به گزارش خبرنگار ایمنا، طوفان گرمسیری یک سیستم طوفان سریع چرخشی است که دارای مرکز فشار کم، گردش اتمسفری پایین، بادهای قوی و تنظیم مارپیچی از رعدوبرق است که باران‌های سنگین را تولید می‌کنند که علاوه بر باد و باران قوی، سیکلون‌های گرمسیری می‌توانند امواج بالا، صدمه زدن به طوفان و گردباد ایجاد کنند، به همین علت، مناطق ساحلی به ویژه آسیب‌های ناشی از طوفان‌های گرمسیری نسبت به مناطق داخلی آسیب‌پذیر هستند، با این حال، تداوم باران‌های سنگین همراه با این پدیده می‌توانند موجب سیلاب‌های قابل توجهی در داخل کشورها شوند و جریان‌های طوفان سیلاب‌های ساحلی گسترده را تا ۴۰ کیلومتر از خط ساحلی تولید کنند.
دانشمندان و محققان مخاطرات جوی معتقدند؛ طوفان‌های گرمسیری از شدیدترین مخاطرات هواشناسی است که به دلیل وقوع بر روی سطح اقیانوس‌ها دارای اثرات مخرب در دریا و هنگام نزدیکی به سواحل، اثرات شدید بر روی سازه‌ها و تأسیسات ساحلی دارد، لذا رخداد این پدیده در شمال اقیانوس هند و در مجاورت سواحل کشورمان در دریای عمان، ایجاب می‌کند تا از نحوه شکل‌گیری و رشد آن به سمت مناطق ساحلی آگاهی لازم فراهم شود، زیرا تغییر اقلیم بر محیط و جامعه پیچیده و فراگیر است و یکی از مهمترین مشکلات اکولوژیکی قرن ۲۱ است که پیامدهای گسترده‌ای بر اکوسیستم‌های طبیعی دارد و عامل بسیار مهمی در تشدید وقوع گردوغبار، اضمحلال تنوع‌زیستی، طغیان آفات در زیست‌بوم‌ها، تهدید عملکردهای زیستی تالاب، تغییر در پراکندگی جغرافیای طبیعی جانوران، منابع آب، خاک، سیلاب‌ها، فرسایش خاک و وقوع طوفان‌های حاره‌ای و گرمسیری می‌گذارد؛ از این رو مسئله تغییر اقلیم و پیامدهای ناشی از آن به عنوان یک مشکل جهانی نیاز به بررسی بیشتر دارد.
بر این اساس در اولین کنفرانس بین‌المللی طوفان‌های گرمسیری اقیانوس هند که طی هفدهم مهرماه امسال در پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو با مشارکت سازمان‌های بین‌المللی، کشورهای عضو پنل طوفان‌های گرمسیری شمال هند و خلیج بنگال، دستگاه‌های اجرایی و مراکز تحقیقاتی ملی با شعار «هشدار سریع برای همه» برگزار شد؛ سحر تاجبخش، رئیس سازمان هواشناسی کشور پیرامون اینکه طوفان‌های گرمسیری عمدتاً در مناطق حاره‌ای اقیانوس‌ها اتفاق می‌افتند و اهمیت آنها بیشتر به دلیل مخاطراتی است در فعالیت‌های دریایی و مناطق ساحلی ایجاد می‌کند، اظهار کرده است: هرچند کشور ما به‌طور مستقیم تحت تأثیر طوفان‌های حاره‌ای نیست، اما تعداد و اثرات این طوفان‌ها به دلیل تغییرات اقلیمی به ویژه بر دریای عمان بیشتر شده است، بنابراین امروزه همکاری‌های منطقه‌ای برای صدور هشدارهای به هنگام بیشتر از پیش احساس می‌شود، زیرا تغییرات اقلیمی امروزه یکی از مباحث بسیار مهم دنیا است و گزارش‌هایی که هیأت بین‌الدول تغییر اقلیم تهیه و اطلاع‌رسانی می‌کند، در تصمیم‌گیری‌های کلان کشورها تأثیرگذار است، لذا کشور ما نیز باید در راستای اتفاقاتی که در حوزه آب و هوایی در دنیا رخ می‌دهد، برنامه‌ریزی منظمی را در تمام بخش‌های اجرایی همچون مدیریت منابع آب، حوزه کشاورزی، حوزه صنعت و سایر بخش‌ها انجام دهد.
