چندرشته‌ای و آزمایش‌های مکرر است که علاوه‌بر این، اعتمادسازی بین شرکت‌ها نیز اهمیت دارد، بعضی شرکت‌های دانش‌بنیان تجربه کافی در تولید انبوه ندارند و این ریسک پروژه را افزایش می‌دهد.
صابریان تصریح کرد: این شرکت‌ها قلب تپنده بومی‌سازی هستند و ما به‌عنوان یک بهره‌بردار، توان تولید مستقیم قطعات را نداریم، بنابراین دانش فنی خود را با توانمندی شرکت‌های دانش‌بنیان ترکیب می‌کنیم، به‌عنوان نمونه، در پروژه لول سوئیچ، یک شرکت فعال در حوزه الکترونیک، بخش حسگرهای دما را طراحی کرد و یک شرکت دیگر، پوسته مقاوم در برابر خوردگی را تولید کرد. این همکاری‌های زنجیره‌ای، امکان ساخت قطعات پیچیده را فراهم می‌کند.
وی گفت: مکانیکال سیل تولید داخل نه‌تنها از نظر قیمت بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر است، بلکه به‌دلیل تطابق با شرایط محیطی ایران، عملکرد بهتری در مقایسه با نمونه خارجی دارد، برخی قطعات وارداتی برای اقلیم معتدل اروپا طراحی شده‌اند و در برابر گردوغبار یا دمای بالای ایران مقاومت کمتری نشان می‌دهند.
مدیر شرکت دانش‌بنیان بیان کرد: هدف بلندمدت ما تأمین صددرصدی قطعات مصرفی از داخل کشور است. در فاز بعدی، تمرکز بر بومی‌سازی سیستم‌های کنترل هوشمند و سنسورهای پیشرفته است که مغز متفکر صنایع شیمیایی محسوب می‌شوند، همچنین قصد داریم با ایجاد یک شبکه ملی از شرکت‌های دانش‌بنیان، زنجیره تولید را کامل کنیم تا هیچ قطعه‌ای خارج از دسترس نباشد.
صابریان ادامه داد: نخستین نیازسنجی دقیق و اولویت‌بندی قطعات است، سپس باید با شرکت‌های دانش‌بنیان ارتباط فعال برقرار کرد و از ظرفیت دانشگاه‌ها استفاده کرد. اعتماد به نیروهای داخلی و صبر در فرایند تحقیق و توسعه نیز مسئله کلیدی است. به یاد داشته باشید که بومی‌سازی تنها یک تصمیم اقتصادی نیست، بلکه یک ضرورت استراتژیک برای امنیت صنعتی کشور است.
به گزارش‌ایمنا، خودکفایی و کاهش وابستگی به واردات به‌عنوان یک استراتژی کلیدی، نه‌تنها به تقویت اقتصاد ملی و افزایش امنیت کشورها کمک می‌کند، بلکه زمینه‌ساز توسعه پایدار و ایجاد تعادل در نظام‌های اقتصادی است. با توجه به چالش‌های جهانی از جمله نوسانات بازارهای بین‌المللی، تغییرات اقلیمی و بحران‌های اقتصادی، حرکت به سمت خودکفایی بیش‌ازپیش ضروری به نظر می‌رسد، این امر مستلزم سرمایه‌گذاری در بخش‌های استراتژیک، توسعه فناوری‌های نوین، آموزش نیروی انسانی متخصص و تقویت زیرساخت‌های داخلی است.
با این حال، خودکفایی به معنای انزوا یا قطع ارتباط با بازارهای جهانی نیست، بلکه به معنای ایجاد تعادل بین استفاده از ظرفیت‌های داخلی و همکاری‌های بین‌المللی است. در این مسیر، علم، فناوری و نوآوری نقش محوری ایفا می‌کنند و می‌توانند به‌عنوان ابزارهای قدرتمند، وابستگی به واردات را کاهش داده و اقتصاد کشورها را در برابر شوک‌های خارجی مقاوم‌تر سازند.
دستیابی به خودکفایی نیازمند عزم ملی، برنامه‌ریزی بلندمدت و مشارکت همه بخش‌های جامعه است، اگر این مسیر به‌درستی طی شود، می‌توان به آینده‌ای پایدار، مرفه و مستقل دست پیدا کرد که در آن اقتصاد کشورها نه‌تنها از وابستگی‌های خارجی رها می‌شوند، بلکه به‌عنوان بازیگرانی قدرتمند در عرصه جهانی ظاهر خواهند شد.
نظر شما