نقش غیرقابل انکار شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان در اشتغال‌آفرینی

به گزارش خبرنگار ایمنا، نخستین مرکز رشد واحدهای فناور در ایران، سال ۱۳۷۹ در اصفهان راه‌اندازی شد و پس از آن، زمینه ایجاد و رشد پارک‌های علم و فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان در کشور شکل گرفت. شرکت‌های دانش‌بنیان نیز که جایگاه اصلی نوآوری و تبدیل علم به ثروت هستند در مسیر حرکت کشور به سمت اقتصاد غیرنفتی و دانش‌محور، رشد بسیار چشمگیری یافتند و امروز بیش از چندهزار شرکت دانش‌بنیان در سراسر ایران فعالیت دارند و زمینه اشتغال خوبی ایجاد کرده‌اند، بخش قابل توجهی از آن‌ها در زُمره نُخبگان قرار دارند.

امروزه این شهرک در سایه حمایت دولت و تلاش فناوران و بخش خصوصی، یکی از بزرگترین مجموعه‌های دانش‌بنیان ایران به شمار می‌آید. ایجاد مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری در کشور مولود انقلاب اسلامی بوده است.

در نظام جمهوری اسلامی اهمیت بسیاری به اقتصاد دانش‌بنیان و خودکفایی در بخش‌های مختلف داده می‌شود،؛ اثر این راهبردها امروزه در افزایش قابل توجه تعداد شرکت‌های فناور و پارک‌های علم و فناوری در استان‌ها قابل مشاهده است.

تصویب قانون جهش دانش‌بنیان در سال‌های اخیر یکی از بهترین قوانین برای حمایت از توسعه فناوری در کشور است؛ این قانون ظرفیت خوبی برای سرمایه‌گذاری شرکت‌ها و صنایع بزرگ در بخش‌های دانش‌بنیان فراهم کرده است و همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط برای اجرای دقیق این قانون و پایداری آن اهمیت بسیاری دارد.

نقش غیرقابل انکار مجموعه‌هایی مانند شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان و پارک‌های علم و فناوری در اشتغال‌آفرینی برای نُخبگان و دانش‌آموختگان دانشگاهی با توسعه زیرساخت‌ها و برنامه‌های حمایت مادی و معنوی در این مجموعه‌ها برای شکل‌گیری واحدهای فناور و نوآور و تجاری سازی ایده‌های آن‌ها فراهم شده و لازم است این زیرساخت‌ها بیش از پیش نیز توسعه یابد.

شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان، نخستین سازمان مؤسس مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری در کشور و یکی از زیرمجموعه‌های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با هدف حمایت از ایجاد و توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان و تولید ثروت از علم راه‌اندازی شده است.

این شهرک، فعالیت اجرایی خود را از سال ۱۳۸۰ به‌صورت جدی با راه‌اندازی نخستین مرکز رشد و با هدف حمایت و هدایت شرکت‌های کوچک و نوپا دانش‌بنیانی که ایده‌های نوآورانه و فناورانه داشتند، آغاز کرد و به‌عنوان حلقه واسط میان دولت، صنعت و دانشگاه برای توسعه اقتصاد مبتنی بر دانش و تبدیل علم به ثروت در کشور ایفای نقش کرده است. در خبرگزاری ایمنا برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد دستاوردها و فعالیت‌های شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان با قاسم مصلحی، رئیس شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه آن را می‌خوانید:

ایمنا: در صورتی که قرار باشد برترین دستاوردهای شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان را طی سالیان گذشته به‌صورت تیتروار بیان کنید این دستاوردها کدام موارد هستند؟

مصلحی: مهم‌ترین دستاوردهای شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان عبارتند از:

