به گزارش خبرگزاری ایمنا، رشد تقاضای آخر سال که گریبان‌گیر بازار ارز شده بود، افزایش دنباله‌دار نرخ ارز و رسیدن به قله‌های قیمتی در هفته‌های گذشته را رقم زد. بانک مرکزی نیز با افزایش سقف ارز مسافرتی، همچنین تقویت بازار به روش‌های گوناگون ارزی و طلایی اقدام به مهار رشد تقاضا کرد، اما بررسی‌های اخیر از بازار حکایت از آن دارد که مازاد تقاضا در حال از بین رفتن است.
از سوی دیگر کارشناسان معتقدند که شوک برخی انتظارات نگران‌کننده نسبت به آینده اقتصاد ایران، مانند مساله انتخابات آمریکا و روی کار آمدن نامزدهای مخالف ایران نیز کاهش یافته و بازار در حال بازگشت به شرایط عادی خود است در نتیجه قیمت دلار به کانال ۵۹ هزار تومان و سکه نیز به کانال ۳۶ میلیون تومان بازگشته است.
بانک مرکزی در روزهای اخیر برای پوشش تقاضای پایان سال، عرضه ارز نیمایی را افزایش داده و در روز ابتدای این هفته ۳۵۰ میلیون درهم دیگر در بازار نیما عرضه کرده است که از این میزان ۳۳۰ میلیون درهم فروش رفته است، هفته قبل نیز ۴۰۰ میلیون درهم در نیما عرضه شده بود که این افزایش عرضه ارز در بازار و ادامه حراج‌های سکه و شمش طلا در مرکز مبادله ارز و طلای ایران سرانجام آغاز سیر نزولی قیمت‌ها در بازار را به دنبال داشت.
فشار چندسویه تقاضا در پایان سال
جواد نصراصفهانی، کارشناس مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا درباره کاهش نرخ ارز اظهار کرد: در هر سال از اوایل تا نیمه اسفند تقاضای ارزی به چند جهت افزایش می‌یابد، نخستین دلیل رشد تقاضای ارز به دلیل تسویه حواله‌ها قبل از پایان سال است که بسیاری از تجار باید قبل از پایان سال حساب‌های خود را تسویه کنند و با توجه به اینکه اختلاف نیما و آزاد نیز بسیار زیاد است این تقاضا به سمت بازار آزاد می‌رود و با تأمین ارز از آن، فشاری به بازار وارد می‌شود.
وی قسمت دیگری از تقاضا را به دلیل مسافرت‌های نوروزی یا استفاده‌های ارزی مردم دانست و گفت: این تقاضا برای سفر خارج از کشور یا نیاز به استفاده ارزی در طول تعطیلات نوروز ایجاد می‌شود و فشار تقاضا در بازار در هفته‌های پایانی سال را افزایش می‌دهد به همین دلیل بانک مرکزی برای تأمین این تقاضا، سهمیه ارز مسافرتی را تقریباً از ۵۰۰ یورو به هزار یورو یعنی تا دو برابر افزایش داد گرچه به نظر می‌رسد که این استراتژی‌ها چندان کارآمد نیست.
کارشناس اقتصادی از فروکش کردن فشار تقاضا از نیمه اسفندماه خبر داد و خاطرنشان کرد: با کاهش تقاضا، خود به خود محرک برای افزایش قیمت مقداری کم‌رنگ‌تر می‌شود از سوی دیگر هر سال در آستانه و طول ماه مبارک رمضان نیز شاهد رکود کاملی در فضای اقتصادی خودم هستیم زیرا ساعات کاری کاهش پیدا کرده و بازارها کم‌رمق‌تر از شرایط عادی می‌شوند که این موضوع نیز در زمینه کاهش نرخ ارز، مضاف بر علت بوده است.
وی با اشاره به تلاش بانک مرکزی برای ثبت نرخ ارز با پایین‌ترین نقطه قیمتی در روزهای پایان سال ادامه داد: دخالت بازارساز برای مهار قیمت ارز از ابتدای اسفند وجود داشته و اکنون اقدام مضاعفی از سوی بانک مرکزی انجام نشده است، اما تقاضا تا حدودی فروکش کرده است به همین دلیل دخالت دولت بیشتر به چشم می‌آید و قیمت پایین‌تر می‌آید.
هفته‌های باثبات بازار بدون انتظار ریزش‌های بزرگ
نصراصفهانی درباره پیش‌بینی ادامه روند کاهش نرخ ارز در بازار گفت: به نظر می‌رسد که یک رکود چند هفته تا یک ماهه برای بازار در پیش خواهد بود، البته نه فقط بازار ارز بلکه همه بازارها در طول ماه رمضان این شرایط را تجربه می‌کنند و هیچ‌یک از آن جدا نیستند.
وی از آغاز یک رکود چند هفته‌ای در بازار ارز خبر داد و تاکید کرد: محدوده کف قیمت می‌تواند حدود ۵۷ تا ۵۸ هزار تومان باشد، اما انتظار شروع ناگهانی ریزش بزرگ و بازگشت قیمت به کانال ۵۰ هزار تومان را نداشته باشید شود زیرا به نظر می‌رسد که دلار تا کف نرخ ۵۷ هزار تومان همچنان خریدار جدی داشته باشد.
کارشناس اقتصادی شرایط ارزی سال آینده را ملتهب برآورد کرد و گفت: همه چیز بستگی به انتظارات تورمی و داده‌هایی مربوط به انتخابات سال آینده آمریکا خواهد داشت، اگر این داده‌ها به سمت پیروزی جمهوری خواهان حرکت کند، به نظر نمی‌رسد که حتی دخالت بازارساز نیز بتواند قیمت را مشخص کند، همان‌گونه که در چند ماه اخیر نیز این دخالت‌ها در بازار چندان مؤثر نبود و دلار در یک بازه دو ماهه ۲۰ درصد افزایش پیدا کرد.