وی معتقد است که طوفان‌های گرمسیری از مهمترین مخاطرات جوی است که به سبب تغییرات اقلیمی وقوع آن روند رو به افزایشی در دنیا داشته است، زیرا از عمده‌ترین تغییراتی که در سال ۲۰۲۲ در اقلیم دنیا اتفاق افتاد می‌توان به افزایش دمای هوا و خاک، همچنین افزایش رخداد بارش‌های حدی در مناطق حاره‌ای اشاره کرد که در همان سال به دلیل پدیده «لانینا» که در بازه زمانی طولانی مدت سه ساله نواحی گرمسیری و اقیانوس آرام را تحت تأثیر قرار داده بود، دمای بیش از حد نرمال ثبت شد و امواج گرمایی در سراسر دنیا تأثیرگذاری زیادی داشت، به طوری‌که در سال ۲۰۲۳ که رو به پایان است به نظر می‌رسد رکورد گرم‌ترین دمای کره زمین از زمان انقلاب صنعتی تاکنون ثبت شده باشد، لذا این تأثیرات علاوه بر مسئله امواج گرمایی در بارش‌های حدی نیز تأثیرگذار بود، به نحوی که طی سال گذشته بارش بسیار شدیدی در فصل مانسون در پاکستان رخ داد و بیش از ۲۰ استان ایران نیز درگیر این بارندگی‌ها شدند که بی‌سابقه بود.
رئیس سازمان هواشناسی کشور در ادامه ابراز داشته است که یکی از مهمترین عواملی که موجب تقویت طوفان‌ها می‌شوند، رطوبت و گرمایی است که از اقیانوس‌ها دریافت می‌شود، در کشور ما به دلیل اینکه همجواری چندان نزدیکی با اقیانوس‌ها ندارد، همچون شرایط هندوستان، میانمار و اندونزی رخدادها چندان محسوس نیست، با این وجود از سال ۲۰۰۷ حداقل چهار طوفان مهم شدید به دریای عمان رسیدند و با وجود اینکه این طوفان‌ها در حالت طبیعی کشورهای عمان و یمن را بیشتر تحت تأثیر قرار می‌دادند، اما بیشترین تأثیر را بر ایران گذاشتند، البته در این حوزه همکاری‌های مناسبی در سطح کشور و در زمینه صدور هشدارها انجام شد.
به گفته وی، قوی‌ترین طوفان در سال ۲۰۰۷ رخ داد که کشور ما را نیز تحت تأثیر قرار داد و بارش‌های آن منطقه جنوب کشور را درگیر کرد، پس از آن دو طوفان دیگر نیز اتفاق افتاد که بر منطقه تأثیرگذار بود که عنوان یکی از آنها طوفان «پت» بود که سال ۲۰۱۰ با حرکت به سمت پاکستان وارد دریای عمان شد و ایران را متأثر کرده است، از طوفان «شاهین» نیز می‌توان به عنوان یکی از قوی‌ترین طوفان‌ها، که طی سال گذشته ایران را درگیر کرد، نام برد که بر سواحل جنوبی کشور تأثیر گذاشت، همچنین بارش‌های مطلوبی را در کشور عمان به همراه داشت. اساساً جهت حرکت این طوفان‌ها به سمت پاکستان، عمان یا یمن است. بر اساس بررسی‌هایی که انجام شده در سال ۲۰۲۱ در منطقه دریای عرب تعداد طوفان‌های حاره‌ای ۵۲ درصد افزایش و خلیج بنگال حدود هشت درصد کاهش پیدا کرده است، این در حالی است که طول عمر و شدت این طوفان‌ها به تدریج از سال ۱۹۸۲ تا ۲۰۲۰ روند افزایشی داشته است.