• کمک به ایجاد و شکل‌گیری ۱۳۵۰ شرکت و مؤسسه فناور موفق
• ایجاد ظرفیت اقتصادی بالغ بر ۱۹,۶۰۰ میلیارد تومان توسط شرکت‌های فناور مستقر در شهرک
• فروش ۸۵۰۰ میلیارد تومانی دستاوردها و محصولات فناورانه شرکت‌ها و مؤسسات فناور مستقر
• اشتغال بیش از ۸۹۰۰ نفر نیروی انسانی متخصص، فناور و نوآور در شرکت‌های مستقر در شهرک
• تجاری‌سازی ۲۴۶۶ دانش فنی توسط فناوران مستقر در شهرک
• بیش از ۲,۲۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری شرکت‌ها و مؤسسات فناور خصوصی در اراضی شهرک
• انجام بیش از ۱۸۳۰ پروژه پژوهشی- کاربردی توسط واحدهای فناور شهرک جهت رفع نیاز صنایع و سازمان‌ها
• صادرات بیش از ۵۷ میلیون دلار محصولات و خدمات فناورانه به ۴۰ کشور دنیا
• همکاری با واحدهای فناور مستقر به منظور دریافت تسهیلات حمایتی به مبلغ بیش از ۴۲۰ میلیارد تومان
• برگزاری ۱۷ دوره جشنواره ملی فن‌آفرینی شیخ بهایی
• انعقاد بیش از ۱۱ تفاهم‌نامه بین‌المللی با پارک‌های فناوری دنیا و سایر مراکز علمی و بین‌المللی

ایمنا: قوانین حمایت از مراکز دانش بنیان‌ها و جهش تولید و در کل حمایت حاکمیت از دانش‌بنیان‌ها چه تأثیری در روند تولید محصولات ایران ساخت در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان داشته است؟

مصلحی: قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان که در سال ۱۳۸۹ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، آغازگر یک حرکت جدی برای توسعه علمی و فناوری کشور با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی یعنی شرکت‌های دانش‌بنیان بود.

معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان از زمان تصویب قانون تاکنون اقدامات ارزشمندی برای اجرایی شدن مفاد آن داشته است به نحوی که در حال حاضر بیش از ۱۱۰ نوع حمایت از کسب‌وکارهای دانش‌محور ذیل قانون تعریف شده است.

نتایج قابل توجه این حمایت‌ها منجر به تدوین قانون جهش تولید دانش‌بنیان و نهایتاً تصویب آن در مجلس شورای اسلامی شد. این قانون یکی از مترقی‌ترین قوانین در حوزه توسعه دانش‌بنیان بوده و مقام معظم رهبری نیز در دیدار اخیر نمایندگان مجلس شورای اسلامی با ایشان، به قانون جهش تولید دانش‌بنیان به عنوان یکی از قوانین راهبردی مصوب مجلس اشاره کردند.

ظرفیت‌های بسیار خوبی در این قانون وجود دارد؛ به عنوان نمونه می‌توان به بند (ب) و (ت) ماده (۱۱) آن اشاره کرد که برخی موارد نظیر سرمایه‌گذاری مستقیم شرکت‌های بزرگ در شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و فناور، سرمایه‌گذاری در توسعه زیرساخت‌های پارک‌های علم و فناوری و سرمایه‌گذاری در تأسیس یا افزایش سرمایه صندوق‌های پژوهش و فناوری را به عنوان اعتبار مالیاتی با قابلیت انتقال به سنوات آتی به این شرکت‌ها اعطا کرده و به همین میزان از مالیات قطعی‌شده سال تخصیص سرمایه مذکور یا سال‌های بعد شرکت کسر می‌شود. البته امیدواریم همه صنایع بزرگ از این فرصت ارزنده نهایت استفاده را برده و جهشی در توسعه زیست‌بوم نوآوری و فناوری استان اتفاق بیفتد.

ایمنا: راهبردها و بیانات رهبر معظم انقلاب در رابطه با شکل‌گیری زیست‌بوم نوآوری و فناوری تا چه میزان توانسته در طی مسیر تسهیل‌ گ ر در مسیر پیشرفت و توسعه شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان باشد؟

مصلحی: مقام معظم رهبری همواره پرچمدار توسعه علمی و فناوری در نظام مقدس جمهوری اسلامی بوده‌اند و راهبردهای ایشان منجر به شکل‌گیری گفتمان توسعه اقتصاد دانش‌بنیان در کشور شده است. نام‌گذاری سال ۱۴۰۱ به نام «تولید، دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین» که با تدبیر رهبر فرزانه انقلاب انجام گرفت، موضوع حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان را به همه دستگاه‌های اجرایی اصلی تعمیم داد؛ به نحوی که تمامی وزارتخانه‌ها راهبردها و برنامه‌هایشان را در راستای حمایت از تولید دانش‌بنیان به تصویب هیئت وزیران رساندند که امیدواریم با اجرای این برنامه‌ها شاهد جهش توسعه مبتنی بر دانایی در کشور باشیم.

