برگی از تقویم تاریخ فرهنگ و هنر

به گزارش ایمنا، امروز _شنبه بیست‌وهشتم مردادماه _ هم‌زمان با سالروز تولد و درگذشت برخی از بزرگان ایران‌زمین است.

سالروز درگذشت آذر اَندامی

آذر اندامی، (زاده شانزدهم آذر ۱۳۰۵ رشت - درگذشته بیست‌وهشتم مرداد ۱۳۶۳ تهران) پزشک

وی پزشک و باکتری‌شناس و از پژوهشگران انستیتو پاستور ایران و مخترع واکسن وبا بود که به‌خاطر خدمات علمی و انسانی‌اش، یکی از حفره‌های روی سیاره ناهید، به نام وی ی ع ن ی «اندامی» نام‌گذاری شده است.

اندامی، تحصیلاتش را تا پایان سال نهم با اخذ مدرک سیکل ادامه داد و به دانشسرای مقدماتی رشت رفت. در سال ۱۳۲۴ از دانشسرا فارغ‌التحصیل شد و در سال ۱۳۲۵ به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و معلم شد. در سال ۱۳۲۹ و حین کار دیپلم طبیعی را با امتحان متفرقه دریافت کرد. سال ۱۳۳۱ پس از کنکور، به دانشگاه تهران در رشته پزشکی راه پیدا کرد و در سال ۱۳۳۷ گواهینامه دکترای پزشکی گرفت و بلافاصله به گذراندن دوره تخصصی زنان و زایمان مشغول شد. پس از پایان دوره تخصصی به وزارت بهداری آن زمان منتقل شد و در نهایت به کار در انستیتوپاستور پرداخت.

در سال‌های ۱۳۴۲ تا ۱۳۴۵ بیماری شبه وبای التور در ایران و بسیاری دیگر از کشورها شیوع پیدا کرد. التور به عنوان یک بیماری حاد اسهالی محسوب می‌شود که عامل آن میکروب وبا است. علائم بیماری از سمی نشئت می‌گیرد که توسط میکروب در روده باریک افراد آلوده ترشح می‌شود؛ بنابراین میکروب از طریق مدفوع انسان در محیط پخش می‌شود و آب و غذا را آلوده می‌کند. در آن شرایط هولناک تنها راه پیشگیری، تزریق واکسن وبا قبل از ابتلاء به بیماری بود و در آن زمان تنها مرکز تهیه واکسن در ایران انستیتو پاستور بود که تمام امکانات آن در اختیار آزمایشگاه میکروب‌شناسی قرار گرفت و کارکنان مرکز با ریاست آذر اندامی، شروع به کار کردند و سرانجام وی توانست واکسن وبای التور را بسازد و از بروز فجایع هولناک و دردآور جلوگیری کند.

این واکسن به کشورهای همسایه هم فرستاده شد و افتخاری بود که به‌خاطر زحمات شبانه‌روزی این پزشک وارسته نصیب ایران شد. به دلیل خدمات بی‌بدیل این بانوی پژوهشگر، وی به معاونت بخش میکروب‌شناسی و سپس به ریاست بخش وبا و دیفتری رسید و به پاس‌کارها و تلاش شبانه‌روزی‌اش، نشان علمی به او اعطا شد.

وی پس از مدتی با استفاده از بورس تحصیلی انستیتو پاستور به پاریس رفت و در سال ۱۳۴۶ موفق به گرفتن گواهینامه باکتریولوژی شد.

اندامی همچنین در سال ۱۳۵۳ موفق به دریافت دانشنامه تخصصی علوم آزمایشگاهی بالینی شد و در سال ۱۳۵۷ به‌بازنشستگی رسید. دکتر اندامی چندین بار به کشورهای فرانسه و بلژیک سفر کرد و حاصل این سفرها مقالات علمی بود که در مجلات معتبر به‌چاپ رسید.

وی پس از بازنشستگی چون خانه‌نشینی را نمی‌پسندید به‌بیمارستان باهر رفت و ریاست آزمایشگاه تشخیص طبی آنجا را بر عهده گرفت. پس از مدتی در مطب همسرش «خلعتبری» در خیابان حسام‌السلطنه به کار مداوای بیماری‌های زنان و زایمان مشغول شد.

