به گزارش خبرنگار ایمنا، اصفهان در گذشته یک باغ‌شهر بوده است و حجم هکتار و مساحت پوشیده از فضای سبز در این باغ شهر بسیاری از مسائل و موقعیت این کلانشهر را به‌عنوان یک اقلیم آب‌و هوایی در مرکز کشور، جاری‌بودن دائمی زاینده‌رود و شرایط مناسب محیط زیستی را اثبات می‌کند که چنین شهری با این ویژگی‌ها در مرکز کشور وجود داشته است.
برآوردها این است که در حال حاضر یک‌سوم شهر اصفهان دارای فضای سبز بوده و با توجه به این سرانه فضای سبز، مسائل اصفهان نیز بیشتر شده است؛ جاری‌نبودن زاینده‌رود، برهم خوردن اقلیم زیست‌محیطی اصفهان و آلودگی‌های زیست‌محیطی ناشی از همین موضوع بوده و در نهایت ایجاد پدیده فرونشست که در حال حاضر این کلانشهر با آن مواجه است؛ به گفته برخی کارشناسان زمین‌شناسی، پدیده فرونشست در اصفهان از سمت رودخانه زاینده‌رود به سوی شمال استان و دشت برخوار و شاهین‌شهر در حال حرکت است.
با خشک شدن و از دست رفتن تالاب بین‌المللی گاوخونی در پایین‌ترین نقطه پایاب زاینده‌رود، نابودی کشاورزی شرق استان به‌واسطه کمبود ذخیره آب سد زاینده‌رود و خشکی رودخانه، تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی متوقف شد و در حال حاضر شاهد فرونشست ۱۶ تا ۲۵ سانتی‌متری دشت‌های آبی اصفهان و برخوار هستیم.
در واقع می‌توان گفت، زاینده‌رود در تغذیه آبخوان اصفهان بی‌نظیر است و حتی اگر همه چاه‌های اصفهان بدون آب شود با جاری نبودن دائمی زاینده‌رود بازهم فرونشست مستمری در پهنه اصفهان خواهیم داشت.
در این شرایط و در کنار مطالبه‌گری برای رفع این بحران در شهر گنبدهای فیروزه‌ای، کمک به برطرف‌سازی مشکلات زیست‌محیطی استان، حفظ هویت و تمدن این کلانشهر و تداوم جریان زندگی برای نسل‌های آینده در این شهر تاریخی، توجه به اطلاع‌رسانی درست و به‌موقع، به‌منظور رسیدگی، بررسی و رفع بحران و نیز تخریب نشدن چهره متمدن این شهر بسیار ضروری است.
آنچه در ادامه می‌خوانید حاصل گفت‌وگوی خبرنگار ایمنا با علی صالحی، سخنگوی شورای اسلامی شهر اصفهان به‌منظور آگاهی‌بخشی به شهروندان از آخرین اقدامات و فعالیت‌های مدیریت شهری این کلانشهر در راستای بررسی و پیگیری مشکلات ناشی از جاری بودن فصلی زاینده‌رود، پدیده فرونشست و آسیب‌های ناشی از آن است.
نگاه مسئولان برای رفع بحران فرونشست نباید مقطعی باشد
ایمنا: به‌نظر شما در حال حاضر مهمترین مسائل شهر اصفهان چیست؟
صالحی: اگر بخواهم به‌عنوان وکیل مردم، مسائل اصفهان و اولویت‌های مردم و شهر را دسته‌بندی کنم، یکی از چهار مسئله اول، موضوع فرونشست است که به‌طور قطع به مسائل دیگری همچون موضوع جاری نبودن زاینده‌رود و آلودگی‌های زیست‌محیطی و هوا ارتباط پیدا می‌کند؛ به‌نظر می‌رسد چهار مسئله دارای اولویت مردم شهر اصفهان یک زنجیره از اتفاقاتی بوده که طی بیش از ۲۰ سال در این شهر رخ داده و امروز خروجی و مصداق آن معضل فرونشست شده است.
