به گزارش خبرنگار ایمنا، همه ساله در کشور بخش عمده‌ای از فعالیت‌های اقتصادی و سرمایه‌های ملی به صنعت ساختمان تخصیص می‌یابد و ساختمان‌های ساخته شده از محل درآمدهای ملی یا سرمایه شهروندان جزو سرمایه‌های کلان و پایدار کشور به حساب می‌آید. منافع ملی ناشی از حفظ و افزایش بهره‌وری ساختمان‌ها و حفظ جان و مال بهره‌برداران، وجود اصول و قواعدی برای برقراری نظم در این بخش را اجتناب‌ناپذیر می‌کند.
تدوین مقررات ملی ساختمان در کشور از سال ۱۳۶۶ با وضع مقررات و ضوابطی، ناظر بر کارکرد فنی و مهندسی عناصر و اجزای ساختمان با هدف تأمین ایمنی، بهداشت، بهره‌دهی مناسب، آسایش بهره‌برداران ساختمان‌ها و صرفه‌جویی در مصرف انرژی توسط وزارت مسکن و شهرسازی وقت آغاز شد و تا به امروز به صورت دوره‌ای مورد بازنگری قرار گرفته است.
در گفت‌وگو با فرانک باقری، کارشناس شهرسازی موارد مورد تاکید مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان و تأثیر آن بر مدیریت بهینه مصرف انرژی را جویا شدیم. مشروح گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
وضعیت مصرفی انرژی در بناهای شهری چگونه است؟
صرفه‌جویی در مصرف انرژی یکی از چالش‌های مهم جهان است، در ایران حدود ۴۰ درصد از کل مصرف انرژی به بخش ساختمان اختصاص دارد، تجربه کشورهای پیشرفته اهمیت رعایت مقررات در حوزه‌های ذخیره انرژی و جلوگیری از اتلاف آن را در بخش ساختمان آشکار می‌کند.
با نگاهی به وضعیت کنونی مصرف انرژی در کشور، میزان بیش از اندازه مصرف در بخش‌های مختلف و با توجه به عوارضی مانند افزایش هزینه‌ها، آلودگی هوا، از بین رفتن منابع طبیعی و بسیاری دیگر از مضراتی که ناشی از هدر رفتن انرژی است، عموم مردم به خصوص مسئولان را بر آن می‌دارد که اقدام اساسی در رابطه با حل این مشکلات انجام دهند. وضع قوانین و مقررات یکی از گام‌های مهم در این راستا است، زیرا نشانگر مطالعه و بررسی دقیق مسئله از دیدگاه‌های مختلف به منظور بهبود وضعیت موجود است، از جمله اقداماتی که در زمینه بهبود مصرف انرژی انجام شده، وضع قوانین بهینه‌سازی مصرف انرژی در قالب مقررات ملی ساختمان برای بخش ساختمان و مسکن است.
این بخش دارای بیشترین میزان مصرف نسبت به سایر بخش‌ها است، حدود ۴۰ درصد براساس ترازنامه انرژی سال ۱۳۸۰؛ لذا رعایت ملاحظاتی جهت صرفه‌جویی در مصرف انرژی ضروری به نظر می‌رسد، مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان با عنوان صرفه‌جویی در مصرف انرژی از مباحث جدید در بین مقررات ملی است، در نتیجه متخصصان و دست‌اندرکاران امر ساخت‌وساز آن‌طور که باید از مقررات اطلاع ندارند.
آیا اجرای مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان سبب افزایش هزینه‌های ساختمان می‌شود؟
کاربران یک ساختمان تنها مصرف کننده انرژی نیستند، اما میزان مصرفشان به موقعیت ساختمان بستگی دارد. مصرف انرژی افرادی که خدمات مختلف را برای ساختمان و کاربرانش انجام می‌دهند نیز به فاصله ساختمان از محله و مراکز کار بستگی دارد؛ بیشتر شهروندان بر این باور هستند که اجرای مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان سبب افزایش هزینه‌های ساختمان می‌شود در حالی که چنانچه این مبحث در ساختمان به درستی اجرا شود، علاوه بر کاهش هزینه‌های اولیه ساخت، در هزینه‌های بهره‌برداری و مصرف انرژی ساختمان نیز برای مصرف‌کننده سودآور خواهد بود.