آذر اندامی که به بیماری مغزی دچار شده بود، روزی در مطب تعادل خود را از دست داد و روی زمین سقوط کرد و چندی بعد در ۵۸ سالگی درگذشت.

سال ۱۹۹۲ اتحادیه بین‌المللی ستاره‌شناسی (IAU) حفره‌ای به قطر ۳۰ کیلومتر در طول جغرافیای ۲۶ درجه و ۵۵ دقیقه و عرض جغرافیایی ۱۷ درجه و ۴۵ دقیقه با قله‌ای مرکزی را در جنوب سیاره زهره به نام اندامی نام‌گذاری کرد.

سالروز درگذشت جواد حدیدی

حدیدی، (زاده پنجم آذر ۱۳۱۱ قم -- درگذشته بیست و هشتم مرداد ۱۳۸۱ تهران) نویسنده، محقق و مترجم

وی پس از پایان تحصیلات حوزوی در قم، در سال ۱۳۳۳ در رشته ادبیات فرانسه و دبیری از دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد و در سال ۱۳۳۶ درجه تحصیلی معادل لیسانس ادبیات فرانسه از دانشگاه ژنو گرفت. همچنین به‌عنوان ریاست اداره آموزش مشهد و ریاست کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی و مدیرمسئول و صاحب‌امتیاز مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی منصوب شد.

حدیدی، ریاست دانشکده ادبیات و علوم انسانی و مدیرکل برنامه‌ریزی زبان فرانسه برای دانشگاه‌های کشور نیز بود. همچنین عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مدیریت گروه ادبیات تطبیقی در طول سال‌های متمادی بود.

از حدیدی، کتاب‌ها و مقالات بسیاری به‌زبان‌های فارسی و فرانسه منتشر شده است. تعدادی از کتاب‌های تألیفی و ترجمه‌ای او به‌عنوان کتاب سال ایران از طرف وزارت ارشاد برگزیده و معرفی شده است که از آن جمله ترجمه کتاب «حدیث عشق در شرق» و ترجمه کتاب «از سعدی تا آراگون» است.

افتخارات:

جایزه ادبی انجمن نویسندگان فرانسوی زبان در ۱۹۷۶
جایزه بهترین تحقیق در علوم انسانی برای «خیام در ادبیات مشهد»، دانشگاه مشهد ۱۳۵۲.
جایزه کتاب سال وزارت ارشاد برای ترجمه کتاب حدیث عشق در شرق ۱۳۷۳.
جایزه کتاب سال وزارت ارشاد برای کتاب از سعدی تا آراگون ۱۳۷۴.
عنوان "شوالیه در افتخارات فرهنگی" وزارت فرهنگ فرانسه ۱۹۹۴.

آثار:

از سعدی تا آرگون ویژگی اثر: تألیف، این کتاب در دوره سیزدهم کتاب سال ایران، از طرف وزارت ارشاد معرفی و برگزیده شد.

آشنایی با کتاب: «از سعدی تا آراگون»: از سعدی تا آراگون: «تأثیر ادبیات فارسی در ادبیات فرانسه» جواد حدیدی؛ تهران: مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۷۳. این کتاب، داد و ستد فرهنگی ایران و فرانسه را در مدت چهار قرن در بر می‌گیرد و به دوره‌ای مشخص یا شاعری معین اختصاص نیافته است. مطالب کتاب از هماهنگی و انجام دقیقی برخوردار و نحوه تنظیم کتاب‌شناسی و فهرست‌ها نیز دقیق است و به دو بخش اصلی تقسیم شده است.

در بخش اول، از نویسندگان قرون هفدهم و هجدهم سخن رفته است و بخش دوم کتاب، دوره‌های پس از انقلاب فرانسه را در بر می‌گیرد و تا مرگ لویی آراگون، یکی از شیفتگان بزرگ ادبیات فارسی، ادامه می‌یابد.

مؤلف نتیجه تجربیات و مطالعات خود را در طول ۳۰ سال به کار گرفته و با استفاده از کتب تاریخ ادبیات غرب و حتی دست نوشته‌های نویسندگان فرانسوی، آرای خود را استنتاج کرده است.

