بایدها و نبایدهای گوشی‌های هوشمند برای کودکان

به گزارش خبرگزاری ایمنا، این روزها کمتر پیش می‌آید گوشی تلفن و یا تبلت دست کودکان نبینیم؛ بچه‌های سه و چهار ساله حتی اگر خودشان صاحب گوشی همراه و تبلت نباشند، تمام فوت و فن‌های تلفن همراه پدر و مادرشان را از حفظ هستند، حتی بهتر از خود آنها و اگر تنها یکی دو سال بزرگ‌تر باشند، صاحب تبلت‌های اسمارت می‌شوند.

این در حالی است که گاهی والدین، خود برای کودکشان تبلت می‌خرند، بدون آنکه کودک بخواهد و کلی هم ذوق می‌کنند که چه خوب است که با این تکنولوژی بچه‌ها یک گوشه می‌نشینند و سرگرم بازی با آن می‌شوند، اما نباید فراموش کرد که آسیب‌های تلفن همراه و تبلت بسیار بیشتر از مزایای آن است.

تلفن همراه همچنین به یک وسیله جدانشدنی از دانش‌آموزان تبدیل شده است؛ آنها تقریباً در همه جا از این وسیله استفاده می‌کنند، بازی می‌کنند، جست‌وجو می‌کنند و گاهی هم اطلاعات مفید کسب می‌کنند؛ اما واقعیت این است که دانش‌آموزان اگر از این وسیله به درستی استفاده نکنند، بیش از هر قشر دیگری آسیب خواهند دید. زمانی که بچه‌ها برای اولین بار گوشی هوشمند خود را در دست می‌گیرند، دسترسی نامحدود به پیام‌رسان‌ها، شبکه‌های اجتماعی و برنامه‌های متنوع، آن‌ها را بی‌نهایت خوشحال می‌کند. والدین خرید گوشی هوشمند برای بچه‌ها را با جملاتی مانند برقراری ارتباط آسان و آگاهی دائمی از مکان فرزندشان توجیه می‌کنند. با این حال، بسیاری از والدین تنها چند ماه پس از خرید گوشی هوشمند برای بچه‌هایشان، پشیمانی بسیاری را تجربه می‌کنند؛ وقتی که بچه‌ها، با سرهایی که در گوشی فرو رفته، نسبت به کوچک‌ترین تعامل‌های اولیه انسانی نیز هیچ‌گونه واکنشی نشان نمی‌دهند.

گذشته از تبدیل‌کردن بچه‌های عادی به زامبی، تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که گوشی هوشمند، کودکان را در معرض خطرات و مشکلات جدی سلامتی قرار می‌دهد، به‌خصوص اگر کودک در سنین خیلی پایین استفاده از گوشی هوشمند را آغاز کند. شاید لازم باشد که والدین پیش از خریدن گوشی یا در تهیه گوشی هوشمند برای کودکان، تجدید نظر کنند.

استفاده از گوشی هوشمند با افسردگی نوجوانان و اختلال مصرف مواد در ارتباط است

بررسی ۴۰۹۹۸ نوجوان کره‌ای دانش‌آموز در مقاطع راهنمایی و دبیرستان، نشان داد که هرچقدر میزان استفاده از گوشی‌های هوشمند بیشتر باشد، پیامدهای سلامت روان نیز بیشتر و وخیم‌تر خواهد بود. آزمایش نشان داد در صورتی که نوجوانان بیش از چهار ساعت در روز از گوشی هوشمند استفاده کنند، علائم افسردگی تا ۲۲ درصد، مصرف الکل تا ۶۶ درصد و استعمال دخانیات تا ۹۰ درصد افزایش می‌یابد.

بر اساس داده‌های پروژه جهانی ذهن، هرچقدر والدین برای مدت بیشتری تهیه گوشی هوشمند برای کودکان را به تعویق بیندازند، کودکان در سنین بالاتر وضعیت سلامت روان بهتری خواهند داشت. هم‌زمان با افزایش استفاده کودکان از گوشی‌های هوشمند، آمار افسردگی نوجوانان از ۸.۱ درصد در سال ۲۰۰۹، به ۱۵.۸ درصد در سال ۲۰۱۹ افزایش یافته است.

استفاده از گوشی هوشمند افزایش خودکشی در دختران جوان را به دنبال دارد

نرخ خودکشی در دختران جوان از سال ۲۰۱۴ به‌طور نگران‌کننده‌ای افزایش یافته است. تا سال ۲۰۲۱، آمار خودکشی در دختران ۱۰ تا ۱۹ ساله، ۵۰ درصد بیشتر از سال ۲۰۰۳ و ۱۹ درصد بیشتر از زنان در دهه ۲۰ سالگی بود.