همچنین سازمان جهانی هواشناسی برنامه‌های متعددی را برای پایش و پیش‌بینی طوفان‌ها در نظر گرفته است که یکی از آنها ایجاد پنل طوفان‌های گرمسیری منطقه اقیانوس هند است که ۱۳ کشور در آن عضویت دارند و از سال ۱۹۷۲ با حضور شش کشور راه‌اندازی شد تا تحقیقات مرتبط با طوفان‌های گرمسیری و سامانه‌های هشدار طوفان‌ها به ساکنان سواحل انجام شود و سایر کشورها به تدریج و طی سال‌های بعدی به آن اضافه شدند، به طوری‌که کشورهای ایران، عربستان سعودی، امارات و قطر از سال ۲۰۱۸ به این پنل وارد شدند، لذا بر اساس پیش‌بینی‌های هیأت بین‌الدول تغییر اقلیم درباره پارامترهایی که در اقیانوس‌ها اهمیت زیادی دارند، سناریوهای مختلفی که در این هیأت تعریف شده، روند افزایش دما هرچه به سمت سناریوهای بدبینانه حرکت کند، تغییرات و روند افزایش دما و نیز روند کاهش PH اقیانوس‌ها یا به تعبیری خاصیت اسیدی اقیانوس‌ها و روند افزایش تراز آب اقیانوس‌ها بیشتر می‌شود.
در نهایت لازم است با اقداماتی همچون کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای از اقیانوس‌ها محافظت شود، زیرا در حال حاضر می‌توان افزایش دمای ۱.۵ درجه‌ای که رخ داده را کنترل کرد، اما اگر روند افزایش دمای اقیانوس‌ها به همین روند ادامه یابد، بسیاری از اتفاقاتی که برای اقیانوس‌ها رخ می‌دهد، غیرقابل جبران خواهد بود و نمی‌توان کنترلی بر آن داشت، از این‌رو استفاده از ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر از ویژه راهکارها برای مقابله با تغییر اقلیم که سبب افزایش وقوع طوفان‌های گرمسیری است، خواهد بود.
مهمترین عامل تغییرات اقلیمی افزایش دما در سطح زمین است
احد وظیفه، رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، درباره اینکه تغییرات اقلیمی، آب و هوای کره زمین را دچار تغییرات شگرف کرده است، می‌گوید: تغییرات اقلیمی بر شکل‌گیری طوفان‌ها بسیار مؤثر است، زیرا با گرمایش فعلی زمین، آب اقیانوس‌ها رو به گرم شدن است، از این رو مهمترین عامل ایجاد طوفان‌های گرمسیری، انباشت انرژی در سطح زمین و سطوح آب است که براثر گرمایش فوران می‌شود؛ یعنی گرمای آب یکی از دلایل اصلی وقوع طوفان‌ها شناخته شده و هر منطقه‌ای گرم‌تر از حدنرمال باشد، احتمال وقوع طوفان افزایش خواهد یافت.
وی اظهار می‌کند: ایران ازجمله مناطقی است که تحت‌تأثیر تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی قرار گرفته و دما نسبت به سال‌های گذشته افزایش داشته، متوسط بارش در کشور نیز کاهش یافته است، اما براساس تاریخ‌های ثبت وقوع طوفان‌های گرمسیری در هند، پاکستان، یمن و عمان، کشور ایران چندان تحت‌تأثیر این نوع طوفان‌های حاره‌ای نبوده است، هرچند گاهی اثرگذاری آن مانند طوفان حاره «گونو» طی یک دهه گذشته با نفوذ فزاینده در بخش‌های شمالی اقیانوس هند، تا حدودی اثرات آن با سرعت باد شدید در جنوب شرق ایران (سیستان و بلوچستان) نیز مشاهده شد و مابقی طوفان‌ها آن‌طور که شاید در ذهن مردم باشد، بر کشور ما تأثیرگذار نبوده است.
رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی یکی دیگر از دلایل وقوع طوفان‌های گرمسیری را چینش باد می‌داند و می‌افزاید: زمانی‌که بین سطح زمین و ترازهای بالا، تفاوت سرعت باد در راستای قائم کاهش پیدا کند، بسیار بر شکل‌گیری طوفان‌های حاره‌ای تأثیرگذار خواهد بود، زیرا با وزش باد زیاد؛ اصطلاحاً این سطوح بالا را پاک می‌کند یا بارش باد سبب عدم تشکیل این نوع طوفان‌ها می‌شود.
