به گزارش خبرنگار ایمنا، سلول‌های بنیادی، ابتدایی‌ترین سلول‌های سازنده بدن هستند که در طول دوره رشد جنینی پرورش پیدا می‌کنند و تبدیل به سلول‌های بالغ و خاصی می‌شوند و مسئول ساخت انواع بافت‌های بدن هستند. خون بند ناف که به عنوان خون جفتی شناخته می‌شود، خونی است که در جنین در حال تکوین داخل رحم، جریان دارد. پس از تولد نوزاد، خون باقی‌مانده در بند ناف و جفت که غنی از سلول‌های بنیادی است به عنوان یک زباله بیولوژیک دور ریخته می‌شود.
سلول‌های بنیادی که از بند ناف گرفته می‌شوند، بسیار پرتوان و نامیرا هستند و در بیشتر تکثیرهای پی‌درپی دچار پیری نمی‌شود؛ به طوری‌که با تزریق یا جایگزینی آنها در مناطقی که به صورت جدی آسیب دیده‌اند، می‌توانیم به بهبودی کامل دست پیدا کنیم. حفظ و نگهداری سلول‌های بنیادی خون بند ناف برای استفاده احتمالی در آینده، انتخابی است که امروزه تعداد زیادی از پدران و مادران در سراسر جهان برای فرزندان خود آن را مورد توجه قرار می‌دهند.
این سلول‌ها قادر به ساخت انواع سلول‌های دیگر و ترمیم و نگهداری سلول‌ها هنگام بروز صدمه و جراحت هستند. بنابراین، اگر امکان جمع‌آوری و ذخیره‌سازی این سلول‌ها فراهم شود، همواره منبعی غنی از سلول‌های بنیادی خون‌ساز در اختیار است که می‌تواند در بیماری‌هایی که منشأ خونی دارند و اختلال در فعالیت مغز استخوان و سیستم ایمنی تلقی می‌شوند، مورد استفاده قرار بگیرد. در دسترس بودن، کاهش احتمال رد پیوند، کاهش خطر آلودگی و شانس یافتن نمونه با تطابق ژنتیکی از مهم‌ترین جنبه‌های اهمیت ذخیره‌سازی خون بند ناف است.
اختلالات سلول‌های بنیادی مانند کم‌خونی آپلاستیک و کم‌خونی فانکونی و هموگلوبینوری حمله‌ای شبانه یا PNH ، لوسمی یا لوکمی‌های حاد و لوسمی تمایزنیافته حاد، لوسمی‌های مزمن مثل لوسمی میلوئید مزمن یا CML، بیماری‌های نقص در تولید لنفوسیت‌ها مانند لنفوم هوچکین و لنفوم غیرهوچکین ، ناهنجاری‌های ارثی گلبول‌های قرمز مانند بتا تالاسمی ماژور و کم‌خونی سلول داسی‌شکل، اختلالات سیستم ایمنی مادرزادی مانند سندرم کاستمن، نقص چسبندگی لکوسیتی و سندرم دی جرج، نقص ارثی پلاکتی مانند ترومبوسیتوپنی مادرزادی، اختلالات پلاسماسل مثل مولتیپل میلوما، لوسمی پلاسماسل و بیماری‌های ارثی مانند سندرم لش نیهان، هیپوپلازی غضروف و بیماری‌های آلزایمر، دیابت، پارکینسون، صدمات نخاعی، سکته‌های قلبی و مغزی، بیماری‌های کبدی و دیستروفی عضلانی، از جمله بیماری‌هایی هستند که با استفاده از خون بند ناف درمان می‌شوند.
هم‌اکنون ۴۲۵۰ واحد خون بند ناف اهدا و ذخیره‌سازی شده و از این میزان ۲۸ پیوند موفق انجام شده است. گوناگونی طوایف و اقوام موجود در کشور سبب می‌شود تا موارد تطابق سلول‌های بنیادی غیرخویشاوند اهداکننده و بیمار سخت‌تر اتفاق بیفتد و امید است با افزایش تعداد خون بند ناف اهدا شده، میزان تطابق نیز افزایش پیدا کند.
