از خواندن موسیقی ایرانی تا بزرگداشت روز کباب!/ سفرای ما برای فرهنگ چه کرده‌اند؟

به گزارش خبرگزاری ایمنا، امروز فضای مجازی بستر مناسبی برای معرفی تاریخ و تمدن ایران است، آن هم در وضعیتی که برخی رسانه‌ها برای پنهان کردن و سیاه‌نمایی علیه جامعه ایران و ایرانی، قد علم کرده‌اند؛ در این راستا، سفرا افرادی هستند که با توجه به مسئولیتشان، می‌توانند نقش مؤثری در این زمینه ایفا کنند و با استفاده از این پتانسیل، چهره واقعی سرزمینمان را به جهانیان معرفی کنند، اما دریغ که از این فرصت، استفاده خوبی نشده است.

در حالی که سفرای ما هنوز چندان به حضور جلوی دوربین و انتشار محتوای منطبق با فرهنگ عادت ندارند، سفیر جدید بریتانیا به زبان فارسی از حضورش در ایران ابراز خرسندی می‌کند، سایمون شرکلیف درباره شب یلدا تا روز کباب تولید محتوا می‌کند تا قدم به قدم در ذهن جامعه ایرانی جا باز کند. سفیر کره شمالی «پرسون پرسون» را می‌خواند؛ گویی که جایگاه سفیران دیگر فقط در سفارتخانه‌ها نیست، بلکه به وسیله فضای مجازی، می‌توان به خانه تک‌تک مردم یک جامعه راه یافت و افکار آن‌ها را تغییر داد.

ما خوابیم، دیگران می‌سازند!

بر این اساس حمیدرضا غلام‌زاده، دبیر مجمع شهرداران آسیایی و کارشناس بین‌الملل به خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: بخشی از کارکرد دیپلماسی در بسیاری از کشورها، دیپلماسی عمومی است که دارای موضوعیت است و بسیاری از کشورها بر این موضوع توجه جدی دارند؛ بخش عمده‌ای از این موضوع، توسط سفرا به‌عنوان نماینده یک سرزمین در کشوری دیگر، شکل می‌گیرد که ما در این مسیر، کم‌کاری‌هایی داشته‌ایم‌.

وی می‌افزاید: یکی از بسترهای مهم ارتباطی، شبکه‌های اجتماعی است و اهمیت آن به اندازه‌ای است که سال‌ها پیش، بحث توئیپلماسی مطرح شد که عملکردهای دیپلماتیک و فعالیت سفرا و مقامات در فضای توئیتر برای مخاطب خارج از کشور خود را شامل می‌شد؛ این در حالیست که در کشور ما از این ظرفیت‌ها به‌خوبی استفاده نمی‌شود، به‌طوری که بسیاری از کاربرهای توییتری ما به جای اینکه جامعه هدف را مخاطب قرار دهند، با توییت‌های فارسی، جامعه ایرانی را مخاطب قرار می‌دهند.

دبیر مجمع شهرداران آسیایی بیان می‌کند: بخشی از این موضوع، به‌دلیل ضعف تخصص‌گرایی و نداشتن آشنایی کافی با زبان و شناخت جامعه هدف برای تولید محتوا توسط برخی از سفیران است؛ باید گفت که نداشتن توجه جدی و لازم به شبکه‌های اجتماعی و ارتباطات دیپلماسی عمومی از مسائلی است که باید به آن پرداخت؛ در واقع هر کشور باید تصویر مثبتی از خود در سطح جهان ایجاد کند و آن را ارتقا دهد، در غیر این صورت، یا شناخته نمی‌شویم و بدتر از آن‌، دیگران برای ما روایت‌ها و تصاویر منفی می‌سازند.

درگیر شدن با جامعه هدف، ابزار مهم تأثیرگذاری بر مخاطبان

غلام‌زاده می‌گوید: در جامعه ایران، سفرای دیگر کشورها استفاده زیادی از این بستر کرده‌اند، برای مثال، سفیر انگلستان، چندین‌بار به تولید محتواهای جذاب در مناسبت‌های مختلف ایرانی پرداخته است و حتی سفیر کره جنوبی، یکی از ترانه‌های سنتی و معروف ایرانی را خواند، سفیری از آلمان جزئیاتی از زندگی ایرانی خود را منتشر می‌کرد یا یکی از اعضای سفارت آلمان خوشنویسی می‌کند و آن را به اشتراک می‌گذارد، همه این‌ها نمونه‌هایی از درگیر شدن با جامعه هدف به حساب می‌آید که موجب ایجاد ارتباط صمیمی با مخاطب می‌شود.

