به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، کیهان پر از اجرام مسحورکننده‌ای است که با هر بار مواجهه انسان را شگفت‌زده و مبهوت می‌کند. هسته‌های فعال کهکشانی یا AGNها از این اجرام به‌شمار می‌روند که یک منطقه بسیار روشن و درخشان در قلب یک کهکشان دارای سیاه‌چاله‌ای کلانجرم است. این هسته‌ها حاوی گاز، غبار و حتی منظومه‌های ستاره‌ای است که توسط سیاه‌چاله‌های عظیمی بلعیده می‌شود که در هسته‌شان کمین کرده است.
اصطکاک شدید مواد تحت فشاری که به داخل سیاه‌چاله‌ها سقوط می‌کند، باعث گرم شدن ماده و ساطع شدن مقادیر زیادی تابش در سراسر طیف الکترومغناطیسی می‌شود. هسته‌های فعال کهکشانی می‌توانند درخشان‌تر از نور تمام ستارگان دیگر در کهکشان بتابند و سرنخ‌های ارزشمندی در مورد ماهیت سیاه‌چاله‌ها، تکامل کهکشان‌ها و ساختارهای کیهانی در اختیار اخترشناسان قرار می‌دهند.
NGC 5283 یکی از جالب‌ترین کهکشان‌های حاوی هسته فعال کهکشانی در همسایگی کیهانی زمین است. این کهکشان عدسی‌شکل در فاصله ۸۰ میلیون سال نوری از زمین در صورت فلکی سگ بزرگ یا کلب‌اکبر قرار دارد و مورد بررسی شدید اخترشناسان با استفاده از ابزارهای مختلف از جمله تلسکوپ فضایی هابل قرار گرفته است. هابل در سال ۲۰۱۹ تصویری خیره‌کننده از آن به ثبت رساند.
یک کهکشان عدسی‌شکل، شکلی بین کهکشان مارپیچی و کهکشان بیضی‌شکل دارد و در حالی که کهکشان دارای یک دیسک کاملاً مشخص است، بازوهای مارپیچی کاملاً مشخصی ندارد. این کهکشان‌ها غیرفعال در نظر گرفته می‌شوند، زیرا در آن‌ها مهدکودک ستاره‌ای وجود ندارد که فرآیند شکل‌گیری ستاره‌ها به‌طور فعال در آن انجام شود.
هابل در حال تصویربرداری از کهکشان‌های حاوی هسته فعال نزدیک برای ایجاد یک پایگاه داده و تهیه مجموعه‌ای است که اخترشناسان می‌توانند در بررسی‌های خود به آن مراجعه کنند. کهکشان‌های دارای هسته فعال دارای یکی از افراطی‌ترین فیزیک‌های شناخته‌شده هستند و منبعی ارزشمند برای محققانی به‌شمار می‌روند که فیزیک AGNها، سیاه‌چاله‌ها، ساختار کهکشان‌های میزبان و دیگر جنبه‌های کهکشان‌های حاوی AGN را مطالعه می‌کنند.
هابل NGC 5283 را به‌عنوان بخشی از این برنامه مورد بررسی قرار داده است. این رصدخانه اعماق فضایی پیش از این یک جفت کهکشان درخشان به نام Arp 308، جفت کهکشان متقابل AM 1214-255, کهکشان مارپیچی 4395 NGC را به‌عنوان بخشی از این برنامه به ثبت رسانده بود که همه آن‌ها حاوی AGN یا سیاه‌چاله‌های درخشان هستند.
کهکشان‌های سیفرت و 5283 NGC
5283 NGC به‌عنوان کهکشان سیفرت نیز طبقه‌بندی می‌شود که در کل حدود ۱۰ درصد از همه کهکشان‌های کیهان را تشکیل می‌دهند. کهکشان‌های سیفرت با دیگر کهکشان‌های حاوی هسته فعال متفاوت هستند زیرا در آن‌ها خود کهکشان به‌وضوح قابل مشاهده است. تشعشعات سایرAGN ها به حدی درخشان است که مشاهده ساختار کهکشان میزبان خود را غیرممکن می‌کنند.