رعایت اصول مهندسی ساختمان چه تأثیری بر مصرف انرژی دارد؟
با اجرای مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان شامل عایق‌کاری سیستم تأسیسات و لوله‌ها، عایق‌کاری جداره خارجی ساختمان و نصب پنجره‌های دوجداره استاندارد در ساختمان کمتر از پنج درصد سبب افزایش هزینه‌های ساختمان در این بخش می‌شود، از طرف دیگر ظرفیت سیستم گرمایشی و سرمایشی مورد نیاز ساختمان را می‌توان تا ۴۰ درصد نسبت به حالتی که این مبحث اجرا نمی‌شود، کوچک‌تر انتخاب کرد که به نوبه خود کاهش هزینه‌ها را در این قسمت موجب می‌شود؛ بنابراین چنانچه در طراحی و ساخت ساختمان اصول اولیه مهندسی رعایت شود، علاوه بر ایجاد فضای مناسب برای زندگی ساکنان، سطح رفاه جامعه افزایش و هزینه‌های اولیه کاهش می‌یابد.
آنچه که امروزه در اجرایی کردن مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان مطرح است، توجه به فرآیند ساخت‌وساز به عنوان یک فرآیند پیوسته است، در واقع مباحث مقررات ملی ساختمان مانند حلقه‌های یک زنجیر ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارد و توجه و اهمیت دادن به هریک از مباحث مقررات ملی ساختمان، زمانی مثمر ثمر است که در کنار آن به سایر مباحث نیز به همان اندازه توجه شود.
آیا مصرف انرژی در کشور در حال تبدیل شدن به یک بحران است؟
یکی از معضلات اصلی پیشرو در اجرایی کردن مقررات ملی ساختمان، نبود سیستم ضمانت برای ساختمان‌ها است؛ مادامی که در اجرای ساختمان تقبل مسئولیت و سیستم بازخواستی وجود نداشته باشد، استقبال نکردن از اجرای مقررات ساختمان طبیعی به نظر می‌رسد. جاری کردن وجدان کاری و قبول مسئولیت نه تنها در بین مسئولان بلکه در بین مردم و بهره‌برداران نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.
مسئله انرژی به دلیل مصرف بی‌رویه سوخت در بخش خانگی و تجاری، در حال تبدیل شدن به یک بحران در کشور است و برخلاف توسعه میدان‌های نفتی در سال‌های گذشته، اگر جلوی رشد غیراصولی مصرف سوخت گرفته نشود، در آینده‌ای نه چندان دور، نه تنها صادر کننده نفت نخواهیم بود، بلکه باید آن را وارد کنیم.
چه راهکاری در این زمینه وجود دارد؟
مصرف بی‌رویه این فرآورده‌ها ضمن وارد آمدن زیان اقتصادی، محیط زیست را نیز در معرض خطر قرار داده است. هرگاه شرایط صحیح و روش مناسب اجرا را مورد بررسی قرار دهیم، آسیب‌شناسی روشی برای شناخت ضعف‌ها، مشکلات اجرا، نبود تعادل‌ها و اشتباهات اجرایی است که در نهایت بنا را به اهداف اصلی که همان اجرای صحیح مبحث ۱۹ مقررات ملی و صرفه‌جویی انرژی است، نزدیک‌تر می‌کند، در این میان حاصل تجربه ناشی از بازدیدها، مشاهده‌ها و گزارش‌ها بیانگر آن است که صرفه‌جویی انرژی در صورتی کارایی خود را خواهد داشت که پیش‌تر و هنگام طراحی ضمن استفاده از موارد مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان به کیفیت مطلوب اجرا و نظارت توجه بیشتری شود.
نظر شما