اخباری که انتظارات تورمی را رقم می‌زند
وی توقف رشد ارز را یک اصلاح طبیعی در مسیر همه بازارها دانست و یادآور شد: نرخ دلار نیز از این قاعده جدا نیست و پس از هر رشد قیمتی ممکن است مدتی متوقف شود، به نظر می‌رشد این یک اصلاح چند هفته‌ای برای نرخ دلار باشد که حداکثر تا پایان ماه رمضان ادامه پیدا کند و پس از آن ادامه سیر افزایش دلار به اخباری مانند داده‌های نظرسنجی چهار ایالت تصمیم‌ساز برای انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا دارد.
نصراصفهانی اظهار کرد: در صورتی که نظرسنجی‌ها به سمت پیروزی جمهوری‌خواهان گرایش پیدا کند، همه بازارها از جمله ارز، خود به خود به سمت پیش‌خور کردن پیروزی جمهوری‌خواهان گرایش پیدا خواهد کرد، اما اگر برعکس آن باشد، شاهد تکرار اتفاق سال ۹۹ هستیم یعنی دورانی که قیمت دلار تا ۳۲ هزار تومان پیش رفت و با پیروزی بایدن به کانال ۲۳ هزار تومان برگشت، بنابراین همه‌چیز بستگی به اخباری دارد که انتظارات تورمی ما را شکل خواهد داد.
تلاش بانک مرکزی برای کنترل بازار آزاد به هر قیمتی
وی درباره اقدامات احتمالی بانک مرکزی برای ایجاد ثبات در بازار ارز گفت: بانک مرکزی اکنون تمام توان خود را برای ایجاد ثبات در بازار آزاد کار گرفته است و هر اقدامی برای کنترل این روند را انجام می‌دهد که شامل تصمیمات درست و اشتباه است به همین دلیل گاهی از این نهاد انتقاد می‌شود که فقط نتیجه‌گرا شده است و تلاش می‌کند قیمت ارز در بازار آزاد را به هر قیمتی کنترل کند.
کارشناس اقتصادی برخی تصمیمات را منجر به آسیب به سرمایه‌های کشور دانست و افزود: بعضی اقدامات باعث ایجاد شانتاژ در بازار آزاد می‌شوند که مهم‌ترین آن‌ها اختلاف بسیار زیاد نرخ نیما با نرخ آزاد است، هنگامی که نرخ آزاد به حدود ۶۰ هزار تومان می‌رسد، نباید دلار نیما ۴۰ هزار تومان، دلار مرکز مبادله ۴۲ هزار تومان و یورو ۴۶ هزار تومان باشد، این به آن معناست که سرمایه‌های کشور را دست کسانی قرار می‌دهیم که نسبت به جمعیت کشور در اقلیت هستند و قصد مسافرت خارجی دارند.
وی استفاده از این منابع را حق همه مردم عنوان کرد و یادآور شد: دلیلی ندارد که این منابع به یک جمعیت محدود ۱۰ تا ۲۰ هزار نفر تخصیص پیدا کند، این اقدام با ساختارهای عدالت اجتماعی و شرعی هم‌خوانی ندارد، بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز باید نرخ نیما را شناور کند.
نصراصفهانی حل بسیاری از مشکلات اقتصادی را در گرو راهکارهای سیاسی اعلام کرد و گفت: به نقطه‌ای رسیده‌ایم که بسیاری از مشکلات اقتصادی ما راهکار اقتصادی ندارد، بلکه نیازمند اجرای برخی راهکارها سیاسی است زیرا بازار ارز به برخی رخدادهای سیاسی واکنش نشان می‌دهد، بنابراین باید در زمینه سیاسی قدرتمندتر عمل کنیم همان‌گونه که تقریباً همه واکنش‌های ارز در کشور ما سیاسی است.
ضرورت شناور کردن نرخ نیمایی
وی با اشاره به سفر سال گذشته شمخانی به چین برای مذاکرات پکن و آغاز روند کاهش نرخ دلار تصریح کرد: چند روز بعد، در هجدهم اسفند و اعلام خبر توافق با عربستان برای از سرگیری روابط باعث ادامه کاهش قیمت دلار شد و این روند با اعلام خبر آزادسازی منابع بلوکه شده ایران ادامه یافت.
کارشناس اقتصادی یکی از مهم‌ترین راهکارهای کنترل نرخ دلار از سوی بانک مرکزی را شناور کردن نرخ نیما اعلام کرد و گفت: دلیلی وجود ندارد که پول مردم در اختیار گروه خاصی واردکننده قرار گیرد، بلکه باید برخی سیاست‌ها اصلاح شود تا اتفاق مثبتی در فضای اقتصادی رخ دهد.
اسفند سال گذشته نیز نرخ ارز به سرعت رشد کرد و از کانال ۵۰ هزار تومان تا ۶۰ هزار تومان اوج گرفت، اما با آرام شدن فضای کشور، نرخ دلار تا کانال ۴۹ هزار تومان عقب‌نشینی کرد، بر این اساس کارشناسان اقتصادی امیدوارند با افزایش درآمدهای ارزی و اقدامات بانک مرکزی، بار دیگر این روند کاهشی تکرار شود و نرخ ارز به کانال‌های مناسب‌تر بازگردد.
نظر شما