رضا عباسي؛ نماينده‌ي شايسته‌ي مكتب اصفهان

معروف ترين نقاش دوره‌ي صفوي، استاد رضا عباسي است كه در زمان سلطنت شاه عباس اول در اصفهان زندگي مي ‌كرده و آثار هنري بسياري از خود به جاي گذارده ‌است. از جمله شاگردان معروف استاد رضا عباسي، شفيع عباسي مي ‌باشد كه آثار هنري او اگر چه از لحاظ كيفيت عالي است ولي از لحاظ كميت هرگز به استادش نمي ‌رسد.
مراوده ‌هاي سياسي و بازرگاني با کشورهاي اروپا، در زمان شاه عباس اول، موجب رواج نقاشي ‌هاي ايتاليايي در بازار اصفهان شده بود. رقابت دربار صفوي با دربار هنرپرور و با شکوه جهانگير پادشاه مغولي هند نيز سبب ديگري براي توجه به هنرمندان در اين زمان بود. در اين ميان آقا رضا نامي سرآمد همه‌ي هنرمندان و نقاشان اصفهان گرديد. شاه عباس او را به خود منسوب کرد و از آن پس به نام رضا عباسي مشهور شد. رضا عباسي نقاش دوران سلطنت شاه عباس اول را نبايد با عليرضا عباسي، هنرمند خوشنويس همزمان او، اشتباه گرفت.
ساختن بناهاي متعدد در زمان شاه عباس اول در اصفهان، گونه‌اي تازه از نقاشي را به وجود آورد. پيش از آن در زمان شاه اسماعيل و شاه طهماسب، نقاشان بزرگ چون کمال الدين بهزاد به تصوير کردن کتاب‌ هاي خطي مي ‌پرداختند. اما در اين دوره نقاشي بر روي ديوارها و کشيدن تصاوير بزرگ براي تزئين بناها مرسوم گرديد.
بعد از اين كه پايتخت صفويه به اصفهان منتقل گرديد، سبك و شيوه‌ي مينياتورسازي و نقاشي تحولي پيدا كرد كه نمونه ‌هاي بارز آن نقوش تزئيني مساجد اصفهان و كاخ چهل ستون و عالي قاپو مي ‌باشند.
با توجه به اين كه رضا عباسي از پيش كسوتان و سرپرست كارگاه شاه عباس اول بوده است و از جانبي ديگر، سبك نقاشي او با مكتب نقاشي اصفهان پيوند عميق دارد و تا سال 1044.ق در قيد حيات بوده و هنرمنداني همچون محمد قاسم، افضل الحسيني و معين مصور از جمله بهترين پيروان و شاگردان او بوده‌اند، مي توان چنين نتيجه گرفت كه با توجه به گستردگي اين آثار و سنت كار گروهي، اين آثار نتيجه‌ي كار گروهي است كه سرپرستي آن ها را رضا عباسي بر عهده داشته و شاگردان او به ويژه محمد قاسم در اجراي اين آثار نقش اساسي داشته‌اند. در بعضي از اين آثار به خوبي آشكار است كه به احتمال قوي استاد (رضا عباسي) طرحي را شروع و سپس شاگردان آن را دنبال مي كرده‌اند. همچنين در طراحي و ساختار اين گروه آثار به لحاظ استحكام و پختگي در طراحي و تركيب بندي، نظارت و قلم استاد بيش از هر چيز ديگر هويداست.
رضا عباسي در فاصله سال‌هاي 1618 تا 1639 پرده‌ هاي نقاشي بسياري آفريد که در آن ‌ها به جاي انبوه درباريان، تنها صورت يک يا دو آدم زيبا نقش مي‌ شد. در اين تصويرها رنگ آميزي لباس و صورت و تزئينات و تجملات صحنه درخششي چشم گير دارد. اما مهارت رضا عباسي، که بيشتر به نقاشي سياه قلم تمايل داشت، در تصوير طبيعت و حالات روحي و اخلاقي مردم عادي بود.