به گزارش خبرگزاری ایمنا، فرامرز پارسی در چهلمین نشست از سلسله نشست‌های بازآفرینی شهری با موضوع «بازآفرینی شهری با تاکید بر فضاهای جمعی تاریخی محلی؛ نمونه موردی بازآفرینی محله تاریخی باغ پنبه قم» که به همت محمدعلی ایزدخواستی، مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان به‌عنوان رئیس دبیرخانه انتقال تجربیات بازآفرینی منطقه دو کشور برگزار شد، اظهار کرد: تسهیلگری اقدامی است که وقتی آغاز می‌شود، توقف ندارد و اگر کار را نیمه‌کاره رها کنیم، خسارت آن بیشتر است.
وی با اشاره به بافت تاریخی قم افزود: پروژه جذاب و تجربه استثنایی در باغ پنبه قم بیش از شش سال قبل انجام شد و زمانی که این پروژه به ما واگذار شد، برای من از این جهت حائز اهمیت بود که در بافت باارزش قم قرار دارد.
معمار و طراح شهری با بیان اینکه این شهر از نظر گردشگری طبیعت و به دلیل وجود حرم حضرت معصومه (س) اهمیت زیادی دارد، تاکید کرد: توجه زیاد موجب نابسامانی بافت تاریخی این شهر شده است و این بافت به‌شدت مورد مداخلات بزرگ‌مقیاس و بدون مطالعه و توجه به ارزش‌های تاریخی قرار گرفته است.
پارسی گفت: این بافت بستر زندگی مردم مؤمنی بوده است که در طول سال‌ها از آن حفاظت می‌کرده‌اند، اما به دلیل نیازهای گسترده جمعیتی که هر روز برای ورود به شهر قم از این گستره وارد می‌شدند، دچار مداخلات سنگینی شده و آسیب دیده است، همچنین این موضوع نشان می‌دهد که مدیران شهری در این عرصه مشغول حل مسائل بوده‌اند و توجه کافی به ارزش‌های بافت تاریخی نداشتند.
وی با بیان اینکه «باغ پنبه» در قلب شهر و در بافت تاریخی قم قرار دارد، ادامه داد: باغ پنبه واقع در قلب شهر و در بافت تاریخی قم بوده و نکته جالب این است که بخش مهمی از بافت قم برخلاف تصوری که مردم از قم دارند که شهر کویری، خشک و با اقلیم خاص است، در میان باغ‌های حاشیه‌ای شهر شکل گرفته است.
معمار و طراح شهری با بیان اینکه شهر قم پیش از ورود به توسعه‌های مدرن بسیار مصفا بوده است، خاطرنشان کرد: در زمان قدیم نام آن باغ پنبه نبود و با وجود خیابان‌کشی‌های جدید و تقسیمات مدیریت شهری بر اساس بافت محلات، نام آن تغییر کرده است.
پارسی با بیان اینکه خیابان‌های جدید مرزبندی‌ها را شکل می‌دهد، گفت: محله‌ها در گذشته نهاد کالبدی اجتماعی نبودند، بلکه نهادی کالبدی و مدیریتی بودند و مدیریت محله با کالبد مرتبط بود، از این‌رو خیابان‌کشی‌ها موجب کاهش اهمیت محله‌ها شد.
وی با بیان اینکه در حال حاضر خیابان‌های جدید مرزبندی‌ها را شکل می‌دهد، افزود: شاید مهم‌ترین اقدامی که می‌توانیم برای بافت‌های تاریخی انجام دهیم، احیای مفهوم مدیریتی اجتماعی محله‌ها است.
معمار و طراح شهری تاکید کرد: خیابان‌ها و معابر ستون فقرات محله‌ها و مهم‌ترین محور محله است که اتصال‌دهنده اجزای کالبدی محله بوده است و اقدامات اجتماعی و فرهنگی همچون جشن‌ها و عزاداری‌ها در این محور انجام می‌شود.
خیابان‌های جدید مرز محلات شده است، از این‌رو یکی از محورها نقش فرهنگی، اجتماعی و کالبدی خود را در انسجام محله‌ها از دست داده است و موجب انفصال دو سوی محله می‌شود
پارسی گفت: تمام محلات تاریخی، حیات خود را از بازار داشته و برای بازآفرینی این پروژه باید ارتباط آن را با بازار حفظ می‌کردیم که در این پروژه چنین اتفاقی رخ داد.
وی ادامه داد: موضوع مفهوم اجزا و کالبد و روابط اجتماعی در سال‌های اخیر با عنوان تسهیلگری شناخته می‌شود که فرایندی از مطالعه و کنش هم‌زمان است، همچنین در عین حال که مطالعه کننده با اجزای مسئله آشنا می‌شود باید ارتباط خود را با مردم حفظ کند.
