به گزارش خبرنگار ایمنا، چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر شامگاه سه‌شنبه یازدهم بهمن‌ماه در حالی پرونده خود را بست که هنرمندان نمایشی استان‌ها اصفهان نتوانستند حتی یک رتبه را از آن خود کنند و فقط از میان آثار راه‌یافته از استان اصفهان به این دوره از جشنواره فقط در بخش‌های ذیل از آن‌ها تقدیر شد.
طرح و ایده:
تقدیر از مجتبی خلیلی برای نمایش «کارت قرمز برای بازیکن خارجی»
نمایش‌های آئینی
تقدیر: گروه نمایشی «بی‌وقتی» به کارگردانی آدینه رحیم نژاد از اصفهان
تقدیر از بازیگران خردسال
ایدا کیانی تبار برای نمایش «گسار» از شاهین‌شهر
طراحی صحنه:
تقدیر: احسان جانمی برای نمایش «خواب‌هایم سراغ ترا می‌گیرند»
حال این پرسش مطرح می‌شود با توجه به درخشش آثار نمایشی استان اصفهان در چهلمین جشنواره بین‌المللی فجر در سال گذشته، چرا امسال آثار نمایشی راه‌یافته از استان اصفهان به جشنواره چهل و یکم حائز رتبه نشد، اشکال از ضعف محتوا، اجرا و نمایش‌نامه‌ها بود و یا عواملی دیگر در رتبه نیاوردن آثار نمایشی جشنواره تئاتر فجر نقش داشت؟ ازاین‌رو در گزارش پیش رو با مصاحبه آثار نمایشی راه‌یافته به جشنواره تئاتر فجر به علل و بررسی این موضوع پرداخته‌شده است که در ذیل ازنظر می‌گذرانید.
داوری جشنواره تئاتر فجر محتوا محور بود
احسان جانمی، نویسنده و کارگردان نمایش «خواب‌هایم سراغ تو را می‌گیرند» در خصوص حائز رتبه نشدن تئاتر اصفهان در جشنواره تئاتر فجر به ایمنا می‌گوید: در بین هنرمندان اصفهانی تنها فردی که موفق به کسب جایزه در چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر شد من بودم که در بخش طراحی صحنه موفق به دریافت جایزه و شایسته تقدیر شدم.
وی در خصوص ارزیابی داوران در این جشنواره اظهار می‌کند: به نظرم بعد از اتمام جشنواره تئاتر فجر صحبت کردن در مورد داوری درست نباشد؛ اما نکته مهم در داوری‌ها این است که برای هر فستیوال و جشنواره داورانی که انتخاب می‌شوند باسلیقه خودشان آثار را داوری می‌کنند و امسال نیز داوری جشنواره تئاتر فجر محتوا محور بود و اینکه آیا به نفع بود یا به ضرر در مراحل بعد قابل‌بحث است.
نویسنده و کارگردان نمایش «خواب‌هایم سراغ تو را می‌گیرند» می‌افزاید: هر داوری سلیقه خاصی دارد و جوایز هم بر اساس سلیقه داوران به افراد اهدا می‌شود و اگر بجای این داوران تیم داوری دیگری جشنواره تئاتر فجر را داوری می‌کرد به‌طور حتم جوایز به افراد دیگری اختصاص پیدا می‌کرد.
وی ادامه می‌دهد: نکته مهم در مورد داوری این دوره نبود حضور داور عراقی در اختتامیه که برای بخش مسابقه بزرگ صحنه‌ای آمده بودونبود وی بر سر داوری تمامی کارها بود و اینکه رأی داور پنجم چگونه بود را نمی‌دانم.
خلأهای تئاتر اصفهان
جانمی در خصوص خلأهای تئاتر اصفهان نیز می‌گوید: معضل اصلی تئاتر اصفهان در متن است، چراکه تئاتر این شهر بازیگران و کارگردانان و طراحان صحنه خوبی دارد و اگر بخش نمایشنامه‌نویسی و متن تقویت شود و دراماتیک باشد به‌طور حتم تئاتر اصفهان بهتر خواهد شد.
وی ادامه می‌دهد: البته برای قضاوت تئاتر و یاقوت و ضعف این هنر نمی‌توان فقط جشنواره تئاتر فجر را ملاک قرارداد.
