به گزارش خبرنگار ایمنا، اقتصاد شهری شاخه‌ای از اقتصاد خرد است که به بررسی سطح و موقعیت اقتصادی شهر، خانواده‌ها و بنگاه‌ها می‌پردازد، به همین جهت از گذشته، شهرها به‌عنوان عامل محرک توسعه اقتصادی کشورها نقش مهمی در رشد و توسعه ملی ایفا کرده‌اند و نمادی از فرهنگ و اقتصاد کشورها به‌شمار می‌روند.
اگر مؤلفه‌های اقتصادی شهر را در چهار بخش شهروند، بنگاه، بخش دولتی و بخش عمومی در نظر بگیریم، با تقویت فعالیت‌های تسهیل‌گرانه در این چرخه، می‌توان مسیر توسعه را کوتاه‌تر کرد اما در کشور ما نگاه اقتصادی به شهرها تا حدی ضعیف و منفعل است و نبود رویکردهای اقتصادی، سیاست‌گذار شهری را از رسیدن به حکمروایی خوب دور کرده است و خلأ وجود ساختاری نظام‌مند با موضوع اقتصاد شهری و به تبع آن، ساختاری منسجم برای بخش مسکن در مدیریت شهری احساس می‌شود.
در شهرهای ایران به‌ویژه کلان‌شهرهایی همچون بندرعباس، ظرفیت‌های اقتصادی بسیاری وجود دارد که مدیران شهری می‌توانند با بهره‌مندی از آن‌ها، مقدمات لازم برای توانمندسازی شهروندان، افزایش بهره‌وری بخش‌های عمومی و بهره‌گیری از توان مدیریتی، مالی و فنی بخش خصوصی، مقدمات توسعه پایدار شهرها را فراهم کنند؛ فعالیت‌های توسعه‌ای در زمینه‌های اجتماعی، عمرانی، اقتصادی و محیط زیستی از سوی شهرداری‌ها می‌تواند در بلندمدت رضایتمندی را برای شهروندان به ارمغان آورند، از سوی دیگر می‌توانند در ارائه خدمات به شهروندان، ضمن کاهش هزینه‌ها، کارایی و تأثیرگذاری خدمات را ارتقا دهند.
برای حرکت در مسیر درست توسعه شهری، باید تمام ابعاد شهر را به مثابه موجود زنده در نظر گرفت و علاوه بر ابعاد کالبدی شهر، ابعاد اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، مدیریتی و نهادی حتی مناسبات شهری مورد توجه قرار گیرد. در این راستا مدیریت شهری که وظیفه پیشبرد این راهبردها و مأموریت‌ها را دارد، با استفاده از روش مدیریت هماهنگ و همراهانه باید برای تحقق این رویکردها برنامه‌ریزی کند.
از قدیم‌الایام بیشتر مردم خطه خلیج‌فارس اهل دریا بودند و به قولی خداوند نمک روزی آن‌ها را در دریا ریخته است و برای امرار معاش رو به صید انواع ماهی و میگو و بازرگانی از طریق دریا می‌آوردند. اقتصاد دریا را در گذشته، حال و آینده نمی‌توان دست کم گرفت، چراکه نعمت وجود دریا برای همه مردم دنیا فراهم نیست و از طرفی دریا استفاده‌های اقتصادی عظیم و استراتژیک‌آفرین است. بیش از ۹۰ درصد از تجارت و حمل‌ونقل کالا در جهان امروز از طریق دریا صورت می‌گیرد و هرمزگان به عنوان استانی با حدود ۲۲۳۷ کیلومتر خط ساحلی، از موقعیت خوبی برخوردار است.