اسلام از نظر ول‌تر، ایران در ادبیات فرانسه، برخورد اندیشه‌ها، ترجمه قسمتی از قرآن مجید به زبان فرانسه و تألیف ۱۰ مقاله فارسی و فرانسه برای درج در ترجمان وحی و ویرایش همه مطالب مجله ترجمان وحی؛ ویژگی اثر: از سال ۱۳۷۳ تاکنون در مرکز ترجمه قرآن مجید به زبان‌های خارجی، مانند: ترجمه و تفسیری روایی از قرآن‌مجید به‌زبان فرانسه"

ترجمه مقالات فرهنگ آثار؛ ویژگی اثر: ترجمه حدود ۱۰۰ مقاله در انتشارات سروش از سال ۱۳۶۷ تا ۱۳۷۳

حدیث عشق در شرق، از سده اول تا سده پنجم هجری

زادروز آذر هاشمی

آذر هاشمی، (زاده بیست‌وهشتم مرداد ۱۳۳۲ آبادان) آهنگساز، نوازنده سنتور، نواپرداز و مدرس موسیقی

وی از ۱۰ سالگی در هنرستان موسیقی ملی تا گرفتن لیسانس مشغول به تحصیل بود و پس از آن به مدت هشت سال در "وین" به تحصیل آهنگسازی و رهبری کر، پرداخت.

پس از بازگشت، در سازمان صداوسیما در سمت مدرس سنتور و سرپرست ارکستر بانوان «ترنم» مشغول به‌کار شد.

همچنین در مقام مدرس و یا داور چندین جشنواره و نیز مسئول هنرستان موسیقی چندین دوره با وزارت ارشاد همکاری تنگاتنگ داشت و در جشنواره‌های فجر در سال‌های متمادی به‌اجرای برنامه و داوری پرداخت.

هاشمی، دبیری دو دوره ششم و هفتم جشنواره گل یاس و نیز همکاری با جشنواره‌های موسیقی شهرداری تهران، محله و شمسه را نیز داشته است.

وی از بدو تأسیس خانه موسیقی عضو هیئت مدیره کانون مدرسان و چند نوبت هم بازرس هیئت‌مدیره خانه موسیقی شد.

هاشمی، بیش از صد اثر آهنگسازی دارد و در کشورهای متعدد و با خوانندگان مختلفی به اجرای کنسرت پرداخته و در فستیوال کانبرا ۲۰۰۰ در استرالیا مقام آورده است و از طرف یونسکو با ارکستر سمفونیک پاریس به اجرای کنسرت پرداخته و به‌دعوت دولت ژاپن همراه با شش بانوی هنرمند در زمینه‌های گوناگون با هدف تبادل فرهنگی بین بانوان ایران و ژاپن سفر کرده و به‌اجرای برنامه پرداخته است.

وی همچنین با کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان همکاری کرده و چهار قصه کودکان را آهنگسازی و در کنار آن کاست داستانی «دختر کدوتنبل و کشاورز پیر» را با آهنگسازی خود در زمینه موسیقی کودک انتشار داده است.

هاشمی، نزد استادان کریستی داوید، فرامرز پایور، محمود کریمی، فرهاد فخرالدینی و حسین دهلوی دانش آموخته و همچنین ردیف‌های مرحوم صبا را در قالب آلبومی شش کاسته روانه بازار موسیقی ساخته است.

وی بیش از ۳۰ سال است که به تدریس سنتور اشتغال دارد و در نوزدهمین جشنواره فجر موفق به دریافت چنگ زرین و در سال ۱۳۸۵ موفق به دریافت درجه یک هنری دکتری، از وزارت ارشاد شد و در سال ۱۳۸۹ به‌عنوان بانوی هنرمند مورد تجلیل قرار گرفت.

آذر هاشمی در حال حاضر مدیر مدرسه هنر و ادبیات "موسیقی" سازمان صداوسیما و بازرس هیئت مدیره خانه موسیقی است.