وی با اشاره به اینکه تغییر اقلیم از محیط‌زیست جدا نیست و اگر بارندگی کم و هوا گرم‌تر شود تحت‌تأثیر سناریوهای مختلف تغییر اقلیم رخ داده است، می‌گوید: مطابق پیش‌بینی‌ها با تغییرات اقلیم مناطق خشک، خشک‌تر می‌شود و طی روند کاهش بارندگی‌ها و افزایش دما در جهان با دسترسی آب کمتر در آن سرزمین‌ها، پوشش گیاهی و سبزینگی از بین می‌رود و با افزایش گردوخاک و رشد پدیده‌هایی همانند آتش‌سوزی و سیل‌های فراوان به صورت سیل‌آسا و ناگهانی محیط‌زیست آسیب و تخریب خواهد شد.
وظیفه درباره اینکه تغییرات اقلیمی به‌صورت کلان در مناطق مختلف دنیا تأثیرگذار بوده است، می‌افزاید: مهمترین عامل تغییرات اقلیمی افزایش دما در سطح زمین است، این تغییرات اثرات مختلفی همچون آب شدن یخ‌های قطب شمال و تغییر در اکوسیستم کل منطقه داشته است؛ این افزایش دما در قطب شمال بیش از سایر نقاط دنیا بوده است.
ذوب شدن یخ‌ها سبب افزایش سطح آب دریاها می‌شود و به تدریج کشورهای جزیره‌ای یا سواحل را به زیر آب می‌برد
وی اظهار می‌کند: در مقایسه با آن سال‌ها دمای سیاره زمین، یک درجه گرم‌تر شده است، این افزایش گرما در همه مناطق دنیا یکسان نبوده در بعضی از نقاط شاید سه تا چهار درجه گرم باشد، به طور مثال قاره اروپا حدود ۲.۵ درجه گرم‌تر شده، مناطق قطبی سه تا پنج درجه افزایش دما داشته، سرزمین‌های خاورمیانه دو تا ۲.۵ درجه گرم از جمله کشور ایران، به طور نواحی آمریکای لاتین کمترین گرمایش را به نسبت سایر سرزمین‌ها داشته باشند.
رئیس مرکز ملی اقلیم و سرپرست بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور ادامه می‌دهد: گرمایش زمین منجر به ذوب یخ‌های قطبی و محدودیت صفحات یخی گرینلند به عنوان مهمترین منبع یخی دنیا شدند، چرا که این صفحات شاید به نسبت شرایط اولیه حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش پیدا کرده‌اند، در این مدت مناطق یخچالی و کوهستانی مانند منطقه یخچالی دماوند در ایران و نیز در قاره‌های اروپا و آسیا به شدت سیر نزولی داشته است، همین اندازه بدانید که یخ‌های کوه آلپ اروپا طی ۳۰ سال گذشته حدود سی‌متر ضخامت خود را از دست داده‌اند، همچنین در مناطق یخی رشته کوه هیمالیا که بلندترین مناطق دنیا در این نواحی قرار دارد نزدیک به ۳۴ متر از ضخامت آن از بین رفته است.
وی می‌افزاید: ذوب شدن یخ‌ها، سبب افزایش سطح آب دریاها می‌شود و به تدریج کشورهای جزیره‌ای یا سواحل را به زیر آب می‌برد، ضمن اینکه گرمایش به خودی خود حجم آب را حجیم می‌کند، زیرا گرما موجب انبساط شده و با گرمای آب دریاها به اندازه‌ای حجم آن زیاد می‌شود، بنابراین در برخی مناطق به تأسیسات دریایی بندری آسیب وارد کرده است، زیرا باعث زیر آب رفتن این نواحی خواهد شد.
وظیفه با اشاره به دلایل اصلی گرمایش زمین انسان‌ها هستند، می‌گوید: با صنعتی شدن وضعیت زندگی انسان‌ها طی ۱۰۰ سال اخیر بدون هیچ‌گونه واهمه، توجه و احترام به محیط‌زیست مغرضانه برای پیشبرد اهداف خود سوخت‌های فسیلی را مانند زغال‌سنگ، گازوئیل، مازوت، بنزین و گاز را سوزانده است، چرا که این سوخت‌ها حجم زیادی از گاز دی‌اکسید کربن را آزاد می‌کنند، چنین گازهایی تا حدودی توسط گیاهان جذب می‌شود، اما مازاد آنها سبب افزایش غلظت گازها در جو زمین شده است، البته گازهای ماکسا، ترکیبات نیتروژن، ساکسا از ترکیبات سولفوری هم بسیار اثر گذارند.