نویسنده و کارگردان نمایش «خواب‌هایم سراغ تو را می‌گیرند» با تأکید بر اینکه تئاتر اصفهان بازیگران ارزنده‌ای دارد، اظهار می‌کند: در مورد تئاتر خودم در این جشنواره نیز معتقدم باید به سلیقه داوران احترام گذاشت، تئاتر ما با استقبال خوب تماشاگران مواجه شد و در تمامی بخش‌ها کاندیدا شد و مشکلی در کار ما نبود، بلکه در سلیقه داوران بود و به این موضوع هیچ اعتراض و یا ناراحتی ندارم و امیدوارم تنها جایزه‌این جشنواره که توسط من دریافت شد را تئاتر اصفهان بپذیرد.
وی می‌گوید: با قوی‌تر کردن کارها در تئاتر اصفهان اتفاقات بهتری رخ خواهد داد و امیدوارم مسئولان بر سر قول خودشان نسبت به پرداختی‌ها و حمایت از هنر تئاتر بمانند.
حائز رتبه نشدن تئاتر اصفهان در جشنواره فجر دلیل بر ضعف یاقوت آن نیست
پویان عطایی، کارگردان نمایش صحنه‌ای «در سوگ شب هزار و یکم شهرزاد قصه‌ساز» در خصوص حائز رتبه نشدن تئاتر اصفهان در جشنواره تئاتر فجر به ایمنا می‌گوید: همیشه فستیوال‌ها و جشنواره‌های مختلف را تعدادی داور با سلایق، عقاید و آرای خودشان داوری می‌کنند و درنهایت عده‌ای به‌عنوان برگزیده و نفرات برتر اعلام می‌شوند.
وی می‌افزاید: حائز رتبه نشدن تئاتر اصفهان دلیل بر ضعف یاقوت آن نیست، بلکه حضور تئاتر اصفهان در این جشنواره نشان از داشتن معیارهای لازم برای حضور در جشنواره تئاتر فجر است.
کارگردان «در سوگ شب هزار و یکم شهرزاد قصه‌ساز» بابیان اینکه همیشه اصفهان در عرصه تئاتر پیشتاز بوده است، اظهار می‌کند: راه‌یابی شش اثر از اصفهان به مرحله پایانی جشنواره تئاتر فجر، نشان از برتر بودن هنر تئاتر در این شهر دارد، ضمن اینکه در جشنواره تئاتر فجر اجراهای هنرمندان اصفهانی قدرت کیفی خودش را داشت و ممکن است گروه‌های نمایشی اصفهان بر روی صحنه بنابر دلایل جوی و شرایط موجود با مشکلاتی مواجه شده باشند؛ اما اجراها باکیفیت بود و با استقبال بسیار خوب تماشاگران روبرو شد.
وی در خصوص خلأهای موجود در زیرساخت تئاتر اصفهان تصریح می‌کند: خلأ در زیرساخت‌های تئاتر اصفهان همچون کمبود پلاتو و سالن اجرای نمایش وجود دارد.
عطایی ادامه می‌دهد: ثبت بیش از ۷۰ گروه تئاتر در اصفهان که نیاز به پلاتو برای تمرین دارند و با کمبود آن در این شهر مواجه هستند که این امر نشان از خلأ در زیرساخت‌های تئاتر اصفهان دارد.
وی با اشاره به اینکه قرار است یک پردیس تئاتر برای سالن اجرایی به این شهر اضافه شود، می‌گوید:
نبود مجموعه تئاتر شهر در مرکز شهر اصفهان و نبود بودجه برای تولید آثار به‌نوعی ضعف در زیرساخت‌های تئاتر اصفهان تلقی می‌شود. ضمن اینکه باید تابلوهای تبلیغاتی شهری هم به کمک این هنر بیایند و زیرساخت‌ها اصلاح شوند.
کارگردان «در سوگ شب هزار و یکم شهرزاد قصه‌ساز» تأکید می‌کند: تئاتر اصفهان در تمامی جشنواره‌های داخلی و بین‌المللی حضور فعال داشته و اینکه داوری در این دوره از جشنواره تئاتر فجر با ضعف مواجه بود، غیرقابل‌انکار است.
وی اضافه می‌کند: برخی جشنواره‌ها داوران یکسری از افراد یا دوستانشان را مدنظر داشتند یا چون افرادی را دعوت کرده بودند به‌طور حتم باید به آن‌ها جوایزی را اهدا می‌کردند و این ضعف در داوری دیده می‌شد که امید است بعد از این جوایز براساس صلاحیت‌ها و کیفیت آثار و شایسته‌سالاری اهدا شوند.
