به گزارش خبرگزاری ایمنا، در طب ایرانی، سوختگی به عنوان یک بیماری حاد و بحرانی شناخته می‌شود که به‌طور ناگهانی و به دلیل افزایش حرارت خارجی ایجاد می‌شود؛ شدت و علائم سوختگی به عوامل مختلف، درجه حرارت، طول زمان تماس با عامل و محل سوختگی بستگی دارد.
در طب سنتی ایران، سوختگی بر اساس عامل ایجادکننده به هفت گروه سوختگی ناشی از آتش، سوختگی ناشی از آب جوش، سوختگی ناشی از فلزات داغ (مانند اتو)، سوختگی ناشی از مواد شیمیایی (مانند اسیدها، بازها)، سوختگی ناشی از نور خورشید، سوختگی ناشی از الکتریسیته (برق‌گرفتگی) و سوختگی ناشی از سرما و یخ‌زدگی تقسیم می‌شود.
سوختگی درجات مختلفی دارد؛ علائم اصلی زخم سوختگی در طب سنتی شامل موارد از جمله قرمزی، تاول و درد است؛ قرمزی به دلیل افزایش جریان خون در محل آسیب‌دیده ایجاد شده و تاول در سوختگی‌های درجه دو و سه روی پوست ایجاد می‌شوند که حاوی مایع شفاف یا خونی هستند.
سوختگی‌های ناشی از آتش می‌توانند دردناک، آزاردهنده و آسیب‌زا باشند، در حالی که برای سوختگی‌های شدید درمان‌های پزشکی نیاز است، اما بعضی دمنوش‌ها و روغن‌های گیاهی می‌توانند به تسکین درد، کاهش التهاب و تسریع روند بهبودی کمک کنند.
درمان سوختگی در طب ایرانی: خنک کردن، ضدعفونی، ترمیم و تقویت
رضا معطری، متخصص طب سنتی و عضو انجمن علمی گیاهان دارویی ایران در خصوص درمان سوختگی در طب ایرانی اظهار می‌کند: درمان سوختگی در طب ایرانی بر پایه اصولی از جمله کاهش حرارت و التهاب، جلوگیری از عفونت، تسریع در ترمیم زخم و تقویت سیستم ایمنی بدن استوار بوده و خنک کردن محل سوختگی با آب خنک یا ولرم به مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه اولین گام برای درمان سوختگی و کاهش حرارت و التهاب آن است، در همین راستا استفاده از کمپرس‌های سرد و ضدالتهاب مانند خاک رس، گل ختمی و برگ کاهو می‌تواند بسیار مؤثر باشد.
وی ادامه می‌دهد: جلوگیری از عفونت گام دوم برای درمان سوختگی است که در این مرحله باید محل سوختگی تمیز نگه داشته شود و با استفاده از پمادهای ضدعفونی‌کننده از زخم سوختگی مراقبت و در صورت نیاز و تجویز پزشک باید آنتی‌بیوتیک مصرف شود.
متخصص طب سنتی تصریح می‌کند: به‌طور کلی استفاده از ضمادهای ترمیم‌کننده مانند عسل، روغن زیتون، موم زنبور عسل و مصرف خوراکی‌های مغذی و سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند روند ترمیم زخم را تسریع کند؛ در همین راستا برای تقویت سیستم ایمنی بدن باید مواد غذاهایی سرشار از ویتامین C و دمنوش‌های گیاهی مانند عناب، زرشک و بادرنجبویه مصرف شود.
وی می‌گوید: درمان‌های موضعی سوختگی شامل استفاده از موادی مانند آب سرد، گلاب، پنیرک، گشنیز، تخم مرغ، صندل برای خنک کردن عضو سوخته و جلوگیری از تاول و عفونت است، همچنین در درمان تغذیه‌ای بر مصرف غذاهای خنک و مرطوب، سکنجبین و میوه‌های ترش و ملس تاکید می‌شود.
روش‌های درمان سوختگی با طب سنتی
معطری در خصوص روش‌های درمان سوختگی اظهار می‌کند: بعضی از گیاهان دارویی مانند آلوئه‌ورا، گل همیشه‌بهار، اسطوخودوس و زردچوبه دارای خواص ضد التهابی، ضد درد و ضدعفونی‌کننده هستند و می‌توانند در درمان سوختگی مفید باشند و می‌توانید از ژل یا پماد این گیاهان به طور موضعی روی محل سوختگی استفاده کنید.
وی ادامه می‌دهد: عسل دارای خواص ضدمیکروبی و ضدالتهابی است و می‌تواند به بهبود زخم سوختگی کمک کند؛ می‌توان عسل را به‌طور مستقیم روی محل سوختگی قرار داد.
متخصص طب سنتی تصریح می‌کند: روغن‌های گیاهی نیز می‌تواند به تسکین درد و ناراحتی سوختگی‌های جزئی کمک کند؛ روغن نارگیل دارای خواص ضدالتهابی و ضد میکروبی است که برای بهبودی زخم مؤثر است، می‌توانید روغن نارگیل را به طور مستقیم روی محل سوختگی بمالید، روغن اسطوخودوس به تسکین درد و سوزش کمک می‌کند، روغن کندر موجب ترمیم پوست و کاهش التهاب می‌شود، روغن درخت چای دارای خواص ضدمیکروبی قوی است که می‌تواند از عفونت جلوگیری کند.