نقش محوری در این بازار آبی اقتصادی بر عهده شناورها و کشتی‌ها است، همچنین در ساخت، تجهیز و تعمیر کشتی‌ها نیز جریان مالی وسیعی وجود دارد که محرک بخش‌های بسیاری از اقتصاد است. به همین دلایل شناخت و طرح‌ریزی مسائل اقتصادی، بهره‌وری و هزینه‌های ساخت و عملیات کشتی‌ها از جمله مسائل مهم و اساسی مهندسی دریا بوده و انتظار می‌رود مهندسین دریایی در این زمینه دارای تخصص لازم باشند.
برای بررسی وضعیت اقتصاد شهری و اقدامات شورای ششم این شهر، گفت‌وگویی را با سیدمحمدرضا موسوی، سخنگو و رئیس کمیسیون اقتصاد، برنامه‌ریزی، بودجه و تحول اداری شورای اسلامی شهر بندرعباس انجام داده‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
در حال حاضر وضعیت اقتصاد شهری بندرعباس را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
با توجه به اینکه نقش اقتصادی بندرعباس به‌ویژه استان هرمزگان در اقتصاد، اثرگذار است و در واقع یکی از مبادی اصلی درآمدی ملی محسوب می‌شود، اقتصاد کلان این شهر شرایط بسیار خوبی دارد اما اقتصاد شهری بندرعباس دچار ضعف‌های شدیدی است.
دلیل وجود ضعف در شرایط اقتصادی شهر بندرعباس این است که این شهر در حوزه خرد و در حوزه میانی یا به نحوی در موضوع درآمدهای حوزه صنایع تبدیلی، ضعیف است و باید برنامه‌ریزی و مدیریت بهتری برای آن در نظر گرفت.
چالش‌های موجود برای توسعه اقتصادی بندرعباس را در چه می‌دانید؟
اصلی‌ترین موضوع تحقق نیافتن سهم اقتصادی شهر بندرعباس از اقتصاد حاصله این شهر است، زیرا بندرعباس در چندین حوزه از جمله صنایع و معادن، کارخانه‌های سنگین و فوق سنگین و مجموعه‌های نفتی و موضوعات مشابه آن محل درآمد و وصول ملی است، همچنین در سطح کلان موضوع اقتصاد دریا مطرح است که تحقق نیافتن آن در موضوعات خرد و آن هم در حوزه‌های مردمی مانند آب‌درمانی، گردشگری و تفریحی نتوانسته است موضوعات اقتصادی و توریستی دریا را برای این شهر حل کند.
نکته مهم دیگر این است که نقش اقتصادی شهر بندرعباس به خوبی معرفی نشده است؛ بندرعباس یک شهر گردشگری یا تجاری به معنای واقعی نیست بلکه یک شهر میانجی است، بدان معنا که بسیاری از افراد، این شهر را برای رسیدن به سایر شهرها از جمله قشم در نظر می‌گیرند و فقط ساعات کمی را برای توقف و اسکان در بندرعباس سپری می‌کنند.
بندرعباس مجموعه بازارها و مجتمع‌های فراوان تجاری کافی برای عرضه محصولات ندارد یا در موضوعات دیگر یک شهر توریستی و تفریحی نیست، چراکه تعداد هتل‌ها و مکان‌های تفریحی شهر برای اهداف کلان طراحی نشده است و ویژگی‌های خاص خود را دارد که اگر اینگونه نبود، بندرعباس اقتصاد متفاوت‌تری پیدا می‌کرد.
توجه به اقتصاد شهری چقدر در تحقق اهداف مدیریت شهری تأثیرگذار است؟ آیا ساختاری متناسب با فعالیت‌های اقتصادی مؤثر در شهرداری‌ها وجود دارد؟
در سال‌های اخیر این روند کمی بهتر شده است. طراحی شهری می‌تواند فرصت‌های اقتصادی خرد و کلان شهری ایجاد کند و همانطور که می‌تواند روی قیمت منطقه‌ای ملک تأثیر بگذارد، روی رونق گرفتن یا نداشتن رونق کسب‌وکارها اثرگذار است و می‌تواند کمک دهد، البته موضوعات سرمایه‌گذاری شهری، تفریحی و خدماتی اثرگذاری بیشتری می‌تواند داشته باشد.