وی اظهار می‌کند: اگر به روی دیگر سکه نگاه کنیم، انسان‌ها برای تأمین مواد غذایی طی سال‌های اخیر به طور صنعتی دام و طیور بسیاری را در کشورهای مختلف و دنیا پرورش داده‌اند و با تولید گاز متان آسیب‌هایی را بر محیط‌زیست وارد کردند، زیرا دو گاز دی‌اکسید کربن و متان مهمترین علل گرمایش سیاره زمین است که امروزه به عنوان گازهای گلخانه‌ای شناخته می‌شوند.
رئیس مرکز ملی اقلیم و سرپرست بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور ادامه می‌دهد: برای نمونه در فصل زمستان با ورود به گلخانه‌های بدون وجود بخاری دمای آن مکان‌ها از محیط اطراف گرم‌تر است، زیرا با تابش نور به گلخانه‌ها و برخورد انعکاس آن از زمین و سطح برگ گیاهان با شیشه‌ها یا محفظه نگهداری گلخانه، مجدد همان نورها به بدون خروج منعکس می‌شوند، یعنی بخشی از نورهای تابشی به دام افتاده و با برونرفت سبب گرمایش فضا پیرامون خواهند شد، بنابراین عملکرد این گازهای گلخانه‌ای مانند پتویی مورد استفاده انسان‌ها است که بدون عبور دما، گرما را افزایش می‌دهند.
وی خاطر نشان می‌کند: در عصر حاضر گازهای دی‌اکسید کربن و متان به عنوان گازهای گلخانه‌ای نام‌گذاری شده‌اند، گازهایی که انسان‌ها به دلیل فعالیت‌های صنعتی بسیار گسترده، سبب افزایش غلظت آنها در مقایسه به ۱۰۰ سال گذشته شده است.
وقوع بحرانی طوفان‌های حاره‌ای با گرمایش جهانی زمین
صادق ضیاییان، رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با بیان اینکه فراوانی وقوع و شدت پدیده‌های مخاطره‌آمیز جوی نظیر بارش‌های سیل‌آسا و طوفان‌های گرمسیری بخشی از پیامدهای جوی افزایش دمای زمین است، می‌گوید: طوفان‌های گرمسیری یا چرخنده‌ای حاره‌ای یا به عبارتی دیگر طوفان‌های حاره‌ای بیشتر در مناطق حاره، بین خط استوا تا ۲۳.۵ درجه بالا و پایین از این خط و اقیانوس‌ها تشکیل می‌شوند و با پیش‌بینی مسیر حرکت آنها طی باران‌های سهمگین و طوفان‌های شدید همراه است و با نفوذ از سمت دریا با امواج بسیار عظیم، در گذرگاه خود آسیب‌های زیادی بر جای می‌گذارد، به طور معمول کشور ما به ندرت تحت‌تأثیر این طوفان‌ها قرار می‌گیرد، اما با وقوع آن در مناطق جنوب شرقی کشور (سیستان و بلوچستان) و دریای عمان، خسارت بسیاری را متحمل می‌کند.
وی درباره میزان تأثیر این چرخندها بر ایران ادامه می‌دهد: طوفان‌های حاره‌ای با شکل‌گیری روی خط استوا و اقیانوس هند با حرکت به سمت دریای عرب می‌تواند بر دریای عمان نفوذ کند، اما کشور ما در موقعیتی قرار دارد که چندان تحت‌تأثیر این طوفان‌ها و چرخندها قرار نمی‌گیرد و این چرخنده‌ای حاره‌ای به طور معمول هر سه تا چهار سال در ایران اتفاق می‌افتد، آخرین چرخند حاره‌ای به نام «شاهین» بود که سال ۲۰۲۱ در کشور خسارت‌هایی را ایجاد کرد.
رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا کشور ادامه می‌دهد: با نزدیک شدن این چرخندها به خشکی و طی کردن یک مسیر کوتاه خشکی از انرژی آنها کاسته می‌شود، اما در همان فاصله و مدت زمان کوتاهی که در خشکی هستند نیز خسارت‌های بسیار بر جای می‌گذارد.
وی با بیان اینکه تغییرات اقلیمی بر شدت نفوذ و تعداد پدیده جوی طوفان‌های گرمسیری بسیار تأثیرگذار است، می‌افزاید: افزایش تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین بعد از انقلاب صنعتی با انتشار گازهای گلخانه‌ای در جهان طی مبادرت کشورهای صنعتی، توسعه یافته و سایر کشورها برای پیشبرد صنعت سبب رشد فزاینده افزایش دما مناطق، بارندگی‌های خارج فصل و شدیدتری شده است، به نحوی‌که تغییرات دمایی باید در حد ۰.۲ درجه باشد، اما بسیار بالاتر و حدود یک الی دو درجه است.
ضیاییان تصریح می‌کند: با تداوم این شرایط و افزایش تغییرات اقلیمی، گرمایش زمین به عددهای درشت‌تری نیز می‌رسد، دریاها تغییرات دمایی زیادی ندارند، اما در خشکی‌ها حتی تا شش درجه افزایش دما نیز پیش‌بینی می‌شود، طی ۵۰ سال گذشته ایران حدود دو درجه گرم‌تر شده است و بسیاری از تالاب‌ها و دریاچه‌ها خشک شده‌اند و اگر این عدد به شش و هفت درجه برسد، فجایع بحرانی برای کشور ما که در منطقه خشک و نیمه‌خشک است، اتفاق خواهد افتاد و مناطق جنوبی ایران بارش‌های خارج فصل بیشتری را تجربه خواهد کرد که مضرات و تخریب‌های آن بیش از فواید است و نوار شمالی نیز خشک‌تر و کم‌بارش‌تر خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه گرمایش زمین؛ تعداد و شدت پدیده‌های گرم، روزهای گرم و موج‌های گرمایی را افزایش می‌دهد، در حالی‌که اکنون نیز حدود سه برابر شده‌اند و اگر چهار درجه دیگر نیز افزایش یابد، رشد فزاینده پدیده‌های گرم و موج گرما حدود ۱۰ برابر افزایش خواهد یافت، می‌گوید: با افزایش دو درجه در یک بازه زمانی ۵۰ ساله تعداد امواج گرما حدود ۱۴ درصد افزایش می‌یابد و تعداد روزهای گرم در بازه زمانی ۱۰ ساله حدود سه برابر و در بازه ۵۰ ساله حدود پنج برابر می‌شود.
از نظر شدت بارش‌ها ایران تحت‌تأثیر بارش‌های سیلابی قرار می‌گیرد / با بالا آمدن سطح دریاها خطری زیادی متوجه ایران و خلیج فارس نیست
رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا کشور اضافه می‌کند: شدت بارش‌های سیل‌آسا نیز با گرمایش دو درجه‌ای، شدت ۱۴ درصد افزایش می‌یابد و تعداد سال‌هایی که درگیر خشکسالی هستند دو برابر و شدت آنها شش دهم برابر نسبت به متوسط جهانی افزایش خواهد یافت، البته در مناطق مختلف میزان تغییرات متفاوت است، به طوری که در منطقه غرب آسیا، شدت و فراوانی پدیده‌ها حدود چهار برابر افزایش خواهد داشت.
وی اظهار می‌کند: با افزایش دما و گرمایش زمین پدیده‌ها و امواج گرمایی در منطقه غرب آسیا افزایش خواهند یافت و از نظر شدت بارش‌ها نیز ایران تحت‌تأثیر بارش‌های سیلابی قرار می‌گیرد، اما با بالا آمدن سطح دریاها خطری زیادی متوجه ایران و خلیج فارس نیست، اما آسیب‌پذیری و تغییرات اقلیمی، ایران نسبت به سایر کشورها وضعیت مناسبی ندارد و شرایطی همچون آفریقا و هند را تجربه می‌کند.
