به گزارش خبرنگار ایمنا، بهبود عملکرد، افزایش دامنه حرکات، افزایش قدرت، انعطاف و تحمل عضلات، بهبود زندگی فرد، بهبود وضعیت راه رفتن و در نهایت بهبود عملکرد کلی فرد از اهداف اصلی درمان فیزیوتراپی است و فیزیوتراپیست با استفاده از علم آناتومی، فیزیولوژی، شناخت بیماری‌ها و عوارض حرکتی ناشی از آن اقدام به پایه‌ریزی درمان مناسب می‌کند.
انجام عمل فیزیوتراپی با جامعه هدف گسترده شامل بررسی، تشخیص، برنامه‌ریزی درمانی، مداخله و ارزیابی است و بیماری‌های متعدد از جمله مغز و اعصاب، بسیاری از بیماری‌های کودکان، زنان و سالمندان از طریق این عمل قابل درمان خواهد بود. الکتروتراپی، تمرین درمانی، آب درمانی، لیزر، شاک ویو، اولتراسوند یا امواج فراصوت، نیدلینگ، الکترومغناطیس مانند دیاترمی، ماساژ، درمان‌های دستی و کشش و جااندازی مهره‌های ستون فقرات از متدهای درمانی مورد استفاده در فیزیوتراپی است.
مهم‌ترین حیطه‌های فعالیت فیزیوتراپی در پزشکی شامل درمان بیماری‌های دستگاه حرکتی (ارتوپدی)،بیماری‌های دستگاه قلبی و تنفسی، بیماری‌های دستگاه اعصاب محیطی و مرکزی، بیماری‌های پوستی و سوختگی‌ها، درد و کنترل درد و بیماری‌های شغلی است.
فیزیوتراپی در بیماری‌های تنفسی و قلبی نیز کاربرد دارد. بیماری قلبی و تنفسی، ظرفیت تنفسی، قلبی و به‌طور کلی عملکرد فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهند و فیزیوتراپی می‌تواند برای این افراد نیز مؤثر باشد. بهبود ظرفیت ریه، بهبود وضعیت تنفسی، تقویت عضلات تنفسی و توانبخشی قلبی از جمله فواید و اهداف فیزیوتراپی در بیماران تنفسی و قلبی محسوب می‌شود.
چالش بزرگ نبود آگاهی از فیزیوتراپی
زهراسادات رضائیان، فیزیوتراپیست و عضو هیئت علمی گروه فیزیوتراپی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار می‌کند: رشته فیزیوتراپی، از رشته‌هایی است که ارتباط مستقیم با بیمار و زیرمجموعه فعالیت‌های توانبخشی دارد. خدمات توسط فارغ‌التحصیلان این رشته به افرادی که سطح توانایی آنها به هر علتی و به صورت موقت یا دائم از حد معمول کمتر باشد، ارائه می‌شود.
وی با بیان اینکه فیزیوتراپیست‌ها با استفاده از دانش کسب شده در طول تحصیل خود در راستای کاهش مشکلات جسمانی افراد یا رفع آن فعالیت می‌کنند تا کاهش توانایی جسمی آنها منجر به حضور و مشارکت نداشتن در سطح جامعه نشود، می‌افزاید: فیزیوتراپی جنبه‌های درمانی روان را ندارد، اما در ارتباط تنگاتنگ با سلامت روان افراد است.
معاون تحقیقات و فناوری دانشکده توانبخشی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه نتیجه یک فیزیوتراپی خوب می‌تواند بهبود وضعیت روانی فرد باشد، تصریح می‌کند: اطلاع نداشتن افراد و حتی کادر درمان از اهمیت مواجهه زودهنگام با فیزیوتراپی، یکی از چالش‌های بزرگ جامعه محسوب می‌شود. گاهی افراد از کاهش توان جسمی خود یا داشتن درد در مفاصل خود آگاهی دارند، اما اهمیتی برای این موضوع قائل نمی‌شوند.