وی در خصوص دمنوش‌های مفید برای سوختگی ناشی از آتش می‌گوید: بابونه به دلیل خواص ضدالتهابی و ضد درد شناخته شده است و به تسکین درد و تورم ناشی از سوختگی کمک می‌کند، زنجبیل دارای خواص ضدالتهابی و ضدمیکروبی است و موجب کاهش درد و تورم و جلوگیری از عفونت می‌شود، نعنا دارای خاصیت خنک‌کنندگی است و منجر به تسکین درد و کاهش سوزش ناشی از سوختگی خواهد شد، آویشن از خواص ضدمیکروبی و ضدالتهابی برخوردار است و می‌تواند برای جلوگیری از عفونت و تسریع روند بهبودی مؤثر باشد، همچنین چای سبز سرشار از آنتی‌اکسیدان است و به ترمیم پوست آسیب‌دیده کمک می‌کند.
معطری درباره نحوه استفاده از دمنوش برای سوختگی اضافه می‌کند: یک قاشق چای‌خوری از گیاه را در یک فنجان آب جوش بریزید و بگذارید ۱۰ تا ۱۵ دقیقه دم بکشد، سپس دمنوش را صاف کنید و بگذارید خنک شود و یک پارچه تمیز را در دمنوش خنک خیس کنید و روی محل سوختگی قرار دهید، همچنین می‌توانید دمنوش را سه تا چهار بار در روز بنوشید.
وی با بیان نکات مهم در خصوص دمنوش‌ها می‌گوید: از دمنوش‌های داغ برای شست‌وشوی محل سوختگی استفاده نکنید، قبل از استفاده از هر دمنوشی با پزشک خود مشورت کنید، زیرا بعضی گیاهان ممکن است با داروهای تجویزی برای برخی بیماران، زنان باردار و شیرده تداخل داشته یا برای برخی افراد مضر باشد.
متخصص طب سنتی خاطرنشان می‌کند: در کنار روش‌های طب سنتی، استفاده از بعضی مواد طبیعی مانند ورق نقره و عسل سابقه دیرینه‌ای دارد؛ نقره خاصیت ضدمیکروبی قوی دارد و از دیرباز برای درمان زخم‌ها و عفونت‌ها به کار می‌رفته است؛ ورق نقره به دلیل سطح وسیع و تماس مستقیم با زخم، یون‌های نقره را آزاد می‌کند که به مبارزه با میکروب‌ها و قارچ‌ها کمک می‌کند، همچنین ورق نقره می‌تواند موجب کاهش التهاب و درد و تسریع روند ترمیم زخم شود؛ عسل نیز به دلیل خاصیت ضدمیکروبی، ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی از مواد طبیعی مفید برای درمان سوختگی است.
وی ادامه می‌دهد: نقره و عسل به‌طور هم‌افزا به مبارزه با میکروب‌ها و قارچ‌ها کمک می‌کند و از عفونت زخم جلوگیری می‌کند و التهاب و درد زخم را کاهش می‌دهد و موجب حفظ رطوبت زخم و جلوگیری از خشکی آن می‌شود و احتمال ایجاد اسکار پوست و باقی ماندن جای زخم را کاهش می‌دهد.
معطری بیان می‌کند: ورق نقره و عسل می‌توانند گران‌تر از بعضی روش‌های دیگر درمان سوختگی باشند؛ برخی افراد ممکن است به نقره یا عسل حساسیت داشته باشند و در صورت استفاده از آن‌ها دچار واکنش آلرژیک شوند، همچنین ورق نقره و عسل برای درمان سوختگی‌های درجه سه مناسب نیستند.
نکاتی که باید در درمان سوختگی به آن توجه کرد
وی اظهار می‌کند: محل سوختگی را تمیز نگه دارید و از دستکاری تاول‌ها، ترکاندن آن‌ها، همچنین از مصرف داروهای خودسرانه خودداری کنید و در صورت بروز علائم عفونت مانند چرک، تورم، قرمزی، درد، سوختگی‌های درجه سه، سوختگی‌های که بیش از ۵ درصد سطح بدن را درگیر کرده‌اند، سوختگی‌های صورت، دست‌ها، پاها، اندام تناسلی و پرینه، سوختگی در کودکان و سالمندان، سوختگی ناشی از مواد شیمیایی باید فوری به پزشک مراجعه کنید.
متخصص طب سنتی ادامه می‌دهد: از گذاشتن خمیردندان، قهوه، تخم‌مرغ و سایر مواد خوراکی روی محل سوختگی خودداری کنید و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن و پمادهای آنتی‌بیوتیک را بدون تجویز پزشک مصرف نکنید.
وی بیان می‌کند: پیش از استفاده از هر روغنی روی پوست سوخته، با پزشک خود مشورت کنید و تستی با مقدار کمی روغن روی قسمت کوچکی از پوست خود انجام دهید تا مطمئن شوید که به آن روغن حساسیت ندارید؛ روغن را روی ناحیه آسیب‌دیده بمالید و به آرامی ماساژ دهید، از باند استریل برای پوشاندن ناحیه سوخته استفاده کنید، روغن را دو تا سه بار در روز بمالید تا زمانی که زخم بهبود پیدا کند، همچنین از مالیدن از روغن‌های داغ روی پوست سوخته خودداری کنید و بدانید که روغن‌ها و دمنوش‌ها جایگزینی برای مراقبت‌های پزشکی نیستند، بنابراین اگر سوختگی شما تاول زده، چرکی شده یا دردناک است، به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.
سوختگی‌های چهارشنبه‌سوری، به ویژه در جوانان و نوجوانان، از جمله آسیب‌های شایع در این ایام پیش رو هستند که در کنار درمان‌های رایج، روش‌های طبیعی متعددی از جمله استفاده از روغن‌های گیاهی، دمنوش‌های گیاهی و روش ورق نقره با عسل برای تسکین درد و التیام زخم‌های ناشی از سوختگی وجود دارد که می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.
نظر شما