وی خاطرنشان می‌کند: باید گفت که پشت پرده این فعالیت‌ها، گاهی ضد فرهنگی و سیاسی است که مثال آن، محتوای منتشرشده توسط سفیر استرالیا در حمایت از هم‌جنسگرایان بود، اما به‌طور کلی، یکی از مسیرها و ابزار تأثیرگذاری بر مخاطب عام و دیپلماسی عمومی، این روش است.

دبیر مجمع شهرداران آسیایی و کارشناس حوزه بین‌الملل اظهار می‌کند: تکیه بیش از حد بر تجربه‌گرایی‌، استفاده نکردن از پتانسیل نسل‌های جدیدتر به‌ویژه دانشجویان رشته‌های مرتبط با توجه به شناخت بهتر شبکه‌های اجتماعی و ارتباطی مدرن و تطبیق سریع‌تر با جامعه هدف، مسیر غیراستاندارد و غیرکیفی گزینش در برخی پست‌های دیپلماتیک از ضعف‌هایی است که در این راستا وجود دارد.

وی تصریح می‌کند: با تمام این موارد، باید اشاره کرد که همچنان وقتی گردشگران خارجی به ایران می‌آیند، شگفت‌زده می‌شوند. برای ساخت تصویر واقعی ایران در ذهن مردم جهان، به فیلم‌های هالیوودی نیاز نیست، بلکه در فضای دیپلماسی عمومی و به وسیله دانشجویان و حتی طلبه‌های خارجی که به ایران می‌آیند، می‌توان تاریخ و تمدن ایران را به دنیا معرفی کرد که سفرا در این زمینه می‌توانند تأثیر جدی داشته باشند.

از سفارت‌خانه‌ها به‌مثابه خاک یک کشور تا افزایش حضور سفرا در رسانه‌های بین‌المللی

سید محمدحسن شفیعی، فعال حوزه بین‌الملل با اشاره به اتفاقاتی که در فضای مجازی توسط سفرای کشورهای دیگر رقم زده می‌شود، به خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: سفیران هر کشور به‌عنوان نمایندگان همه‌جانبه کشور خود در محل ماموریتشان هستند، سفیر، نماینده عرصه‌های مختلف فرهنگ، تجارت و مواضع سیاسی سرزمین خود در کشور دیگر است؛ در واقع از لحاظ روانی و بین‌المللی، سفارتخانه یک کشور، خاک همان کشور تلقی می‌شود، بنابراین یک سفیر وظایف خطیر و سنگین زیادی را علاوه‌بر وظایف سیاسی و دیپلماتیک برعهده دارد.

وی می‌افزاید: حمایت و معرفی تاریخ ایران به کشور محل مأموریت، از اقداماتی است که سفرا می‌توانند به آن بپردازند؛ تهیه و انتشار محتوا به زبان کشور مقصد یا حمایت و برگزاری رویدادهای مشترک یا غیرمشترک فرهنگی، نمایشگاه‌های هنری و کتاب، حضور بیشتر سفرا در رسانه‌های بین‌المللی، دعوت از اندیشمندان کشورهای مختلف به ایران و تسهیل حضور افراد برجسته ایرانی در دیگر کشورها، جشنواره‌های هنری و فیلم، کنفرانس‌های علمی و ادبی و حمایت از مراکز فرهنگی برای برقراری ارتباط با مراکز هم‌تراز خود در کشور از اقداماتی است که می‌تواند اطلاعات ارزشمندی را درباره فرهنگ و تاریخ ایران زمین به جهانیان منتقل کند.