این شاید یکی از معضلات چند سال اخیر شهر بندرعباس باشد و علاوه بر آن نبود بورس‌های فروش یا معامله در این شهر به خوبی احساس می‌شود؛ مفهوم راسته بازارها به معنای تجمع صنوف در یک نقطه برای فروش و معامله و تبدیل به محل داد و ستد تجمعی در بندرعباس کمرنگ است.
به اهمیت اقتصاد شهری در بندرعباس اشاره کنید.
اقتصاد شهری به تنهایی دسته‌بندی کننده شهرها است؛ در دنیا شهرهای بندری جزو شهرهای اقتصادی با ارزش و شهرهای با کیفیت محسوب می‌شوند و بسیاری افراد این شهرها را با عنوان نام آن کشور یا محل اصلی آن کشور حتی جایگزین پایتخت‌ها یاد می‌کنند اما این موضوع درباره بندرعباس محقق نشده است که اگر محقق شود، اقتصاد شهری می‌تواند نوع حضور مسافران و گردشگران را در این شهر تغییر دهد.
در حال حاضر بیشتر افرادی که به بندرعباس می‌آیند، مهاجران اقتصادی هستند و موضوعاتی که دنبال می‌کنند بیشتر در فضای کارگری یا در فضای تکنسین تخصصی حوزه صنایع هستند وگرنه در حوزه‌های میانی یا سرمایه‌گذاری و ایجاد فرصت‌های تجاری و گردشگری اقدامات چندانی صورت نگرفته است.
در حال حاضر بندرعباس یک شهر به مفهوم علمی اقتصادی در حال توسعه قلمداد می‌شود که املاک آن در حال تغییر ماهیت است؛ با توجه به اینکه در ۳۰ سال اخیر طرح تفصیلی شهر بندرعباس اجرا نشده است، در حالی که اجرای آن می‌تواند زمینه‌های اقتصاد شهری تغییر دهد و فرصت‌های جدیدی در اختیار شهروندان، مجموعه‌های مدیریتی به‌ویژه شهرداری‌ها و سرمایه‌گذاران بیرونی قرار دهد.
می‌توان با اتفاقات مختلف اقتصادی مانند تغییر در ماهیت فرودگاهی بندرعباس و تبدیل آن به یکی از فرودگاه‌هایی که می‌شود در آن نمایشگاه‌های بین‌المللی برگزار کرد، اقتصادی شهری بندرعباس را متحول کرد.
تغییر در موضوعات و ساختار حمل‌ونقل شهری که می‌تواند فرصت اقتصادی خوبی را به‌وجود آورد، تبیین ضوابط جدید بلندمرتبه‌سازی یا ساخت هتل‌ها و مجموعه‌های گردشگری و تفریحی که می‌تواند به صورت جدی به اقتصاد غیربومی شهر کمک کند، از دیگر اقداماتی است که بی‌شک کارساز خواهد بود.
توجه به اقتصاد فروش و معامله بازار بندرعباس که بیشتر با محوریت صید و صیادی است یا تجارت کالاهای وارداتی نیز ضروری است، البته راه‌اندازی پاویون میگو در محل عرضه و فروش ماهیان به صورت بین‌المللی یا ایجاد بورس‌های میوه و تره‌بار با توجه به ظرفیت این شهر می‌تواند محلی برای صادرات کالاهای کشاورزی و محصولات شیلات، صید و موضوعات مختلف و فرصتی برای صادرات درون‌کشوری و ارسال به استان‌های مختلف کشور باشد.
کاری که بعضی از استان‌ها در موضوعات مختلف انجام دادند و به‌طور معمول هم موفق بودند، پرداختن به تولیدات موضوعی در هر شهر و هر استان با توجه به استقبال مردم است.
نظر شما