به‌نظر می‌رسد باید به نحوه مواجهه با این موضوع‌ها در حوزه‌های مختلف بهتر بپردازیم؛ نخست اینکه باید بدانیم اصفهان یک هویت و یک تمدن است و باید به‌صورت همه‌جانبه از آن حراست شود؛ اگر می‌گوئیم نگران جاری‌نبودن زاینده‌رود هستیم، به این دلیل است که نگران از بین‌رفتن تمدن چند هزار ساله در حاشیه این رود حیات‌بخش هستیم و این دغدغه و نگرانی به علت حفظ امانتی است که ما میراث‌دار آن هستیم، نه اینکه نگاه ما به مسئله زاینده‌رود، فرونشست و آسیب‌های زیست‌محیطی، نگاه تفرجگاهی یا بهره‌برداری شخصی در کوتاه‌مدت باشد.
معتقد هستیم که اصفهان یک تمدن دیرینه با آثار هویتی و فرهنگی و تمدنی است و باید تلاش شود تا به اصل خود بازگردد، در عین حال از مسئولان استانی به‌ویژه مسئولان ملی انتظار می‌رود که حفاظت و حراست از این میراث را در اولویت خود قرار دهند و با جدیت ریشه اصلی تمام این مشکلات را که به‌نظر می‌رسد، جریان دائمی زاینده‌رود است را رفع کنند تا بالتبع، موضوع فرونشست و آلودگی‌های زیست‌محیطی، حقابه محیط زیست از جمله تالاب گاوخونی که هم فرصت و هم تهدید در برابر محیط زیست ما محسوب می‌شود، موضوع‌های فرهنگی و اجتماعی این کلانشهر و محدوده این استان را برطرف کنند.
اگر می‌گوئیم نگران جاری‌نبودن زاینده‌رود هستیم، به این دلیل است که نگران از بین‌رفتن تمدن چند هزار ساله در حاشیه این رود حیات‌بخش هستیم و این دغدغه و نگرانی به علت حفظ امانتی است که ما میراث‌دار آن هستیم، نه اینکه نگاه ما به مسئله زاینده‌رود، فرونشست و آسیب‌های زیست‌محیطی، نگاه تفرجگاهی یا بهره‌برداری شخصی در کوتاه‌مدت باشد.
زاینده‌رود علاوه بر جاری‌بودن در شهر اصفهان، بیش از ۲۲ شهرستان دیگر را نیز در فلات مرکزی کشور آب‌رسانی می‌کند و جمعیتی بالغ‌بر ۵.۵ میلیون نفر از این رود حیات‌بخش گذران زندگی می‌کنند، لذا نگاه ما به این موضوع نباید سطحی، مقطعی یا صرفاً یک شهر باشد، رئیس‌جمهور با جدیت گام‌های خوبی برداشت اما از وزارت نیرو انتظار می‌رود با همراهی بیشتری در کنار مدیریت استان قرار گیرد و برای رفع این مشکل با جدیت و سرعت عمل بیشتری ورود کند تا بخشی از این مسئله در این دولت حل شود.
کم‌تحرکی‌ها و سرعت کم اقدامات منجر می‌شود که نگرانی مردم نسبت به تبعات فرونشست، آلودگی‌های زیست‌محیطی یا جاری نبودن زاینده‌رود افزایش پیدا کند و فرونشست زمین برای آینده شهر اصفهان آسیب‌زا باشد.
ما در یک فضای سهل‌و ممتنع قرار گرفتیم و باید علاوه بر نگرانی نسبت به مسئله جاری نبودن رودخانه و تبعاتی که فرونشست برای هویت و تاریخ و تمدن ایران دارد، بدانیم بخش‌هایی از شهر اصفهان درگیر این مسئله نشده اما در قسمت‌های دیگری، این مسئله حاد شده است که رفع این مشکل توجه و پیگیری لازم را می‌طلبد.