فیزیوتراپی، لزومی که مورد توجه قرار نمی‌گیرد
وی با بیان اینکه بسیاری از افراد تا زمانی که مشکلات جسمانی با زندگی روزمره یا فعالیت‌های شغلی آنها تداخل نداشته باشد، اهمیتی برای آن قائل نمی‌شوند و به فیزیوتراپیست مراجعه نمی‌کنند، ادامه داد: تمام افراد یک جامعه باید به این موضوع باور داشته باشند که هر مشکل در مراحل اولیه و ابتدایی خود، آسان‌تر حل می‌شود.
رضائیان با بیان اینکه در مرحله اولیه بروز مشکل، تنها یک یا چند ارگان درگیر هستند، اما با پیشرفت و ادامه آن سایر ارگان‌ها نیز درگیر خواهند شد، می‌گوید: هزینه و طول درمان از دلایلی است که منجر به مراجعه نکردن به‌موقع افراد به فیزیوتراپیست می‌شود. فیزیوتراپی، درمانی تک‌جلسه‌ای نیست و طول یک دوره درمانی آن، حداقل ۱۰ جلسه پیش‌بینی می‌شود.
وی با تاکید بر لزوم داشتن دستور پزشک برای استفاده از فیزیوتراپی، اضافه می‌کند: در صورتی که افراد بدون داشتن دستور پزشک به فیزیوتراپی مراجعه کنند، از نظر قانونی فیزیوتراپیست مجاز به ارائه خدمات نیست. بسیاری از خدمات فیزیوتراپی در کشور تحت پوشش بیمه نیست؛ در واقع تنها سه مورد از خدمات فیزیوتراپی بستری و دو مورد از خدمات فیزیوتراپی سرپایی تحت پوشش بیمه است و این در حالی است که مجموع تعداد خدمات ارائه شده در کشور، ۴۲ مورد است.
خدماتی که تحت پوشش بیمه نیست
این فیزیوتراپیست اظهار می‌کند: در پی بیمه نبودن بسیاری از خدمات فیزیوتراپی، مسئله مالی برای افراد حین مراجعه به فیزیوتراپی بسیار پررنگ می‌شود و برخی نیز به همین علت از آغاز دوره درمانی فیزیوتراپی خودداری می‌کنند. در فیزیوتراپی ارزیابی و معاینه‌ای از بیمار انجام می‌شود که بخشی از آن متفاوت با معاینه پزشکی است.
وی می‌افزاید: به منظور معاینه فیزیکی یا جسمی مراجعه‌کننده، تست‌های مختلفی انجام، اطلاعات آزمایشگاهی و تصاویر پزشکی بررسی می‌شود و بر اساس این اطلاعات به دست آمده، خود فیزیوتراپیست تشخیص‌هایی را در نظر می‌گیرد. با توجه به اینکه بدن ساختاری پیچیده دارد، در صورت بروز علائم جدید یا پررنگ شدن سایر علائم حین طول درمان، این ارزیابی باید تکرار شود.
رضائیان با بیان اینکه جلسه ارزیابی حدود ۳۰ دقیقه تا یک ساعت به طول می‌انجامد، تصریح می‌کند: تنها یک جلسه ارزیابی مراجعه‌کننده تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد و این در صورتی است که در طول یک دوره ۱۰ جلسه‌ای، حداقل سه بار ارزیابی باید تکرار شود. با تحت پوشش بیمه نبودن سایر جلسات ارزیابی و نداشتن توانایی مالی مراجعه‌کننده، فیزیوتراپیست مجبور به فاکتور گرفتن این جلسات می‌شود و در پی آن شاهد افت کیفیت خدمات خواهیم بود.
بهره‌گیری از علم، تجربه، شواهد علمی و در نظر گرفتن شرایط بیمار
احسان قاسمی، مسئول توانبخشی بیمارستان کاشانی، در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار می‌کند: علوم فیزیوتراپی به معنای استفاده از عوامل فیزیکی برای رفع کردن اختلالات جسمانی ایجاد شده در پی بیماری است. سابقه این علم به پیش از میلاد بازمی‌گردد و بقراط ۴ هزار سال پیش از میلاد، از ماساژدرمانی به منظور درمان اختلالات حرکتی استفاده کرده است.
وی با بیان اینکه در کنار مدالیت‌ها و جریانات الکتریکی، تمرینات درمانی نیز در این علم مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌افزاید: تمریناتی نیز برای مراجعه‌کنندگان فیزیوتراپی به منظور افزایش قدرت عضلات، حس و دامنه تحرک مفصلی در نظر گرفته می‌شود.