معمار و طراح شهری با بیان اینکه تسهیلگری جزو لاینفک یک پروژه بازآفرینی است، تصریح کرد: اگر پروژه با فعالیت تسهیلگری توأم شود، امید است که به نتایج خوبی دست پیدا کنیم، زیرا پروژه بافت زنده است و معمار جزئی از پروژه می‌شود که باید از طریق فعالیت‌هایی با مضمون تسهیلگری و فعالیت‌های رفت و برگشتی، خود را با بافت و مردم آن هماهنگ کند.
پارسی با بیان اینکه اولین جز شهر یک سلول است که می‌تواند بنا یا مسجدی باشد و معبر تشکیل‌دهنده سیستم آن‌ها است، گفت: در واقع معابر، دانه‌هایی در کنار یکدیگر بوده است که شهروندان به آن‌ها کوچه یا بن‌بست و در تبریز به آن‌ها دربند می‌گویند.
وی با بیان اینکه امروزه در اجرای پروژه‌های بازآفرینی از غربال ریزتری استفاده می‌کنیم تا ارزش‌های بیشتری به دست آوریم، اضافه کرد: شناسایی این بناهای تاریخی بسیار ارزشمند بوده و مانند شخصی است که سرمایه خود را بررسی می‌کند تا ارتقای آن را درک کند.
معمار و طراح شهری تاکید کرد: امروزه باید به سراغ توسعه کیفی برویم، زیرا با ارزش‌ها روبه‌رو هستیم و توسعه به معنای ارتقای کیفیت زندگی است، همچنین باید نگاه کیفی به زمان داشته باشیم تا به ارزش‌های آن پی ببریم.
پارسی با بیان اینکه رفع خطر موضوعی است که در پروژه‌های بناهای تاریخی باید به آن توجه کنیم و از بناهای در حال نابودی نیز حفاظت کنیم، گفت: در این بافت می‌توانیم سلسله مراتب را به معابر برگردانیم و خیابان‌کشی جدید را روی محور اصلی انجام دهیم.
وی با بیان اینکه برای این پروژه دفتر تسهیلگری را راه‌اندازی کردیم تا با مردم ارتباط برقرار کنیم، ادامه داد: جلب مشارکت مردم، اولین هدف دفتر تسهیلگری است و باید نهادهای مدنی را شناسایی کنیم، زیرا این نهادهای مدنی بسیار گسترده بوده و زمانی که این نهادهای مدنی آسیب دیده است باید اجزای اصلی آن را پیدا کنیم، همچنین صندوق‌های محلی نیز می‌تواند یک نهاد مدنی باشد.
بسیج یک نهاد مدنی و کنشگر بافت است
معمار و طراح شهری با بیان اینکه مشارکت در مرحله مسئله‌یابی آغاز می‌شود، خاطرنشان کرد: خبرنامه شکلی از کنش است که موجب می‌شود تا مردم دورهمی برگزار کنند و مسائل مربوط به محله را با یکدیگر در میان بگذارند، همچنین مردم در این خبرنامه در مورد ارزش‌های محله‌محوری می‌نویسند.
پارسی گفت: یکی از اقداماتی که در تسهیلگری انجام می‌دادیم، ترغیب صاحبان خانه‌های قدیمی به مرمت و ایجاد خانه‌هایی که برای گردشگری مناسب است، بود، زیرا احیای ستون فقرات در بافت‌های فرسوده بسیار مؤثر است.
وی افزود: در این پروژه خانه‌های بافت تاریخی را بازسازی و مرمت کردیم و پروژه بسیار مفید واقع شد، همچنین امید بود که این پروژه امتداد پیدا می‌کرد تا کیفیت زندگی مردم نیز در این بافت ارتقا پیدا کند.
معمار و طراح شهری با بیان اینکه احیای بازار نو اقدام دیگری بود که انجام دادیم و در این خصوص جلساتی با بازاریان برگزار کردیم، تصریح کرد: سال‌ها از اجرای این پروژه گذشته و در حال حاضر بخش‌هایی از آن به پایان نرسیده است.
به گزارش ایمنا، سلسله نشست‌های تخصصی بازآفرینی شهری هر هفته توسط «دبیرخانه انتقال تجربیات بازآفرینی منطقه دو کشور» برای مسئولان و تصمیم‌گیران حوزه بازآفرینی شهری شاغل در فرمانداری‌ها، شهرداری‌ها و استانداری‌های چهار استان اصفهان، فارس، قم و یزد برگزار می‌شود.
نظر شما