ضرر و زیان مواد پلاستیکی برای انسان و محیط زیست چیست؟
مواد پلاستیکی به دلیل خواص فیزیکی و شیمیایی مانند سبکی، استحکام، انعطاف پذیری، مقاومت در برابر شکستن و ضد آب بودن، در بسیاری از صنایع و مصارف مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما استفاده بیش از حد از مواد پلاستیکی و عدم مدیریت صحیح آنها، باعث زیان‌های جدی به انسان و محیط زیست می‌شود.
با توجه به آمارهای منتشر شده، هر ساله میلیاردها تن پلاستیک در سراسر جهان تولید می‌شود که بیشتر آن به صورت زباله تخریب نشده در محیط زیست باقی می‌ماند. پلاستیک‌هایی که در طبیعت قرار می‌گیرند، ممکن است به دلیل طول عمر طولانی آنها، به صورت ناخواسته وارد زندگی حیوانات و گیاهان شوند. همچنین برخی از مواد پلاستیکی با گذر زمان تجزیه نمی‌شوند و به همین دلیل در طولانی مدت می‌توانند آلودگی و زیان‌هایی مانند خفگی حیوانات، آلودگی خاک و آب، و کاهش تولید محصولات کشاورزی و صید ماهی را به دنبال داشته باشند.
همچنین، مصرف بیش از حد مواد پلاستیکی، باعث آلودگی هوا، سرطان، اختلالات هورمونی، بیماری‌های قلبی و عروقی و افزایش ریسک بروز برخی بیماری‌های پوستی می‌شود. در کل، استفاده بیش از حد از مواد پلاستیکی و عدم مدیریت صحیح آنها، به طور مستقیم و غیرمستقیم باعث آسیب به سلامت انسان و محیط زیست می‌شود.
مواد پلاستیکی برای موجودات آبزی و خشکی زیان‌های جدی ایجاد می‌کنند. پلاستیک‌هایی که در دریاها و اقیانوس‌ها قرار می‌گیرند، می‌توانند به صورت ناخواسته وارد جانوران دریایی شوند. برخی از جانوران دریایی، مانند لاک‌پشت‌ها، ماهیان و پرندگان دریایی، ممکن است به عنوان غذا مواد پلاستیکی را بخورند که می‌تواند باعث ایجاد مشکلات زیست محیطی و سلامتی برای آنها شود. به عنوان مثال، مصرف پلاستیک تک‌مصرف می‌تواند باعث خفگی حیوانات دریایی شود. همچنین، پلاستیک‌های بزرگ می‌توانند به صورت تصادفی جانوران را گرفتار کنند و باعث ایجاد مشکلات جدی در عملکرد آنها شوند.
علاوه بر این، مواد پلاستیکی در محیط خشک نیز می‌توانند به گونه‌ای جانوران را تحریک کنند که باعث ایجاد مشکلات برای آنها شوند. برخی از جانوران خشکی، مانند پستانداران و پرندگان، ممکن است به صورت غیرمستقیم با پلاستیک‌ها در تماس باشند. به عنوان مثال، پلاستیک‌هایی که در طبیعت قرار می‌گیرند، می‌توانند باعث خفگی حیوانات شوند و همچنین باعث ایجاد مشکلات در تولید مثل و رشد جنینی آنها شوند. همچنین، پلاستیک‌هایی که در مکان‌های باز قرار می‌گیرند، ممکن است باعث گرفتاری جانوران شوند و باعث ایجاد مشکلات جدی در عملکرد آنها شوند.
به عنوان نتیجه، زیان مواد پلاستیکی برای موجودات آبزی و خشکی بسیار جدی است و نیازمند اقدامات سریع و جدی برای کاهش استفاده از پلاستیک و دورریز صحیح آنها است.