زایمان در ۶ بیمارستان برای ذخیره خون بند ناف
نسیم عزتی، رئیس گروه بانک خون بند ناف و سلول‌های بنیادی سازمان انتقال خون، با اشاره به همکاری بیمارستان‌های نجمیه، بقیة‌الله (عج)، میلاد، پارسا، صارم و مصطفی خمینی با سازمان انتقال خون برای جمع‌آوری خون بند ناف مادران هنگام وضع حمل، اظهار کرد: مادران باردار می‌توانند به جای دور انداختن این گنجینه ارزشمند آن را به بانک ملی خون بند ناف اهدا کنند تا کودکان و بزرگسالانی که دچار بدخیمی‌ها و بیماری‌هایی هستند و تنها راه علاج آنها سلول‌های بنیادی به خصوص از نوع بند ناف است، از این هدیه استفاده کنند.
وی افزود: شرط این اقدام زایمان در شش بیمارستان است که با سازمان انتقال خون همکاری دارند؛ چراکه خون بند ناف تحت شرایطی خاص و تخصصی دریافت می‌شود که اطمینان حاصل شود به کیفیت آن لطمه‌ای وارد نشده باشد. بانک خون بند ناف سازمان انتقال خون، این محصول را برای مصرف تمام بیماران به صورت عمومی در سراسر کشور ذخیره‌سازی می‌کند و اهدای این سلول‌ها نه برای اهداکننده و نه برای بیمار دریافت‌کننده، هیچ هزینه‌ای در بر ندارد.
رئیس گروه بانک خون بند ناف و سلول‌های بنیادی سازمان انتقال خون تصریح کرد: افرادی که خون بند ناف خود را در این بیمارستان‌ها به بانک خون بند ناف سازمان انتقال خون اهدا می‌کنند، تفاوت این بانک با سایر مراکزی که چنین خدمتی ارائه می‌دهند این است که در بانک سلول‌های خون بند ناف سازمان انتقال خون اولین بیماری که واجد شرایط استفاده از این سلول‌ها باشد، می‌تواند از سلول اهدایی استفاده کند، اما در بانک‌های خصوصی فقط خود اهداکننده و خانواده‌اش می‌توانند از سلول‌های بنیادی ذخیره شده استفاده کنند.
وی ادامه داد: بیمارستان‌هایی برای این کار انتخاب شده‌اند که دست کم هشت زایمان در طول روز در آنها انجام شود تا احتمال جذب اهداکننده بالاتر رود. در این بیمارستان‌ها پس از مکاتبه معاون فنی و فناوری‌های نوین سازمان انتقال خون با ریاست بیمارستان، یک یا دو نفر از همکاران سازمان معرفی و در اتاق عمل بیمارستان مستقر می‌شوند تا اقدامات لازم برای مشاوره، اخذ رضایت و دریافت خون بند ناف از اهداکننده را انجام دهند.
عزتی گفت: بانوان داوطلب اهدای خون بند ناف توسط این افراد مشاوره می‌شوند و در صورت واجد شرایط بودن و پس از امضای آگاهانه رضایت‌نامه، برای اهدای خون بند ناف حین عمل زایمان در شرایط خاص و استریل آماده خواهند شد. نمونه اگر از شرایط استانداردی از قبیل تعداد سلول و حجم مناسب برخوردار باشد، فرآوری و ذخیره‌سازی محصول انجام می‌شود و این نمونه‌ها در ۱۵۸ درجه سانتی‌گراد زیر صفر و به مدت ۲۵ سال نگهداری می‌شوند، از آنها تست سلامت گرفته می‌شود و اطلاعات روی سامانه مرکز مدیریت پیوند وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی ذخیره می‌شود.
نظر شما