پروفسور جاناتان هیدت از دانشگاه نیویورک می‌گوید: یکی از دلایل می‌تواند این باشد که گوشی‌های هوشمند (و به ویژه شبکه‌های اجتماعی) با به‌دام‌انداختن کودکان در تکنیک‌های تبلیغاتی «مقایسه‌ی اجتماعی» در فضای مجازی، پیامدهای سلامت روان را وخیم‌تر می‌کنند. گوشی‌های هوشمند با ایجاد ارتباط آنلاین، قلدری را افزایش و عزت نفس نوجوانان را کاهش داده است.

استفاده از گوشی هوشمند مدت زمان خواب را کاهش می‌دهد

کودکان به خواب زیادی احتیاج دارند، آن‌ها برای تثبیت حافظه، تنظیم و تعدیل احساسات و به طور کلی، برای سلامتی باید بیشتر بخوابند. آکادمی پزشکی خواب آمریکا توصیه می‌کند که کودکان ۶ تا ۱۲ ساله، باید هر شب بین ۹ تا ۱۲ ساعت و نوجوانان ۱۳ تا ۱۸ ساله، بین ۸ تا ۱۰ ساعت بخوابند.

نوجوانان امروزی با ورزش، هنر و دیگر فعالیت‌های فوق‌برنامه‌، بیش‌ازحد مشغول هستند. خواب اغلب بهای کمبود وقت را می‌پردازد. کمبود خواب توسط گوشی‌های هوشمند تشدید می‌شود، زیرا گوشی هوشمند مغز را فریب می‌دهد تا گمان کند که هنوز روز است و ریتم شبانه‌روزی را دچار اختلال می‌کند. در نتیجه، مدت زمان خواب کاهش می‌یابد و به افزایش خواب‌آلودگی در مدرسه منجر می‌شود. خواب‌آلودگی در مدرسه نیز توانایی توجه، تمرکز و یادگیری را کاهش می‌دهد.

خیره‌شدن به گوشی‌های هوشمند، نزدیک‌بینی را در نوجوانان افزایش می‌دهد

استفاده از گوشی هوشمند یعنی خیره‌شدن به صفحه نمایش روشنی که بسیار نزدیک است و این خیره‌شدن اغلب ساعت‌ها طول می‌کشد. بررسی ۲۷۲ نوجوان هلندی نشان داده است که استفاده مداوم از گوشی هوشمند برای بیش از ۲۰ دقیقه، با شیوع فزاینده‌ی میوپی یا نزدیک‌بینی همراه است. نزدیک‌بینی زودرس، افزایش خطر ابتلاء به نزدیک‌بینی شدید در بزرگسالی را به دنبال دارد.

استفاده‌ی نوجوانان از گوشی هوشمند ممکن است به اختلال بیش فعالی منجر شود

اختلال کم‌توجهی بیش‌فعالی یا نقص‌توجه بیش‌فعالی که معمولاً با عنوان کوتاه بیش‌فعالی و ADHD شناخته می‌شود، تقریباً ۹ درصد از کودکان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۸ با بررسی ۲۵۸۷ نوجوان غیربیش‌فعال که رایج‌ترین فعالیت آن‌ها وقت‌گذراندن در رسانه‌های اجتماعی بود، میزان استفاده از رسانه‌های دیجیتالی و گوشی هوشمند را سنجید. فعالیت دیجیتالی بیشتر، با افزایش ۱۱ درصدی احتمال ابتلاء به بیش‌فعالی در دو سال آینده همراه بود. وقت‌گذرانی با بی‌توجهی در یوتیوب، تیک‌تاک و دیگر برنامه‌های مشابه نیز به طور ویژه‌ای نگران‌کننده است.

نکته این است که بچه‌ها در نهایت به گوشی هوشمند خواهند رسید. فرزندان احتمالاً چندین سال پیش از دبیرستان از والدین گوشی درخواست می‌کنند و می‌گویند دوستانشان همه گوشی هوشمند دارند. اما هرچه بیشتر تهیه گوشی هوشمند برای بچه‌ها را به تعویق بیندازید، ممکن است سلامت روحی و جسمی آن‌ها در وضعیت بهتری باقی بماند.

گزینه‌های دیگری برای جایگزینی گوشی‌های هوشمند وجود دارد که برای بچه‌ها بسیار مناسب‌تر هستند، مانند ساعت‌های مچی هوشمندی که امکان برقراری ارتباط، ارسال و دریافت پیامک را فراهم می‌کنند، اما به شبکه‌های اجتماعی دسترسی ندارند.

ممکن است بچه‌ها غر بزنند و از این وضعیت ناراضی باشند، اما متخصصان توصیه می‌کنند که در صورت امکان، تا دبیرستان یا حداقل تا کلاس هشتم صبر کنید و پیش از تصمیم‌گیری در مورد تهیه گوشی هوشمند برای بچه‌ها، مسائلی مانند رشد و بلوغ را با دقت در نظر بگیرید.

تأثیر تلفن همراه بر عملکرد تحصیلی

بسیاری از کودکان تلفن همراه خود را به مدارس خود می‌برند. گپ زدن با دوستان یا بازی کردن در تعطیلات مدرسه یا حتی در کلاس، روز به روز در حال افزایش است. این باعث می‌شود کودکان در کلاس به درسشان توجهی نداشته باشند، دروس مهم را از دست بدهند و در نتیجه از مطالعه و امتحان بی اطلاع باشند.