زیان مواد پلاستیکی برای انسان نیز بسیار جدی است. مصرف افزایشی مواد پلاستیکی در جوامع مدرن، باعث شده تا پلاستیک‌ها در تمام زمینه‌های زندگی انسانی، از جمله بسته‌بندی مواد غذایی، لوازم خانگی، لوازم الکترونیکی، خودروها و … مورد استفاده قرار بگیرند. با این حال، پلاستیک‌ها دارای چندین مشکل برای سلامت انسان هستند، از جمله:
- تولید زباله‌های بیشتر: پلاستیک‌ها زباله‌هایی بسیار بزرگ و حجیم تولید می‌کنند که می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی برای محیط زیست و سلامت انسان شود.
- آلودگی هوا و آب: پلاستیک‌ها به علت دیرتر تجزیه شدن در محیط زیست، می‌توانند به سادگی به هوا، آب و خاک آلوده شوند و باعث ایجاد مشکلاتی برای سلامت انسان شوند.
- بروز اثرات سمی: برخی از مواد پلاستیکی، مانند بیسفنول‌ها و فتالات، می‌توانند به عنوان مواد شیمیایی سمی برای سلامت انسان عمل کنند و باعث بروز اثرات سلامتی جدی مانند اختلالات هورمونی، مشکلات تنفسی و مشکلات پوستی شوند.
- خطرات فیزیکی: پلاستیک‌ها می‌توانند باعث ایجاد خطرات فیزیکی برای سلامت انسان شوند، به عنوان مثال پلاستیک‌های بزرگ می‌توانند به صورت تصادفی جانوران را گرفتار کنند و باعث ایجاد مشکلات جدی در عملکرد آنها شوند.
- تأثیر بر اقتصاد: تمام مراحل تولید، حمل‌ونقل و دفع پلاستیک‌ها هزینه‌های بالایی دارد که باعث تأثیر منفی بر اقتصاد جوامع می‌شود.
با توجه به این مشکلات، کاهش مصرف پلاستیک‌ها و ایجاد روش‌های صحیح دفع آنها از جمله مواردی است که برای کاهش زیان مواد پلاستیکی برای انسان بسیار مهم است.
برای کاهش زیان پلاستیکی چه اقداماتی انجام دهیم؟
برای کاهش زیان پلاستیکی، می‌توانیم اقدامات مختلفی را انجام دهیم که در کل به سه دسته عمده زیر قابل تقسیم می‌شوند:
- کاهش مصرف پلاستیک: برای کاهش مصرف پلاستیک، می‌توانیم از جایگزینی مواد دیگر با پلاستیک، استفاده کنیم. به عنوان مثال، از بطری‌های قابل بازیافت، کیسه‌های خرید قابل بازیافت و پوشش‌های غیر پلاستیکی استفاده کنیم. همچنین، می‌توانیم به جای استفاده از ظروف یک‌بار مصرف، از ظروف بازپس‌گیری پذیر و یا خودمان ظروفمان را با خود حمل کنیم.
- بازیافت و دورریز سالم پلاستیک: با استفاده از سیستم بازیافت، می‌توانیم پلاستیک‌های قابل بازیافت را جدا کرده و آنها را دوباره به مصرف برسانیم. همچنین، از دورریز سالم پلاستیک، به جای رها کردن آن در محیط زیست، استفاده کنیم. برای این کار، می‌توانیم پلاستیک‌ها را در سطل‌های دورریز جداگانه و یا به مراکز بازیافت برای دورریز صحیح ارسال کنیم.
- آگاهی‌بخشی و تربیت مصرف‌کنندگان: برای کاهش مصرف پلاستیک و دورریز آن، باید آگاهی‌بخشی و تربیت مصرف‌کنندگان صورت گیرد. برای این کار، می‌توانیم از طریق کمپین‌های آگاهی‌بخشی و آموزش افراد در مدارس، دانشگاه‌ها و جامعه، به ایجاد تغییرات در رفتار مصرف‌کنندگان کمک کنیم.
در کل، کاهش زیان پلاستیکی نیازمند همکاری همه ما، از جمله سازمان‌ها، دولت، کسب و کارها و افراد عادی است.
نظر شما