به گزارش خبرگزاری ایمنا، توجه به دست خط به ۳۴۰۰ تا قبل از میلاد مسیح بازمی‌گردد که بیشتر هم توسط مصری‌ها، مردم روم و بعضی از نواحی اروپا مورد توجه قرار گرفته بود و در نتیجه دستخط خوب به عنوان یک مهارت اجتماعی محسوب می‌شد و اشراف‌زاده‌ها سعی می‌کردند آموزش ببینند تا دستخط بهتری داشته باشند.
در این بین، گراف‌شناسی یا ریخت‌شناسی که علم تجزیه و تحلیل دستخط برای به یافتن سرنخ‌هایی در مورد ویژگی‌های شخصیتی است، از زمان ارسطو متداول بوده و رواج داشته است و امروزه نیز این علم برای انواع و اقسام مقاصد و اهداف مورد استفاده قرار می‌گیرد، که از جمله آنها می‌توان به بازجویی‌های جنایی تا درک سلامت و بهداشت جسمانی و روانی افراد اشاره کرد.
طبق تحقیقات انجام شده، دستخط افراد می‌تواند گویای سرنخ‌هایی در مورد ۵ هزار خصوصیت یا ویژگی شخصیتی مختلف بر اساس نحوه فاصله‌گذاری حروف، نحوه امضای اسم و حتی نحوه برقراری ارتباط بین حروف باشد، حتی متخصصان این امر می‌توانند از روی دستخط افراد، بیماری‌هایی از جمله اسکیزوفرنی، فشار خون بالا و میزان انرژی را متوجه شوند.
طبق گفته متخصصان این حوزه، افرادی که دستخط کوچکی دارند و واژگان را کوچک می‌نویسند، به طور معمول افرادی خجالتی، دقیق و سخت کوش هستند، در حالی که افراد برونگرا، افرادی هستند که واژگان را درشت می‌نویسند و در واقع دستخط آنها بزرگ است.
افرادی که فاصله و شکاف زیادی بین واژگان را دوست دارند، آن دسته از افرادی هستند که از آزادی استقبال می‌کنند، دوست ندارند در جاهای شلوغ باشند و در عین حال افرادی که واژگان را نزدیک و کنار هم می‌نویسند، به طور معمول افرادی تنها هستند و ممکن است افراد کنجکاوی هم باشند.
بسیاری از متخصصان اعتقاد دارند که در واقع دستخط افراد نیمه پنهانی از شخصیت وجود آنها را بازگو می‌کند و خصوصیاتی را آشکار می‌سازد که شاید در ظاهر قابل مشاهده نباشد، با توجه به اهمیت تحلیل دستخط افراد، کاربرد این تحلیل و تأثیر عواملی از جمله سن یا جنسیت بر دستخط با محمود محجوب، کارشناس خط‌شناسی و گرافولوژیست درباره دستخط و روانشناسی خط افراد به گفت‌وگو پرداختیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
ایمنا: «خط» چه معنایی دارد؟
محجوب: خط در معنای لغوی نشانه‌هایی است که از ترکیب با یکدیگر نمادی از یک مفهوم یا موضوعی را نشان می‌دهند و انسان نخستین برای اختراع خط باید آن را با دست تحریر می‌کرده است، انسان نخستین، به وسیله هر ابزاری که اثری بر لوحی ایجاد می‌کرد اشکالی را ترسیم می‌کرد و بشر امروز نیز با قلم، نشانه‌های خط زبان خود را بر کاغذ تحریر می‌کند.
اعتقاد بر این است که دستخط، مقدم بر خط است و تا دستی وجود نداشته باشد، خطی نیز به وجود نمی‌آمده است، همچنین می‌توان گفت از همان ابتدای اختراع خط یا حتی لحظه‌ای قبل‌تر، دست خط وجود داشته است.
همان‌گونه که خط شناسی باستانی، علمی با پیشینه است، دستخط‌شناسی نیز علمی کهن است که در عصر نوین به وسیله کشورهای پیشرفته مورد تفحص قرار گرفته و کاربردهای آن اجرایی شده است.
