هنر عمومی؛ بسترساز ارتقای اجتماعی و اقتصادی شهر

نرجس عباسی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار کرد: سرعت رویش شهرها و گسترش کالبدی آنها موجب بروز بحران‌های مختلف در زندگی شهری نظیر نزول کیفیت محیطی شده است و توجه به مؤلفه‌های کیفی و ارتقای آن در محیط‌های شهری در کنار توجه به مسائل کمی بیشتر احساس می‌شود.

وی افزود: توجه به ارزش‌های فرهنگی، اجتماعی، معیشتی و هویتی شهروندان و معیارهای زیباشناختی شهر از اصلی‌ترین معیارها برای بالا بردن کیفیت یک محیط شهری به خصوص فضاهای شهری است که هسته‌های اصلی و هویتی شهر هستند.

این کارشناس شهرسازی خاطرنشان کرد: سازمان غیرانتفاعی پروژه فضاهای عمومی (Project for Public Spaces) سال ۱۹۹۹، با تهیه کتاب چگونه می‌توان یک مکان را نوسازی کرد، یک راهنمای یازده‌بندی را برای طراحی فضاهای عمومی پر جنب و جوش در جامعه تهیه کرده است.

عباسی اضافه کرد: هدف این طرح دستیابی به عناصر تشکیل دهنده برای طراحی یک فضای عمومی است تا پایداری و پویایی را برای فضاهای شهری به ارمغان بیاورد.

وی تصریح کرد: سوال اصلی این است که چه تمهیدات و ترفندهایی می‌تواند ما را در ساخت فضای عمومی که دارای هویت پاسخگوی نیازهای شهروندان باشد و موجب ارتقای کیفیت محیط شود، یاری کند؟؛ طی سال‌های اخیر برنامه‌ریزان و طراحان شهری در سراسر جهان به هنری که در قلمرو عمومی وجود دارد به عنوان فرصتی جهت ایجاد محیط‌هایی پرجنب‌وجوش و با معنا در شهرهای کوچک و بزرگ می‌نگرند.

این کارشناس شهرسازی اضافه کرد: هنر عمومی به عنوان هنر تلفیق شده با فضای عمومی شهرها که در پارک‌های شهری، خیابان‌ها، ساختمان‌های عمومی، مجموعه‌های مسکونی و هر فضایی که شهروندان در آن کار و زندگی می‌کنند و اوقات فراغت خود را می‌گذرانند، اتفاق می‌افتد و مفهومی جدید نیست، اما برنامه‌ریزان، طراحان شهری و کسانی که برای شهر به سیاست‌گذاری می‌پردازند، باید آن را به مثابه یک عامل قدرتمند و تأثیرگذار در شهر که می‌تواند ارتقای بستر فیزیکی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی شهرها و فضاهای عمومی را موجب می‌شود، در نظر بگیرند.

عباسی گفت: هنر عمومی به دنبال گشودن زوایای جدیدی است که می‌توان از آن زوایا، ساختار اجتماعی هنر را مشاهده کرد، به علاوه هنر عمومی متکی بر نوعی اثر متقابل با عموم بر مبنای بعضی انگاره‌های مشترک است.

وی افزود: ترس از قربانی شدن در فضاهای عمومی شهر به طور عام و برای اقلیت‌های جنسی، مذهبی و قومی به طور خاص، موجب تحدید فضاهای عمومی شهری می‌شود، در این حالت فضای شهری تقلیل می‌یابد و شکلی به خود می‌گیرد که تنها برای استفاده برخی از افراد و گروه‌ها آن هم با رعایت شرایط و نکات ایمنی، قابل استفاده است.