کارشناس حوزه بین‌الملل با بیان اینکه محل فعالیت سفیر، فقط سفارت‌خانه نیست، می‌گوید: فضای مجازی می‌تواند ظرفیت ویژه‌ای را برای آنان فراهم کند؛ در واقع ایده ما این است که باید از ابزاری که همه کشورها و حتی دولت‌هایی که با ما سر ناسازگاری دارند از آن استفاده می‌کنند، بهره برد و با پروپاگاندای رسانه‌ای آن‌ها علیه کشورمان‌، مبارزه کرد، همچنین از این ظرفیت می‌توان برای ترویج و معرفی فرهنگ ایرانی-اسلامی استفاده کرد؛ در واقع محدودیت‌ها و فشارهای سیاسی نباید ما را از استفاده درست از فضای مجازی غافل کند.

شفیعی خاطرنشان می‌کند: دیپلماسی توییتری‌، اینستاگرامی و فیسبوکی از روش‌های بسیار رایج است و نه‌تنها سفرا و مأموران دیپلماتیک و سیاسی، بلکه حتی رئیس‌جمهورهای کشورهای مختلف در حال بهره بردن از آن هستند تا پیام‌های مهم سیاسی را به مردم دنیا مخابره کنند؛ سفرای ما می‌توانند علاوه‌بر مسائل سیاسی، درباره موضوعات تاریخی و دینی و معرفی هرچه بهتر ایران از بستر فضای مجازی استفاده کنند، زیرا این محتواها توسط مردم دیگر کشورها دیده می‌شود و می‌توان بازخوردهای آن‌ها را دریافت کرد.

تأثیراتی فراتر از فرهنگ...

وی تصریح می‌کند: دیپلماسی فرهنگی حوزه‌ای است که تأثیرات آن فقط در حوزه فرهنگ نیست، بلکه در عرصه‌های مختلف می‌توان آثار آن را مشاهده کرد؛ برای مثال‌، کم‌کاری ما و شناخته نشدن ایران، می‌تواند در تعاملات بین‌المللی، گردشگری و روابط تجاری و اقتصادی ما با دیگر کشورها تأثیر بگذارد.

فعال بین‌الملل تشریح می‌کند: ما شاهد هجمه‌های رسانه‌ای زیادی هستیم و با یک جست‌وجوی ساده در موتورهای جست‌وجو، تصاویری از جمهوری اسلامی ایران خواهیم دید که بیانگر مشکلات و اختلاف‌هاست؛ حتی با جست‌وجوی کلمه‌ای همچون عاشورا به زبان دیگر، این رکن مهم از فرهنگ دینی ما را به بدترین شکل نشان داده‌اند، با این وجود، وقتی گردشگران به ایران می‌آیند و چهره‌ای خلاف تمام سیاه‌نمایی‌ها می‌بینند، از معرفی نکردن زیبایی‌های ایران‌زمین در کشورهایشان می‌گویند و اذعان می‌کنند که درباره فرهنگ و تاریخ غنی ایران با مردم کشورشان سخن خواهند گفت.

شفیعی بیان می‌کند: در ادبیات دینی ما آمده است که سنگ را از همان‌جا که پرتاب می‌شود، برگردانید، یعنی باید از هر ابزاری که علیه ما استفاده می‌شود، برای مقابله استفاده کنیم و طبق آیه قرآن، تمام توان خود را برای این مسیر به کار گیریم؛ باید توجه کرد که این آیات، فقط در حوزه جنگ فیزیکی و نظامی نیست، بلکه در جنگ رسانه‌ای، دیپلماسی فرهنگی و علمی نیز باید به آن توجه کنیم.

وی می‌افزاید: در این راستا، استفاده از ظرفیت سازمان‌ها و مؤسسات غیردولتی می‌تواند مؤثر باشد، این مؤسسات که تعدادشان کم نیست، در عرصه بین‌الملل فعالیت‌های علمی، فرهنگی و هنری زیادی در فضای مجازی و واقعی دارند، در واقع با حمایت از آن‌ها می‌توانیم حضور پررنگ‌تری در عرصه بین‌الملل داشته باشیم.

به گزارش ایمنا، اهمیت رسانه در دنیای امروز بر کسی پوشیده نیست و باید توجه کرد که یکی از بهترین روش‌های تعامل و معرفی ایران، استفاده از شبکه‌های اجتماعی است؛ امید که روزی تمام مردم دنیا، ایران و زیبایی‌هایش، مردم میهمان‌نوازش، طبیعت بکرش، ادبیات ناب و تمدن اصیلش را بشناسند.