به اسم مطالبه‌گری برند شهری اصفهان را خدشه‌دار نکنیم
ایمنا: برای اطلاع‌رسانی درست در مورد آسیب‌های ناشی از پدیده فرونشست و از طرفی مخدوش‌نشدن چهره اصفهان چه باید کرد؟
صالحی: اصفهان باید به‌گونه‌ای مدیریت شود تا بتواند سال‌های طولانی به بهترین شکل به حیات خود ادامه دهد و مقصد مناسبی برای گردشگری داخلی و خارجی باشد؛ در عین حال به فرصت‌های سرمایه‌گذاری که پیش‌روی این کلانشهر است با نگاه‌های غیرتخصصی خدشه‌ای وارد نشود، بنابراین در کنار مطالبه‌گری برای موضوع جاری‌نبودن دائمی زاینده‌رود و پدیده فرونشست که بیش از ۲۰ سال در مورد آن غفلت شده و راه‌حل‌های طولانی و بی‌نتیجه در مقابل آن قرار گرفته است، بتوانیم با راهکارهای‌کوتاه مدت، میان‌مدت و بلندمدت آن را دنبال کنیم و پدیده را در اندازه و ابعاد آن ببینیم و بررسی کنیم.
به‌عنوان مثال در بافت‌های مرکزی شهر با مشکل فرسودگی سیستم شبکه فاضلاب مواجه هستیم و اگر بخواهیم به‌لحاظ فنی و قانونی تجربه کشورهای دیگر را بررسی کنیم، در چنین پروژه‌هایی نحوه اطلاع‌رسانی و روش مواجهه مدیریت بحران با مسائل، در مسیر حفظ آرامش افکار عمومی و حل مسئله نه پاک کردن صورت مسئله، مدیریت کامل شده است.
بنابراین آن‌جا که مسئله ریشه در فرسودگی سیستم شبکه فاضلاب دارد، باید با دقت، نظر کارشناسی و شفافیت اطلاع‌رسانی شود و اگر به جهت خالی شدن سفره‌های زیرزمینی و جاری‌نبودن رودخانه دچار مشکل می‌شویم و پدیده فرونشست منجر به آسیب رساندن به تأسیسات شهری و معضلات ثانویه شده است، این موضوع را باید با نگاه کارشناسانه و در اندازه و ابعاد آن بررسی و به‌موقع به مردم اطلاع‌رسانی کنیم.
مردم اصفهان نیز به‌عنوان صاحبان اصلی این شهر تاریخی باید برای هر موضوع به اندازه ابعادی که دارد به آن ضریب دهند؛ مطالبه‌گری برای جریان دائمی زاینده‌رود باید بی‌وقفه ادامه پیدا کند، لذا شورای اسلامی شهر اصفهان به‌رغم اینکه مدیریت شهری وظیفه مستقیمی در این حوزه نداشت، دبیرخانه زاینده‌رود را در این دوره مدیریت شهری ایجاد کرد و پشتیبانی خوبی در حوزه حقوقی، اطلاع‌رسانی و فرهنگی مرتبط با مسئله مطالبه آب و موارد تابعه آن اتفاق افتاد.
شاید آسیب‌های مخدوش‌کردن بیش از حد برند شهری اصفهان که گاهی با نیت‌های خاص و به اسم مطالبه‌گری و پیگیری دغدغه شهروندان اتفاق می‌افتد، کمتر از فرونشست نباشد.
باید بدانیم که چهره و سابقه اصفهان باید با فرهنگ، آثار تاریخی، میراث و مردم آن شناخته شود؛ شاید آسیب‌های مخدوش‌کردن بیش از حد برند شهری اصفهان که گاهی با نیت‌های خاص و به اسم مطالبه‌گری و پیگیری دغدغه شهروندان اتفاق می‌افتد، کمتر از فرونشست نباشد.
به‌طور قطع باید خط مطالبه‌گری اتفاق افتد و مسئولان ملی و استانی باید بدانند که موضوع آسیب‌های ناشی از جاری نبودن زاینده‌رود بسیار جدی بوده و یک هویت و تمدن را به‌خطر انداخته است؛ در عین حال باید در حوزه اطلاع‌رسانی بدانیم که اصفهان از ابعاد و زوایای مختلفی تشکیل شده است، تکیه بر یک نقطه ضعف، شاید ما را در آینده برای اصلاح این تصویر ذهنی که در نگاه گردشگران، ناظران و سرمایه‌گذاران به‌وجود آمده است با یک چالش جدی مواجه کند و در آینده باید ضربه‌هایی که خود بر اعتبار و هویت اصفهان وارد کردیم را جبران کنیم.