ایمنا: چه تعداد شرکت دانش‌بنیان در شهرک اصفهان مشغول فعالیت هستند؟

مصلحی: در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان بیش از ۶۷۰ شرکت و مؤسسه فناور مشغول به فعالیت هستند که از این تعداد ۲۶۷ شرکت دارای مجوز دانش‌بنیان از معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری هستند (۵۵ شرکت دانش‌بنیان نوپا و ۲۱۲ شرکت دانش‌بنیان تولیدی).

تعداد شرکت‌های دانش بنیان مستقر در شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان براساس حوزه فعالیت

ایمنا: میزان تقاضا برای حضور شرکت‌ها و مؤسسات فناور در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان و آمار پذیرش جهت استقرار در شهرک چگونه بوده است؟

مصلحی: روند تقاضا و حضور در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان در دو سال اخیر رو به رشد بوده است. در سال ۱۴۰۰ تقاضای ۲۱۷ واحد فناور جهت استقرار در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان بررسی شده که ۱۴۲ شرکت و مؤسسه فناور پذیرش شده‌اند. در سال ۱۴۰۱ تعداد متقاضیان ۲۸۶ واحد فناور بوده است که ۱۷۹ مورد آن‌ها جهت حضور در شهرک پذیرش شده‌اند.

ایمنا: حضور شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان در نمایشگاه بین‌المللی نفت، پتروشیمی و گاز چه دستاوردهایی به دنبال داشته است؟

مصلحی: اساساً حضور شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان در نمایشگاه‌های تخصصی با هدف کمک به تجاری‌سازی دستاوردهای شرکت‌ها و مؤسسات فناور انجام می‌گیرد و حضور شهرک و شرکت‌های زیرمجموعه در نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز و پتروشیمی نیز با همین هدف بوده است.

در بیست‌وهفتمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی تهران، ترنسمیتر فشار ضد انفجار BE ساخته شده توسط شرکت دانش‌بنیان سنجش‌افزار مرجع خلیج فارس (برنا سنسور) در پاویون شهرک با حضور مدیرعامل پالایشگاه نفت آبادان رونمایی شد.

همچنین مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران ضمن حضور در پاویون شهرک قول مساعد داد تا همکاری شرکت ملی نفت با شرکت‌های دانش‌بنیان اصفهان را قوت بخشد. علاوه بر این مذاکرات متعددی بین مدیران عامل شرکت‌های فناور با صاحبان صنایع اتفاق افتاد که قطعاً منجر به انعقاد قراردادهای اجرایی برای بهره‌مندی از توانمندی شرکت‌های شهرک خواهد شد.

ایمنا: شرکت‌های دانش‌بنیان و مجموعه شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان چگونه می‌توانند در تحقق شعار سال گام بردارند؟

مصلحی: شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان با حمایت از راه‌اندازی کسب و کارهای دانش‌محور توانسته به افزایش تولید محصولات و خدمات دانش‌بنیان کمک کند. راه‌اندازی این کسب و کارها از یک سو موجب اشتغال فارغ‌التحصیلان شده است و از سوی دیگر همین فارغ‌التحصیلان از طریق ایجاد کسب و کارهای زایشی، موجب اشتغال سایر نیروهای جامعه نیز شده‌اند.

فارغ‌التحصیلی که در حال حاضر متقاضی شغل از دولت است با یک ایده وارد شهرک می‌شود و پس از پشت سر گذاشتن دوره رشد به عنوان یک فعال اقتصادی فعالیت می‌کند. در خارج از شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان پنح درصد احتمال این وجود دارد که یک فارغ‌التحصیل تبدیل به یک فعال اقتصادی موفق شود، اما وقتی نرخ موفقیت شهرک که ۷۵ درصد است را ملاحظه کنیم، تأثیر حمایت‌های دولت پدیدار می‌شود.

با توسعه فناوری و با حمایت از تأسیس شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور توسط فارغ‌التحصیلان، می‌توان به رشد تولید و نهایتاً ایجاد اشتغال مولد کمک کرد. این در حالی است که هزینه تمام شده برای راه‌اندازی یک شغل در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان به مراتب پایین‌تر از هزینه‌های معمول دولت است.

گفت‌وگو از: بهنام عبدلی