به گزارش خبرگزاری ایمنا، اطلاع رسانی برخط از وضعیت کیفی هوا حق قانونی شهروندان است، ماده ۲۱ آئین نامه فنی در زمینه کنترل و کاهش آلودگی هوا ماده ۲ قانون هوای پاک، سازمان محیط‌زیست را موظف کرده اقدامات لازم برای برخط کردن داده‌های آلودگی هوا و اطلاع‌رسانی عمومی از جمله از طریق درگاه اینترنتی را انجام دهد.
بر این اساس سایت و نرم‌افزار سامانه پایش کیفی هوای کشور امکان نمایش داده‌های مربوط به ایستگاه‌های هر استان، شاخص کیفیت هوای شهرستان‌ها، شاخص آلاینده‌های مختلف به تفکیک ایستگاه و به صورت نمودار و شاخص کیفیت هوای هر ایستگاه روی نقشه تعریف شده است.
لازم است بدانیم، این برنامه شاخص کیفیت هوای کل ایستگاه‌های محیط‌زیست کشور ایران، به تفکیک استان قابل نمایش است، شاخص‌های نمایش داده شده در صفحه اول، مربوط به میانگین شهرستان‌های استان است. امکان انتخاب شهرستان مورد نظر برای نمایش میانگین شاخص ایستگاه‌های آن شهرستان در صفحه اول فراهم شده است، سایر صفحات، ریز داده‌های همه ایستگاه‌ها را مانند قبل نمایش می‌دهند. در صفحه دوم شاخص آلاینده‌های مختلف به تفکیک ایستگاه و به صورت نمودار، نمایش داده شده است، در صفحه سوم شاخص کیفیت هوای هر ایستگاه روی نقشه نمایش داده می‌شود، راهنمای مربوط به شاخص و زمان داده‌ها نیز بخش تنظیمات قرار داده شده است، از این‌رو پیشرفت تکنولوژی و دسترسی به اینترنت، امکان اطلاع از وضعیت کیفیت هوا را برای تمام افراد فراهم کرده و شاهد انتشار اپلیکیشن‌های کاربردی فراوانی برای این امر هستیم.
به این ترتیب، اپلیکیشن سامانه پایش کیفی هوای کشور که توسط سازمان محیط‌زیست توسعه یافته است؛ یکی از گزینه‌ها برای چک کردن وضعیت آلودگی هوا در مناطق متفاوت ایران محسوب می‌شود، اما از صبح امروز _پنجشنبه دوازدهم بهمن_ سامانه پایش کیفی هوای کشور و برخط کنترل کیفیت هوای سازمان حفاظت محیط‌زیست منطقه اصفهان از دسترس خارج شده است، البته با وجود عدم برقراری این سامانه، براساس اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، میانگین کیفیت هوای پایتخت طی دوازدهم بهمن در شرایط قابل قبول قرار دارد، آلاینده شاخص هوای پایتخت طی ۲۴ ساعت گذشته ۷۱ بوده و کیفیت هوای پایتخت در شرایط قابل قبول قرار داشته و وضعیت کیفی هوای دیگر کلانشهرها تاکنون با قطع بودن سامانه، مشخص نشده است.
بر اساس قوانین و ضوابط موجود، سازمان محیط زیست مسئولیت اطلاع رسانی درباره شاخص کیفی هوا در کشور را به عهده دارد و بر این اساس سامانه‌هایی مانند پایش کیفی هوای کشور یا جدول کیفیت هوا در پایگاه‌های اینترنتی اداره‌های کل محیط‌زیست استان‌ها ایجاد شده است تا اطلاعات مربوط به وضعیت شهرهای مختلف کشور را به صورت برخط در دسترس همگان قرار دهد.
لازم است به این نکته اشاره کنیم که کلانشهر اصفهان از یک سامانه برخط کنترل کیفیت هوای سازمان حفاظت محیط‌زیست منطقه اصفهان و نیز یک سامانه پایش اطلاعات با تعداد ۱۳ ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا متعلق به شهرداری اصفهان تشکیل شده است که امروز با قطع سامانه پایش کیفی هوای کشور؛ دسترسی به شاخص کیفیت ایستگاه‌های محیط‌زیست اصفهان نیز امکان‌پذیر نیست.
لازم است بدانیم؛ شاخص کیفی هوا عددی است که غلظت ترکیبات مختلف آلاینده‌ها و وضعیت آلودگی هوا را نمایش می‌دهد؛ با وجود این بعضی روزها به رغم غبارآلود بودن هوای شهر، کیفیت هوا سالم اعلام می‌شود یا در روزهایی که هوا برای گروه‌های حساس ناسالم است شاخص‌های کیفی بعضی ایستگاه‌های پایش شرایط بسیار ناسالم را نشان می‌دهد که طبق اعلام مسئولان، آمار کیفی سنجش روزهای سالم و ناسالم هوای کلانشهر براساس میانگین شاخص کیفی هوا (Air Quality Index ) مشخص می‌شود که معیاری برای اندازه‌گیری غلظت ترکیبات مختلف آلاینده موجود در هوا از جمله منواکسید کربن، دی اکسیدگوگرد، ترکیبات نیتروژن‌دار، ازون و ذرات معلق کوچک‌تر از ۱۰ و ۲.۵ میکرون است که این ذرات به دلیل عمق نفوذپذیری بالا می‌تواند مشکلات بهداشتی و سلامتی بسیاری را ایجاد کند.