کهکشان‌های سیفرت نوعی از کهکشان‌ها با هسته‌های فعال کهکشانی هستند که نام خود را از کارل سیفرت گرفته‌اند. وی اخترشناسی بود که در دهه ۱۹۴۰ برای نخستین‌بار این کهکشان‌ها را شناسایی کرد. شاخصه کهکشان‌های سیفرت هسته‌های درخشان و فشرده‌شان است که تشعشعات شدیدی را به شکل خطوط گسیل گسترده و پهن از گاز یونیزه ساطع می‌کنند. از دیگر ویژگی‌های کهکشان‌های سیفرت قابلیت وضوحی است که برخلاف سایر AGNها دارند. وضوح این کهکشان‌ها آن‌ها را به اهداف ایده‌آلی برای مطالعه برهمکنش بین AGNها و کهکشان میزبان خود، همچنین برای بررسی خواص فیزیکی سیاه‌چاله مرکزی آن‌ها تبدیل می‌کند.
NGC5283 کهکشان سیفرت بسیار جالبی محسوب می‌شود که به‌واسطه ویژگی‌های مختلفی که دارد سال‌ها اخترشناسان را متحیر کرده است. برای مثال هسته فعال کهکشانی آن در مقایسه با دیگر کهکشان‌های سیفرت نسبتاً ضعیف است. این امر نشان می‌دهد سیاه‌چاله این کهکشان به اندازه بعضی از همتایانش پرجرم یا فعال نیست. با این وجود دارای ویژگی‌های غیرمعمولی است که کمبود درخشندگی آن را جبران می‌کند، برای نمونه در طول زمان تغییرات شدیدی را در خطوط انتشار خود نشان می‌دهد که بیانگر احاطه شدن هسته فعال آن توسط یک محیط متراکم و پویا از گاز و غبار است. این محیط به‌طور دائم توسط سیاه‌چاله مرکزی بلعیده می‌شود.
NGC5283 یک منبع رادیویی روشن و فشرده نیز در مرکز خود دارد که تابش الکترومغناطیسی سنکروترون ساطع می‌کند. این تابش نشان‌دهنده حضور جت ذرات نسبیتی است که توسط AGN شتاب می‌گیرد. این جت با محور چرخش کهکشان هم‌راستا است که این امر نشان می‌دهد نیروی آن از چرخش سیاه‌چاله تأمین می‌شود.
بهبود درک علمی هسته‌های فعال کهکشانی
NGC5283 بخشی از نمونه بزرگ‌تری از AGNهای مجاور است که توسط اخترشناسان برای به‌دست‌آوردن درک بهتری از فیزیک این اجرام مورد مطالعه قرار دارد. با تجزیه‌وتحلیل خطوط گسیل، گسیل رادیویی، اشعه ایکس و ساختار کهکشان میزبان، دانشمندان می‌توانند اطلاعات مهمی در مورد جرم، چرخش و نرخ برافزایش سیاه‌چاله مرکزی، همچنین مکانیسم‌های بازخوردی به‌دست آورند که توسط این موارد ایجاد می‌شود. علاوه بر این، مطالعه ویژگی‌های کهکشان‌های دارای هسته فعال مانند NGC5283 می‌تواند روشن‌گر تکامل مشترک سیاه‌چاله‌ها و کهکشان‌هایی باشد که از طریق برهمکنش‌های گرانشی‌شان به هم متصل هستند.
ردیابی تاریخچه فعالیت AGNها در انواع مختلف کهکشان‌ها، تصویر جامعی از چگونگی رشد سیاه‌چاله‌ها و تأثیر آن‌ها بر محیط اطراف خود در طول زمان کیهانی برای اخترشناسان ایجاد می‌کند. NGC5283 یک نمونه شگفت‌انگیز از یک هسته فعال کهکشانی است که بینشی از عملکرد اساسی سیاه‌چاله‌ها و تأثیر آن‌ها بر کهکشان‌های اطراف خود ارائه می‌دهد. مشاهدات دقیق تلسکوپ فضایی هابل از این کهکشان و سایر کهکشان‌های دارای هسته فعال نزدیک برای پیشرفت درک بشر از این پدیده‌های قدرتمند و نقش آن‌ها در شکل دادن به کیهان بسیار مهم است. با ادامه پیشرفت‌های علمی می‌توان انتظار داشت که این تلسکوپ و دیگر امکانات پیشرفته جهانی بینش‌های ارزشمندتری در مورد پیچیدگی‌های این موجودات کیهانی برای بشر فراهم کند.
نظر شما