نبود تخصص لازم داوران تئاتر خیابانی، نقطه‌ضعف جشنواره تئاتر فجر
علیرضا شمس، کارگردان نمایش خیابانی «مَترس ها» در چهل و یکمین جشنواره تئاتر بین‌المللی فجر، در خصوص داوری جشنواره تئاتر فجر به ایمنا می‌گوید: در این دوره داوری‌ها در تئاتر خیابانی تخصصی نبود و به‌جز یک داور باقی داوران تخصصی در این حوزه نداشتند.
وی بابیان اینکه داوری‌ها در حد داوری جشنواره تئاتر فجر نبود، ادامه می‌دهد: گروه‌های نمایشی اصفهان در تمامی جشنواره‌ها دست‌پر بودند و این اولین باری بود که بدون جایزه و دست‌خالی در یک جشنواره ماندند که چون شاهد داوری‌ها بودم تنها دلیل این امر را نداشتن تخصص داوران می‌دانم.
کارگردان نمایش خیابانی «مَترس ها» ادامه می‌دهد: داوری در سایر بخش‌ها مثل نمایش صحنه‌ای نیز مورد اعتراض هنرمندان اصفهانی و سایر شهرها مانند همدان و ملایر نیز واقع شد.
وی اظهار می‌کند: داوران تئاتر خیابانی باید این نوع نمایش را بشناسند که در این دوره از داورانی استفاده شد که حتی خود ما هم آن‌ها را نمی‌شناختیم.
شمس، مسئول اصلی این امر را دبیرخانه جشنواره می‌داند و در ادامه می‌گوید: اگر دبیر جشنواره بتواند براساس کار کارشناسی اقدام کند با چنین مشکلاتی مواجه نخواهیم شد که امیدوارم در جشنواره‌های بعدی از دبیری استفاده شود که کارشناسی عمل کند نه رفاقتی.
ضعف در داوری جشنواره تئاتر فجر
پویا امامی، کارگردان نمایش خیابانی «کارت قرمز برای بازیکن خارجی» در خصوص حائز رتبه نشدن تئاتر اصفهان در جشنواره تئاتر فجر به ایمنا می‌گوید: نمایش خیابانی «کارت قرمز برای بازیکن خارجی» در چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر موفق به کسب جایزه تقدیر در بخش طرح و ایده توسط مجتبی خلیلی شد.
وی می‌افزاید: سایر نمایش‌های اصفهان نیز در بخش‌های مختلف کاندیدا شدند که به دلیل بی‌عدالتی داوران موفق به کسب رتبه نشدند.
کارگردان نمایش خیابانی «کارت قرمز برای بازیکن خارجی» اظهار می‌کند: داوری‌ها در این دوره به سمت و سویی دیگر سوق پیدا کرد و به‌درستی شکل نگرفت.
وی ادامه می‌دهد: نمی‌توان به دلیل نبود کسب رتبه بهانه‌تراشی کرد و از زیرساخت‌ها ایراد گرفت؛ چراکه اصفهان حداقل امکانات همچون پلاتو و مکان اجرای تمربن را دارد و حتی مسئولان شهرداری از تئاتر حمایت می‌کنند و بر سر اجراها در این جشنواره نیز حاضر بودند.
امامی می‌گوید: گروه‌های نمایشی اصفهان قبل از اجرا تمرین داشتند و در جشنواره‌های دیگر نیز بر روی صحنه رفته بودند؛ لذا نبود امکانات و نبود حمایت مسئولان نمی‌تواند بهانه‌ای برای نبود کسب رتبه در جشنواره تئاتر فجر باشد و تنها دلیل اصلی این موضوع ناعادلانه بودن داوری‌ها بود.
وی اضافه می‌کند: جشنواره سلیقه است و جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر امسال سلیقه‌اش خوب نبود. تیم داوری نمایش خیابانی متشکل از افراد حرفه‌ای بود که با یکدیگر همخوانی نداشتند و همدل نبودند.
این کارگردان می‌افزاید: در تیم داوری وقتی یک داور بازیگر تیپ و دیگری فیزیکال را دوست دارد و این تیم داوری باهم همخوانی نداشته باشند درنتیجه انتخاب سخت و دشوار می‌شود و اتفاقاتی در داوری رخ می‌دهد که نباید بشود.
ملاک انتخاب آثار برگزیده بر اساس دانش و تجربه نبود
محمد رادمهر، کارگردان رادیو تئاتر «اسپویلر» در خصوص حائز رتبه نشدن تئاتر اصفهان در جشنواره تئاتر فجر به ایمنا می‌گوید: داوری‌ها در چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر برنامه‌ریزی‌شده بود و با توجه به موضوع، کارها را انتخاب کردند.