تأثیر تلفن همراه بر قصور تحصیلی

تلفن‌های هوشمند نه تنها حواس کودکان را از مطالعه منحرف می‌کند، بلکه ممکن است ابزار سو رفتار آنها برای کسب نمره خوب در امتحانات باشد. استفاده از ماشین حساب داخلی در امتحاناتی که در آن مجاز نیست، ذخیره عکس‌ها یا اطلاعات مرجع برای تقلب در امتحان، یا حتی تبادل پاسخ با دانش آموزان دیگر از طریق چت در طول امتحان، به طور گسترده در مدارس مختلف مشاهده شده است. چنین رفتاری نه تنها بر عملکرد تحصیلی تأثیر می‌گذارد، بلکه منجر به بروز مشکلات شخصیتی نیز می‌شود.

بروز مشکلات عصبی در کودکان

یک‌جانشینی و غافل شدن از بازی‌های کودکانه موجب بروز مشکلات عصبی در آنها می‌شود. کار زیاد با رایانه، تبلت، گوشی و حتی تماشای زیاد تلویزیون از فاصله نزدیک و مواجهه بیش از حد با منابع نوری باعث بروز این مشکل می‌شود.

انجمن متخصصان اطفال آمریکا نیز می‌گوید که کودکان پیش از دو سالگی نباید به هیچ نمایشگری نگاه کنند اما تقریباً ۹۰ درصد کودکان تا قبل از دو سالگی به طور منظم تلویزیون نگاه می‌کنند؛ زمان مشاهده تلویزیون نیز به‌تدریج بیشتر می‌شود.

به وجود آوردن اختلالات ذهنی

به گفته محققان روسی، ارسال بیش از اندازه پیام کوتاه نوعی وسواس و اختلال ذهنی به دنبال دارد که متأسفانه نزد کاربران نوجوان بسیار رایج است. استفاده بیش از اندازه و غیر ضروری از تلفن همراه برای کاربر استرس و پریشانی ذهنی پدید می‌آورد.

این اختلالات به حدی است که نوعی بیماری روانی و عصبی بر اساس آن تعریف شده است و فرد مبتلا در طول روز چندین بار احساس می‌کند گوشی تلفن همراهش زنگ می‌خورد.
از سوی دیگر برخی اختلالات روانی به دلیل تماشای صحنه‌های نامناسب در برخی بازی‌ها، فیلم‌های بلوتوثی، فیلم‌های فضای مجازی و مطالب خاص از دیگر مواردی است که نباید از آن غافل شد.

منزوی شدن کودکان

روزنامه دیلی‌میل نوشت: «بازی با تبلت و گوشی همراه فرصت آموزش، خواندن، نوشتن و حتی اجتماعی شدن و برقراری ارتباط با دیگران را از کودکان سلب می‌کند.» تمام روزهایی که می‌توانند بهترین گزینه‌های برقراری ارتباط کودکان با دیگران و ایجاد روابط اجتماعی مفید باشند، با بازی با وسایل الکترونیکی به هدر می‌روند.

چاقی کودکان

محققان آمریکایی با بررسی داده‌های بیش از هزار کودک چاق اظهار کردند: «با فراگیر شدن تبلت‌ها و گوشی‌های هوشمند چاقی کودکان بیش از قبل شیوع پیدا کرده است که در پی آن بیماری‌های متعدد دیگری نیز شکل می‌گیرند.»

زل زدن کودکان به صفحه نمایشگر وسایل الکترونیکی، نشستن‌های مداوم، بی‌تحرکی‌های زیاد، پایین آمدن کیفیت خواب و حتی غذا خوردن در هنگام بازی به چاقی کودکان دامن زده است.

تومور مغزی

متخصصان انگلیسی باور دارند، تومور مغزی در نوجوانی و بزرگسالی حاصل استفاده بی‌رویه کودکان از وسایل الکترونیکی است؛ یک مطالعه جامع بین‌المللی در سال ۲۰۱۱، نشان داد، میان استفاده از وسایل الکترونیکی و ابتلاء به تومور مغزی در بزرگسالی ارتباط مستقیم وجود دارد. هرچه کودک بیشتر از وسایل الکترونیکی استفاده کند، احتمال آسیب دیدن او در بزرگسالی افزایش می‌یابد.

آسیب‌های انگشت دست کودکان

آکادمی پزشکی اطفال آمریکا هشدار می‌دهد که استفاده طولانی‌مدت از صفحات لمسی ابزارهای الکترونیکی به انگشت دست کودکان آسیب می‌زند؛ سرگرم شدن با تبلت و گوشی همراه فرصت بازی‌های معمولی را سلب می‌کند و به این ترتیب عضلات کودک روز به روز تحلیل می‌رود و به مرور زمان حرکاتش تأخیر بیشتری خواهند داشت.