به گزارش خبرنگار ایمنا، محیط‌زیست منطقه‌ای است که زندگی تمام موجودات به آن وابسته است. این منطقه مجموعه‌ای از عوامل خارجی و موجودات زنده را شامل می‌شود که با یکدیگر در ارتباط هستند و اقلیم بر نحوه زندگی آن‌ها تأثیرگذار است. امروزه شرایط زیست‌محیطی زمین برای تمام دنیا مورد توجه قرار گرفته زیرا تغییرات اقلیمی، افزایش دما و کاهش منابع آبی مسائل بسیار مهمی است که به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر زندگی جامعه تأثیر دارد و اکنون تمام بشر با مشکلاتی در این حوزه‌ها درگیر است.
یکی از مشکلات کنونی بشر تغییرات اقلیمی است که شامل هرگونه دگرگونی است و در رخدادهای آب و هوایی تأثیرات بیشتر و طولانی‌تری به همراه دارد. واژه «تغییر اقلیم» بیشتر به تغییری که تاکنون در جریان بوده اشاره دارد. از زمان انقلاب صنعتی، اقلیم به شکل فزاینده‌ای تحت تأثیر فعالیت‌های انسانی بوده و به سبب آن دمای زمین افزایش و اقلیم تغییر یافته است. این پدیده به تنهایی می‌تواند در کنار تهدیدهای جهانی، بزرگ‌ترین تهدید بین‌المللی محسوب شود که تمام دنیا در شکل‌گیری آن دخیل هستند.
تغییرات اقلیمی تاثیرات گسترده‌ای در شرایط زمین اعمال می‌کند که یکی از مهم‌ترین آن‌ها افزایش دما است. افزایش دما موجب می‌شود که بارندگی کاهش یابد و از طرفی میزان تبخیر آب نیز بر اثر افزایش دما بیشتر می‌شود، به همین دلیل تغییرات اقلیمی را می‌توان مهم‌ترین عامل در بروز بحران آب در نظر گرفت. البته در بروز بحران آب تغییرات اقلیمی عاملی طبیعی است و در کنار آن عوامل دیگری مانند سوءمصرف یا مدیریت نادرست منابع آبی تاثیرات بسیاری در بروز مشکلات کم‌آبی و رسیدن به بحران آب دارد. برای شناخت بیشتر معنای تغییرات اقلیمی و تاثیرات آن، بررسی نقش تغییرات اقلیمی در بروز بحران کم‌آبی و اقدامات لازم برای مقابله با بحران آب با بهلول علی‌جانی، بنیان‌گذار اقلیم‌شناسی سینوپتیک گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
تغییرات اقلیمی چه نقشی در بحران آب دارد؟
درواقع تغییرات اقلیمی عامل اصلی بروز بحران کم‌آبی است، زیرا تغییرات اقلیمی به افزایش دمای کره زمین اشاره دارد و به طور میانگین هر یک درجه افزایش دما ۱۵ درصد بارندگی را کاهش می‌دهد. با توجه به این مسئله اگر در منطقه‌ای دو درجه افزایش دما وجود داشته‌باشد، میزان بارندگی در آن مکان ۳۰ درصد کاهش خواهد یافت.
آیا تغییرات اقلیمی در افزایش میزان تبخیر آب نیز تاثیرگذار است؟
بله، زمانی که دمای زمین به موجب تغییرات اقلیمی افزایش پیدا می‌کند، میزان تبخیر منابع آبی نیز بیشتر خواهد شد. در این زمان گیاهان برای تامین آب با مشکل مواجه می‌شوند و از منابع زیرزمینی تغذیه می‌کنند.
با توجه به این مسئله می‌توان گفت که تغییرات اقلیمی از چند جهت منجر به بروز بحران کم‌آبی می‌شود؛ یعنی ابتدا میزان بارندگی را کاهش داده سپس نیاز به آب را افزایش می‌دهد پس تغییرات اقلیمی را می‌توان عنوان مهم‌ترین عامل طبیعی بروز بحران کم‌آبی در دنیا معرفی کرد.
در حال حاضر مهم‌ترین چالش ایران در حوزه آب چیست؟
اگر بخواهیم مهم‌ترین چالش‌های موجود در حوزه آب را برای کشور ایران مورد بررسی قرار دهیم، باید به مصرف آب اشاره کنیم. درواقع مهم‌ترین چالش در ایران مربوط به حوزه مصرف است. تغییرات اقلیمی در بحران آب نقش دارد، اما در ایران میزان بارندگی تغییرات زیادی در حد بروز بحران آب نداشته است، به طور مثال در گذشته میزان بارندگی ۲۵۰ میلی‌متر بوده و طی سال‌های اخیر این میزان به ۱۸۰ میلی‌متر کاهش یافته است. با توجه به این مسئله بارندگی در کشور برای حیات به قدر کافی بوده است.
در حال حاضر مشکلاتی که در حوزه تامین آب وجود دارد، به دلیل مصرف آب است. امروزه میزان مصرف آب بسیار افزایش یافته و از طرفی شیوه مصرف نادرست است. یکی از عوامل موثر در بحران آب میزان سطح زیر کشت است که امروزه بسیار افزایش یافته و در کنار آن میزان مصارف شهری نیز افزایش پیدا کرده است که این مسائل در کنار مصرف نادرست منابع آبی باعث شده در این حوزه با مشکلات زیادی مواجه شویم.
بیشترین مصرف آب مربوط به کدام حوزه است؟
در کشاورزی بیشترین میزان آب مصرف می‌شود که بخش بسیاری از این آب تبخیر خواهد شد. درواقع حدود ۸۰ درصد آبی که در کشاورزی مصرف می‌شود تبخیر شده و از دست می‌رود که این مسئله نیازمند مدیریت است.
برای اینکه بتوانیم مصرف آب در کشاورزی را مدیریت کنیم، نخستین کاری که باید انجام دهیم، جلوگیری از تبخیر است. درواقع آب باید به میزانی استفاده شود که مورد نیاز گیاه است. یکی دیگر از مشکلات این حوزه حجم زیر کشت است که بسیار بالا بوده و باید کاهش یابد.
در حال حاضر در حوزه دریاچه ارومیه میزان بارندگی کم است، اما خوشبختانه در این ناحیه چاه‌های زیرزمینی پر آبی وجود دارد، اما میزان مصرف آب در این ناحیه بسیار زیاد است و همواره میزان زیر کشت نیز افزایش پیدا می‌کند. این مسئله نیازمند برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح است، زیرا اگر چاه پلمب شود کشاورزان با مشکلات عدیده مواجه می‌شوند.
نظر شما