جزئیات چگونگی سنجش کیفیت هوای کلانشهرها
پیش‌تر داریوش گل‌علیزاده، سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به اینکه وضعیت کیفی هوای سالم و قابل قبول را باید جزو شاخص‌های پاک مدنظر قرار دهیم، اظهار می‌کند: وقتی برای هوای پاک شاخص صفر تا ۵۰ مدنظر باشد به این معناست که سایر روزها شهروندان هوای سالم تنفس نکرده‌اند، زمانی که شاخص‌های ایستگاه‌های سنجش کیفیت هوا، عدد پایین‌تر از ۱۰۰ را نشان می‌دهد، بخشی از هوا پاک و قسمتی قابل قبول ثبت شده است.
وی درباره تصمیمات کارگروه آلودگی هوا بر اساس وضعیت بسیار ناسالم ایستگاه‌های سنجش کیفی می‌افزاید: شاخص کیفی هوا از صفر تا ۵۰ هوای پاک (سبز)، ۵۱ تا ۱۰۰ هوای سالم (زرد)، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه‌های حساس (نارنجی)، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم برای عموم (قرمز)، ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم (بنفش) و ۳۰۱ تا ۵۰۰ بسیار خطرناک (قهوه‌ای) را نشان می‌دهد.
سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست کشور پیرامون اینکه با انباشت آلاینده‌ها که منشأ انتشار آن بیشتر، صنایع و منابع متحرک است و نقش بخش خانگی هم دور از انتظار نیست، در نیمه دوم سال با پدیده وارونگی دما مواجه می‌شویم، می‌گوید: تعداد روزهای سالم و ناسالم به‌هیچ‌وجه شاخص صحیحی برای ارزیابی عملکرد نیست، نمی‌توانیم اگر همه روزها باد مناسب وزید و وارونگی دمایی نداشتیم، بگوییم اقدامات ما باعث شده است که آلودگی هوا نداشته باشیم، مانند سال ۱۳۹۷ که با باد و باران مناسب و وضعیت جوی مطلوب، کمترین روزهای ناسالم را تجربه کردیم.
وی با بیان اینکه در فصل تابستان با ترکیبات آلی فرار ناشی از انتشارات بخارات بنزین و نیترات نیتروژن مواجه هستیم که با قرارگیری در وضعیت گرمای شدید خورشید به عنوان آلاینده ثانویه ازن تشکیل می‌شود، اظهار می‌کند: با اجرای طرح کنترل انتقال و بازیافت بخارات بنزین در جایگاه‌ها، انبارها و پایش نشت بخارات بنزین خودروها می‌توانیم آلایندگی‌های اولیه را نظارت کنیم و این میزان از آلایندگی‌ها را کاهش دهیم.
گل‌علیزاده منابع متحرک آلایندگی‌ها را شامل موتورسیکلت و خودروهای سواری و دیزلی می‌داند و می‌افزاید: بر اساس ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون شاخص آلودگی در هوا، نقش آلایندگی‌های خودروهای دیزلی نسبت به خودروهای بنزینی و موتورسیکلت‌ها بیشتر است، بنابراین در اثر فعل و انفعالات روزانه و فعالیت خودروها، طی بازچرخش این ذرات نشسته در سطح زمین، غلظت آلاینده‌ها افزایش پیدا می‌کند.
وی با اشاره به اینکه روزهای هوای سالم و ناسالم مطابق با ایستگاه‌های سنجش کیفیت هوا در شهرها ثبت می‌شود، خاطرنشان می‌کند: برای کاهش تشدید آلودگی هوا باید ضمن فعالیت‌های مستمر از بارگذاری‌های بیش از ظرفیت در کلانشهر خودداری کنیم و برخلاف سیاست‌های کاهش آلایندگی‌های هوا حرکت نکنیم.
با این اوصاف؛ شاخص کیفی هوا (Air Quality Index) معیاری است که غلظت ترکیبات مختلف آلاینده موجود در هوا همچون منواکسید کربن، دی‌اکسید گوگرد، ترکیبات نیتروژن‌دار، ازن و ذرات معلق (ذرات کوچک‌تر از ۱۰ میکرومتر و ذرات کوچک‌تر از ۲.۵ میکرومتر) را که حدود مجاز متفاوت با واحدهای مختلف دارد، به یک عدد بدون واحد تبدیل می‌کند و وضعیت آلودگی هوا را نمایش می‌دهد، از این‌رو شاخص کیفی هوا از صفر تا ۵۰ هوای پاک (سبز)، ۵۱ تا ۱۰۰ هوای سالم (زرد)، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه‌های حساس (نارنجی)، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم برای عموم (قرمز)، ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم (بنفش) و ۳۰۱ تا ۵۰۰ بسیار خطرناک (قهوه‌ای) است.
نظر شما