ایمنا: روانشناسی دستخط و امضا چه کاربردی دارد؟
محجوب: در واقع حیطه‌های دستخط و امضا به حیطه‌های شخصیت‌شناسی محض خلاصه نمی‌شود و گرافولوژی یا روانشناسی دستخط و امضا در مباحث احراز شغل سازمانی و استخدامی، مشاوره‌های هدایت تحصیلی و شغلی، مشاوره‌های فرزندپروری، مشاوره‌های ازدواج، کارشناسی دادگستری در مباحث جعل و اصالت دستخط و امضا نیز کاربرد دارد.
ایمنا: خلقیات و روحیات افراد چه تأثیری بر دستخط آنها دارد؟
محجوب: نوشتن، بیشتر خلقیات درونی افراد به‌اصطلاح بیرون ریخته می‌شود و دستخط مانند آینه‌ای است که روحیات فرد را در خود نشان می‌دهد و این روحیات برای فردی نشان داده می‌شود که از علم دستخط‌شناسی و امضاشناسی برخوردار باشد؛ در واقع دستخط، سی‌تی‌اسکن شخصیت افراد است و حتی برخی روانشناسان افراد را به یک گرافولوژیست و خط شناس ارجاع می‌دهند.
نوع دستخط، اجتماعی بودن و خصوصیات روحی را نشان می‌دهد و به عنوان مثال، به‌طور کلی دستخط‌هایی که ریزتر است، در صورتی که مرتب و پاکیزه نوشته شده باشند، مربوط به افرادی با دقت بیشتر خواهد بود، البته این موضوع به فشار واردشده به قلم نیز وابسته است، حتی ممکن است در دستخط ریز با توجه به بررسی پارامترهای خاص، مشخص شود که فرد تا حدودی خساست نیز دارد، در مقابل دستخط افرادی که درشت‌تر می‌نویسند، دست‌ودلبازی و برون‌گرایی فرد را نشان می‌دهد، البته باید تمام پارامترها در نحوه تحریر و نوشتن برای نظر دادن مورد توجه قرار گیرد.
ایمنا: جنسیت، سن، شغل و راست دست یا چپ دست بودن فرد در خط‌شناسی و امضاشناسی حائز اهمیت است؟
محجوب: جنسیت فرد در خط‌شناسی و امضا تأثیرگذار است، زنان به ظرافت و تزئین کردن دستخط خود علاقه دارند و مردان به کلی‌نویسی تمایل دارند و توجه آنها به جزئیات پاره‌خط‌ها کمتر است و زن یا مرد بودن نویسنده در چگونگی ترسیم پاره‌خط‌های کلمات، جملات و پاراگراف‌ها تأثیر دارد، بنابراین برای بالا رفتن دقت خط‌شناسی، باید جنسیت نویسنده مدنظر قرار گیرد.
شغل فرد تأثیر بسیار زیادی در چگونگی ترسیم پاره‌خط‌های کلمات، جملات و امضای او دارد؛ به عنوان مثال، اگر فردی در شغل خود با قلم و کاغذ سروکاری نداشته باشد یا هیچ تمرین و تکراری در نوشتن نداشته باشد، نه‌تنها پیشرفتی در این زمینه نمی‌کند، بلکه کم‌کم مهارت دست خود را نیز از دست می‌دهد.
فردی که مدام در حین کار باید عمل ترسیم پاره‌خط‌های کلمات و امضا را انجام دهد، واضح است که دستخط و امضای وی شبیه دستخط و امضاهایی می‌شود که پاره‌خط‌های سریع، ساده و خرده شده دارند.
سن یک فرد نیز در دستخط او تأثیر زیادی دارد؛ گذر زمان بسیاری موارد از جمله دستخط و امضا را عوض می‌کند، انسان در گذر زمان عادت‌هایی را به‌دست می‌آورد و عادت‌هایی را از دست می‌دهد، صاحب افکاری می‌شود و افکاری را از دست می‌دهد، در گذر زمان تغییر می‌کند، پخته، خوشحال و غمگین می‌شود و با پیر شدن، دستخط فرد نیز تغییر می‌کند.