این مطالبه‌گری و بیان اشکالات در مقابل حفظ برند شهری و جایگاه و اعتبار ملی و بین‌المللی اصفهان بسیار دشوار است اما مردم و فعالان رسانه‌ای اصفهان افراد هوشمندی هستند و امیدواریم به موازات مطالبه‌گری از مدیران ملی، نگاه ما به ظرفیت‌های اصفهان و اطلاع‌رسانی درست در ارتباط با چالش‌ها و پدیده‌هایی نظیر اتفاقی که به‌تازگی در اتوبان شهید آقابابایی، خیابان‌های میر و حکیم‌نظامی رخ داده است را مورد توجه قرار دهیم و با توجه به این حساسیت‌ها، مسئولان نیز اطلاع‌رسانی به‌موقع، دقیق، کارشناسانه و شفاف داشته باشند تا در مسیری درست هم از داشته‌های خود حفاظت کنیم و هم بتوانیم مطالبه‌گری درستی در خصوص پدیده فرونشست و آسیب‌های زیست‌محیطی ناشی از جاری نبودن زاینده‌رود را داشته باشیم.
جریان زندگی در اصفهان را باید برای نسل‌های آینده حفظ کنیم
ایمنا: شورای ششم برای پیگیری هرچه سریع‌تر ترمیم و بازسازی شبکه آب و فاضلاب اصفهان چه کرده است؟
صالحی: شورای اسلامی شهر اصفهان جلسات متعددی را با شرکت آب منطقه‌ای و شرکت آب و فاضلاب استان در راستای تأمین پروژه خط دوم آب‌رسانی و اضطراری، ترمیم شبکه آب و فاضلاب و تأمین آب شرب مردم داشتیم و در هر ظرفیت قانونی که وجود داشته باشد، مانند تبصره‌ای که شورای ششم باید تصویب می‌کرد که در قبوض آب‌و فاضلاب لحاظ می‌شد، نهایت همکاری را داشته است.
اگر بتوانیم با ایجاد توازن و داشتن نگاهی منطقی به فرسودگی سیستم شبکه فاضلاب اصفهان و آسیب‌های ناشی از پدیده فرونشست داشته باشیم، می‌توان به‌سرعت مشکلات ناشی از این دو موضوع را به‌درستی مدیریت و آن را برطرف کنیم.
مواجهه منطقی با پدیده فرونشست در اصفهان به معنای پنهان‌کردن یک آسیب نیست و قبل از آن‌که از مردم و فعالان رسانه‌ای انتظار داشته باشیم که همه مصالح اصفهان را در نظر بگیرند و مشکل پیش‌آمده را در اندازه آن ببینند و مورد بررسی قرار دهند، از مسئولان در بخش‌های مختلف با نگاهی هماهنگ و اطلاع‌رسانی دقیق، به‌موقع و کارشناسانه مطالبه می‌کنیم تا این اعتماد را در مردم ایجاد کنند و این دانش و نگرش را به آن‌ها انتقال دهند که حقیقت مسئله در هر حادثه‌ای مانند اتوبان شهید آقابابایی چه بوده است تا مراجع و رسانه‌های غیررسمی که تخصصی در این حوزه ندارند، آرامش خاطر مردم همچنین چهره اصفهان را مخدوش نکنند.
از این‌رو در کنار مطالبه‌گری برای رفع این مشکل باید ادامه جریان زندگی برای نسل‌های آینده در این کلانشهر را نیز در نظر داشت و با سرعت بیشتر از فرونشست، کمک به خالی شدن اصفهان از سکنه نکنیم.
گفت‌وگو از: راضیه کشاورز- خبرنگار سرویس پارلمان شهری خبرگزاری ایمنا
نظر شما