ضیاییان درباره راهکارهای کنترل تغییرات اقلیمی و رشد فزاینده گرمایش زمین، می‌افزاید: دمای هوا در بهترین شرایط و با رعایت تمام مسائل تا سال ۲۱۰۰ می‌تواند به میزان پیش از انقلاب صنعتی کاهش یابد، اما با عدم رعایت تا حدود پنج تا هفت درجه می‌تواند افزایش داشته باشد، این در حالی است که استفاده از انرژی پاک، فقدان تخریب جنگل‌ها و سایر حفاظت‌های زیست محیطی می‌تواند راهکارهای مناسبی برای کنترل این شرایط باشد.
وی با اشاره به اقدامات کاهش خسارت‌های طوفان‌های و چرخنده‌ای گرمسیری و حاره‌ای، تصریح می‌کند: انرژی این چرخندها سهمگین همراه با طوفان‌های شدید؛ خسارت‌ها و آسیب‌های بسیار گسترده‌ای ایجاد می‌کند، به طوری‌که کشورهای آمریکا و ژاپن به شدت تحت تأثیر این چرخندها قرار می‌گیرند، اما اقدامات زیادی نمی‌توان برای کاهش آسیب‌های این جریانات انجام داد و تنها می‌توان جان انسان‌ها را نجات داد تا در اثر این حوادث آسیب نبینند.
رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا کشور با اشاره به اینکه احتمال غرق‌شدگی شناگران، آسیب به تورهای صیادی و قفس‌های پرورش ماهی، خسارت به قایق‌ها و شناورهای کوچک و اختلال در ترددهای دریایی شناورهای سبک، صیادی و مسافربری بخشی از بخشی از پیامدهای مخاطره‌آمیز جوی طوفان‌های گرمسیری بر اثر گرمایش زمین است، می‌گوید: با وقوع این پدیده، منع شنا و تفریحات دریایی، اتخاذ تمهیدات لازم در ترددهای دریایی به ویژه تردد با شناورهای سبک و قایق‌های صیادی و تفریحی، تمهیدات لازم جهت تردد ایمن شناورهای مسافربری و کشتی‌های تجاری فعالیت‌های دریایی فراساحل در منطقه فعالیت طوفان (دریای عمان و دریای عرب) و در صورت لزوم خودداری از تردد شناورهای سبک و پیگیری اخبار هواشناسی و هشدارهای رسمی صادر شده توسط سازمان هواشناسی کشور و ادارات کل هواشناسی استان‌های ساحلی سیستان و بلوچستان و هرمزگان برای کاهش خسارت و نجات جان انسان‌ها ابلاغ و توصیه می‌شود.
با این اوصاف؛ گرمایش زمین به مسئله مهم در عصر حاضر تبدیل شده و دمای جهان به‌دلیل فعالیت‌های انسانی در حال افزایش است و تغییرات آب‌وهوایی جنبه‌های مختلف زندگی روی کره زمین را تهدید می‌کند، اگر گرمایش زمین کنترل نشود، نتایج فاجعه‌بار آن مانند خشکسالی و انقراض گونه‌های گیاهی و جانوری حیات روی زمین را تهدید می‌کند، اما نکته‌ای که قابل تأمل است و می‌تواند زنگ خطری برای دنیا باشد؛ افزایش وقوع طوفان‌های حاره‌ای بر اثر تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین است که اثرات آن در غرب اقیانوس هند و سایر مناطق در سال‌های اخیر سبب وقوع چندین طوفان حاره‌ای قوی گونو، یمینه و فیت شده است که هیچ کدام از این طوفان‌ها وارد کشور نشدند، زیرا هر کدام از آنها قبل از ورود به ایران به دلیل غلبه پرفشار جنب حاره‌ای از بین رفتند یا تغییر جهت دادند و تنها تأثیراتی جزئی روی مناطق جنوبی کشورمان به جا گذاشتند، اما این نمی‌تواند باعث خوش‌بینی ما شود، چراکه اگر روزی یکی از این طوفان‌ها وارد کشور شود، فاجعه‌ای بسیار وحشتناک رخ خواهد داد، از این‌رو در نظر گرفتن تدابیر مناسب برای کاهش آسیب‌ها، نیازمند ارزیابی اثر تغییر اقلیم و کارایی گزینه‌های سازگاری است.
نظر شما