دستخط کودک ابتدایی با دستخط نوجوان و فرد میانسال تفاوت دارد، گذر زمان همراه با تداوم عمل نوشتن (تمرین در ترسیم پاره‌خط‌ها) باعث شده است که دستخط در هر برهه از زمان تغییراتی داشته باشد که در روند خط‌شناسی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
چپ‌دست و یا راست‌دست بودن نیز در بررسی دستخط و روانشناسی آن مؤثر است، نوشتن خط در زبان فارسی از راست به چپ است و اگر قلم را در دست راست بگیریم و مچ دست ثابت باشد، محدوده نوشتن یک خط منحنی از سمت بالا به پایین است و اگر این کار برعکس و با دست چپ انجام شود، محدوده نوشتن بدون حرکت مچ دست کوچک‌تر و از پایین به بالا است و این موارد در شناخت بحث حالت‌های دستخط و پارامترها تأثیرگذار خواهد بود.
ایمنا: منحصر به فرد بودن دستخط به چه معناست؟
محجوب: در خوشنویسی نستعلیق، سبک‌های مختلفی از جمله سبک میرعاد، سبک کلهر، سبک امیرخانی و اساتید دیگر وجود دارد و در تمام این سبک‌ها، اساتیدی فعالیت داشته یا دارند که هم قواعد هنر خوشنویسی نستعلیق را رعایت و هم سبک مورد نظر را با رعایت دقیق قوانین، اجرا می‌کنند.
اساتید این حوزه به راحتی می‌توانند با دیدن تابلو یا دست‌خطی در یک نمایشگاه خوشنویسی نستعلیق نویسنده آن را تشخیص دهند و در واقع باید گفت که هر فردی حتی اگر تمام قواعد و مقررات تحریر خط را نیز رعایت کند، باز هم دست‌خطی منحصر به فرد دارد، چراکه تمام نشانه‌های خطی را که یک فرد تحریر کرده است، به طور قطع با فرد دیگری متفاوت خواهد بود.
ایمنا: چه شباهتی میان تحلیل و بررسی نقاشی کودکان و دستخط وجود دارد؟
محجوب: با کمک تحلیل نقاشی کودکان نیز مانند تحلیل دستخط می‌توان به شخصیت آنها پی برد؛ بر اساس منابع موجود، کودکانی که کوچک نقاشی می‌کنند، محافظه کار هستند و همواره احساس می‌کنند که مورد ایراد یا انتقاد قرار گرفته‌اند.
البته نقاشی کودکان در شرایط مختلف، متفاوت و این موضوع در دستخط نیز مطرح است و می‌توان با در نظر گرفتن و تغییر میزان فشار دست و نحوه تحریر کلمات اعتماد به نفس افراد را تحت تأثیر قرار داد؛ البته زمانی که تغییری در دستخط اعمال می‌شود، باید به طور مستمر تکرار شود تا در ذهن تثبیت و تأثیرگذار باشد.
ایمنا: تغییر دستخط افراد می‌تواند بر تغییر خصوصیات و رفتار آنها تأثیرگذار باشد؟
محجوب: هر عملی که به طور مستمر و با تمرین زیاد انجام شود، می‌تواند در روحیه و شخصیت افراد تأثیراتی اعمال کند، بنابراین امکان تغییر شخصیت با تکرار عادت وجود دارد، در واقع با تکرار یک عمل ابتدا تغییراتی در ذهن ایجاد می‌شود و فرد نیاز می‌بیند که آن عمل را هربار تکرار کند و این مسئله به صورت ناخودآگاه در شخصیت فرد تأثیر می‌گذارد.
با توجه به این مسئله به کمک دستخط نیز می‌توان برخی از ویژگی‌های شخصیتی و رفتاری افراد از جمله بی‌نظمی یا اعتماد به نفس را تحت تأثیر قرار داد، زمانی‌که فردی بی‌نظم را به گونه‌ای آموزش دهیم که بتواند با نظم و رعایت قواعد بنویسد و فاصله بین‌کلمات، اندازه سطرها و نقطه‌گذاری را رعایت کند به مرور زمان به این الگو برای نوشتن عادت خواهد کرد.
در ابتدا ممکن است برای فردی بی‌نظم صحیح نوشتن کار دشواری باشد، اما با تمرین و تکرار به مرور زمان این نحوه نوشتن در ذهن وی جای می‌گیرد و به طور قطع این اقدام روی رفتار شخص نیز تأثیر می‌گذارد، هنگامی که فردی مجبور باشد عملی مانند نوشتن را هر روز با نظم تکرار کند، در زندگی نیز نظم پیدا خواهد کرد و از نظر ذهنی نیز استرس و اضطراب خود را کنار خواهد گذاشت.
نظر شما