سالروز درگذشت سیمین بهبهانی (خلیلی)

سیمین بهبهانی، (زاده بیست‌وهشتم تیر ۱۳۰۶ تهران - درگذشته بیست‌وهشتم مرداد ۱۳۹۳ تهران) نویسنده، غزل‌سرا و از بنیان‌گذاران کانون نویسندگان ایران

وی در طول زندگی‌اش بیش از ۶۰۰ غزل سرود که در ۲۰ کتاب منتشر شده است. اشعار وی موضوعاتی همچون عشق به میهن، زلزله، انقلاب، جنگ، فقر، تن‌فروشی، آزادی بیان و حقوق برابر برای زنان را در بر می‌گیرند.

بهبهانی، به‌خاطر سرودن غزل فارسی در وزن‌های بی‌سابقه به «نیمای غزل» معروف است.

وی فرزند عباس خلیلی، شاعر و نویسنده و مدیر روزنامه اقدام بود. میرزاحسین میرزاخلیل، مشهور به‌حسین خلیلی‌تهرانی که از رهبران مشروطه، عموی پدرش و ملاعلی رازی‌خلیلی‌تهرانی پدربزرگ او است. پدرش عباس خلیلی به دو زبان فارسی و عربی شعر می‌گفت و حدود ۱۱۰۰ بیت از ابیات شاهنامه فردوسی را به‌عربی ترجمه کرده بود و در ضمن رمان‌های متعددی را هم به‌رشته تحریر درآورد که همگی به‌چاپ رسیدند.

مادرش فخرعظما ارغون دختر مرتضی ارغون، مکرم‌السلطان خلعتبری از بطن قمرخانم عظمت‌السلطنه فرزند محمد امیرتومان و نبیره امیر هدایت فومنی بود. فخر عظمی، ارغون فارسی و عربی و فقه و اصول را در مکتب‌خانه خصوصی خواند و با متون نظم و نثر آشنایی کامل داشت و زبان فرانسه را نیز زیر نظر یک مربی سوئیسی آموخت.

بهبهانی، همچنین از زنان پیشرو و از شاعران موفق زمان خود بود و در انجمن زنان وطن‌خواه عضویت داشت و مدتی هم سردبیر روزنامه آینده ایران بود.

وی در سال ۱۳۲۵ با حسن بهبهانی ازدواج کرد و به‌نام خانوادگی همسرش شناخته شد. از این ازدواج دو پسر با نام‌های علی و حسین و یک دختر به‌نام امید دارد. ابوالحسن تهامی‌نژاد دوبلور و صداپیشه، داماد او است. سیمین بهبهانی، در سال ۱۳۴۹ از حسن بهبهانی جدا شد و در همان سال با منوچهر کوشیار که در دوران دانشجویی با او آشنا شده بود، ازدواج کرد.

بعضی از کتاب‌هایی بهبهانی که منتشر شده است:

‌سه‌تار شکسته ۱۳۳۰ جای‌پا (۱۳۳۵/۱۹۵۴) چلچراغ (۱۳۳۶/۱۹۵۵) مرمر (۱۳۴۱/۱۹۶۱) رستاخیز (۱۳۵۲/۱۹۷۱) خطی ز سرعت و از آتش (۱۳۶۰/۱۹۸۰) دشت ارژن (۱۳۶۲/۱۹۸۳) گزینه اشعار (۱۳۶۷) درباره هنر و ادبیات (۱۳۶۸) آن مرد، مرد همراهم (۱۳۶۹) کاغذین‌جامه (۱۳۷۱/۱۹۹۲) کولی و نامه و عشق (۱۳۷۳) عاشق‌تر از همیشه بخوان (۱۳۷۳) شاعران امروز فرانسه (۱۳۷۳) با قلب خود چه خریدم؟ (۱۳۷۵/۱۹۹۶) یک دریچه آزادی (۱۳۷۴/۱۹۹۵) مجموعه اشعار (۲۰۰۳) یکی مثلاً اینکه (۲۰۰۵) با مادرم هم‌راه زندگی‌نامه خود نوشت (۱۳۹۰)
شعر زمان ما (۱۳۹۱) مجموعه اشعار سیمین بهبهانی (۱۳۹۱).