وی می‌گوید: کار نمایش ما به لحاظ فنی و تکنیکی از کیفیت خوبی برخوردار بود و به اذعان داوران و مخاطبان کاری خوب و قابل‌توجه بود.
کارگردان رادیو تئاتر «اسپویلر» تصریح می‌کند: تندیس‌ها به کارهایی اهدا شد که ایراد و خطا داشتند و ازلحاظ تکنیکی ضعیف بودند و این حرکت ضد ارزشی است که به سایر کارها کم‌لطفی شود.
وی با اشاره به اینکه داوران بی‌سواد و بی‌خرد نبودند؛ می‌گوید: برای داوری باید فردی انتخاب شود که دانش و تجربه و حرفی برای گفتن داشته باشد نه اینکه چون فردی دانشگاهی است برای داوری انتخاب شود.
این کارگردان اضافه می‌کند: با این حرف که می‌گویند داوری سلیقه‌ای است مخالفم و معتقدم داوری علم است و داور باید به علمش مسلط باشد و این نوع داوری برای جشنواره تئاتر فجر که بزرگ‌ترین فستیوال خاورمیانه است ضعف تلقی می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: یکی دیگر از نقاط ضعف داورها، انتخاب افرادی با رسته دولتی برای داوری بود که هیچ‌گونه آشنایی با مشکلات تئاتر نداشتند و این بزرگ‌ترین ضربه به تئاتر است.
رادمهر با تشکر از حمایت‌های دفتر تخصصی هنرهای نمایشی شهرداری اصفهان و حمایت‌های خانه تئاتر حوزه هنری و روابط عمومی این نهاد، می‌گوید: به‌عنوان پایه‌گذار رادیو تئاتر در اصفهان سعی در توسعه این نمایش در شهر هنرپرور اصفهان دارم.
تئاترهای اصفهان در جشنواره فجر کارهای قوی بودند
هادی کیانی، کارگردان نمایش «مضحکه عجایب‌المخلوقات» در خصوص حائز رتبه نشدن تئاتر اصفهان در جشنواره تئاتر فجر به ایمنا می‌گوید: نمایش «مضحکه عجایب‌المخلوقات» و کار احسان جانمی کارهایی بودند که در جشنواره حرفی برای گفتن داشتند.
وی می‌افزاید: سال گذشته در جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر پنج تندیس دریافت کردم و امسال بعد از اعلام کارهای برگزیده هنرمندان و اساتید سایر استان‌ها به من می‌گفتن جای شما عصبانی هستیم که چرا جایزه دریافت نکردید.
این کارگردان اظهار می‌کند: کارهای اصفهان در جشنواره کارهای قوی بودند و نبود انتخاب آن‌ها نشان از ضعف این کارها نبود و بسته به نگاه دبیر جشنواره دارد.
وی می‌گوید: داوری تحت شرایط جشنواره انجام می‌شود و به‌طور حتم داوران برای انتخاب‌هایشان نیز دلایلی برای خوددارند.
کیانی ادامه می‌دهد: سوالی که پیش می‌آید این است که نمایش «مضحکه عجایب‌المخلوقات» که هنگام اجرا سالن مملو از تماشاگر بود و به‌خوبی با مخاطب ارتباط برقرار کرد و به گفته داوران حتی آن‌ها نیز به‌سختی وارد سالن شدند، چطور جایزه‌ای دریافت نکرده است.
وی اضافه می‌کند: داوران به لحاظ شخصیت افراد خوبی بودند اما به لحاظ داوری تحت تأثیر شرایط جشنواره قرار می‌گیرند.
کارگردان نمایش «مضحکه عجایب‌المخلوقات» اظهار می‌کند: نمایش «مضحکه عجایب‌المخلوقات» در سال آتی برای مخاطب اصفهان به اجرای عمومی درخواهد آمد و به نظر من ارزش رضایت مخاطب بیشتر از کسب جایزه است.
گزارش فوق حاکی از آن است که چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در حالی به کار خود پایان داد که نتوانست رضایت هنرمندان اصفهان را در بخش داوری به دست آورد اما نیاز است که صحبت‌ها و نظر داوران این رویداد بزرگ در این مورد شنیده است، ازاین‌رو خبرگزاری ایمنا با چند تن از داوران این دوره از جشنواره تئاتر فجر درباره چرایی انتخاب نشدن تئاترهای استان اصفهان به‌عنوان رتبه برتر مصاحبه‌هایی انجام داده است که در گزارش بعدی در روزهای آتی منتشر می‌شود.
نظر شما