مسئول توانبخشی بیمارستان کاشانی تصریح می‌کند: یک فرد فیزیوتراپیست باید با توجه به علم و تجربه خود و استفاده از شواهد علمی، تصمیم‌گیری بالینی صحیحی داشته باشد، مشکل اصلی بیمار را تشخیص دهد و با در نظر گرفتن مسائلی از جمله وسع مالی، شرایط فرهنگی و سواد بیمار، برنامه‌ریزی دقیقی برای مراجعه کننده خود پایه‌ریزی کند.
خلاقیت و انعطاف در فیزیوتراپی
وی با اشاره به اینکه استفاده از بعضی وسایل مورد نیاز مراجعه کنندگان فیزیوتراپی مانند تخت‌های ایستا نیازمند داشتن توانایی مالی بالا است، ادامه می‌دهد: در صورت نداشتن توانایی مالی بیمار برای استفاده از بعضی وسایل توانبخشی و فیزیوتراپی، درمان در نظر گرفته شده برای افراد با انعطاف همراه و به گونه‌ای دیگر مطرح می‌شود.
قاسمی با بیان اینکه فیزیوتراپیست افزون بر داشتن علم و تجربه باید از خلاقیت خوبی نیز برخوردار باشد و با توجه به ابزارها و شرایط موجود، بهترین درمان را برای بیمار خود در نظر بگیرد، می‌گوید: مسائل فرهنگی و اعتقادی نیز در طول درمان بیماران مراجعه‌کننده به فیزیوتراپی تأثیرگذار و برخورد با مراجعه‌کنندگان متفاوت است.
وی با بیان اینکه علم فیزیوتراپی، پیشرفت خوبی داشته و از سال ۱۳۴۵ انجمن فیزیوتراپی در ایران تشکیل شده است، اضافه می‌کند: جنگ تحمیلی یکی از علل ایجاد پیشرفت در حوزه جراحی‌ها و فیزیوتراپی بود و با مجروح شدن تعداد بسیاری در طول این دوران، نیاز به فیزیوتراپی بیشتر احساس شد.
فعالیت‌های گسترده به منظور ارتقای خدمات فیزیوتراپی بیماران قلب، عروق و تنفس
مسئول توانبخشی بیمارستان کاشانی با بیان اینکه حدود ۲۰ سال پیش بیشتر بیماران مراجعه‌کننده به فیزیوتراپی از گروه بیماران ارتوپدی بودند و کمتر شاهد حضور بیماران گروه نورولوژی و اعصاب در مراکز بودیم، اظهار می‌کند: بیشتر افراد مراجعه‌کننده به بخش فیزیوتراپی بیمارستان کاشانی از گروه بیماران نورولوژی و افرادی هستند که درگیر سکته‌های مغزی، ضایعه نخاعی، ام‌اس و پارکینسون شده‌اند.
وی با اشاره به بالا بودن تعداد افراد مبتلا به بیماری پارکینسون می‌افزاید: تمام افراد مبتلا به این بیماری درگیر اختلالات حرکتی هستند که می‌توانند به منظور دریافت خدماتی در راستای افزایش قدرت و بهبود تعادل به مراکز فیزیوتراپی مراجعه کنند. کمردرد و زانودرد نیز از مشکلاتی است که افراد بسیاری را درگیر کرده و با مراجعه به پزشک، به مراکز فیزیوتراپی ارجاع می‌شوند.
قاسمی با بیان اینکه برخی از افراد نیازمند خدمات فیزیوتراپی نیز گروهی هستند که پس از جراحی‌ها نیازمند این خدمات می‌شوند، خاطرنشان می‌کند: بیماران قلب و عروق و تنفس نیز از سایر گروه‌های مراجعه‌کننده به فیزیوتراپی هستند و طی مدت اخیر، دوازدهمین کنگره توانبخشی قلبی برگزار شد که نشان از در دستور کار بودن فعالیت‌های گسترده به منظور ارتقای خدمات برای این بیماران دارد.
گزارش از اکرم کیانی، خبرنگار ایمنا
نظر شما