به گزارش خبرنگار ایمنا، شرکت‌های دانش‌بنیان نقش مهمی در رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در هر نقطه‌ای از جهان ایفا می‌کنند، به‌گونه‌ای‌که از آن‌ها به‌عنوان «موتور محرکه اقتصاد» در هر کشور یاد می‌شود؛ بنابراین تلاش‌های بسیاری برای میزان موفقیت این شرکت‌ها و توسعه آن‌ها انجام می‌شود که یکی از مهم‌ترین فعالیت‌ها، ایجاد مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری است.
یکی از صنایع مهم کشورهای در حال توسعه و پیشرفته هوافضا است که شرکت‌های دانش‌بنیان نقش بسیار ویژه‌ای در توسعه این صنعت دارند. صنعت فضایی از علومی است که تمام کشورها به‌دنبال پیشرفت در آن هستند. این صنعت به قدری اهمیت دارد که آمریکا بخش زیادی از بودجه خود را در اختیار ناسا برای اکتشاف فضا قرار داده است و دانشمندان بسیاری را از تمام دنیا، برای پیشرفت صنعت خود جذب می‌کند.
برای شناخت نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در توسعه صنایع فضایی و بررسی عملکرد فعلی کشور در این حوزه با محسن منتظری، مخترع فناوری‌های حوزه نجوم گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
اهمیت توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان در علم نجوم و هوافضا چیست؟
زمانی که می‌خواهیم در دسته‌بندی صنایع فضایی قرار بگیریم باید به این نکته توجه کنیم که علم نجوم و هوافضا صنعتی ترکیبی محسوب می‌شود و برای توسعه این صنعت ناچار هستیم که از تمام علوم مختلف استفاده کرده و فناوری‌های روز دنیا را بومی‌سازی کنیم.
زمانی که در رابطه با علم نجوم و صنعت هوافضا صحبت می‌کنیم، درواقع به سرمایه‌گذاری‌های بسیار زیاد و قطعات بسیار ظریف و حساسی اشاره کرده‌ایم که برای استفاده از آن‌ها باید هزینه بسیاری پرداخته شود. به طور کلی صنعت هوافضا (های-تک) است و با توجه به این مسئله اگر تکنولوژی کشوری در حوزه هوافضا پیشرفته باشد، قطعاً جزو برترین کشورهای صنعتی دنیا محسوب می‌شود.
درصورتی‌که ایران نیز بتواند در حوزه هوافضا و نجوم به موفقیت‌هایی دست‌یابد به موجب آن صنایع دیگری مانند خودروسازی، دفاعی، نظامی و مباحثی مانند ساخت پنل‌های خورشیدی، هواشناسی، جغرافیا، رباتیک، هوش‌مصنوعی و به خصوص مسائل مربوط به میکرو الکترونیک نیز بسیار توسعه می‌یابد.
عملکرد شرکت‌های فناور کشور در علم نجوم و هوافضا را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
درحال‌حاضر هر یک از شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور کشور مسئولیتی را در حوزه‌های مختلف برعهده دارند. طی سالیان اخیر شرکت‌های دانش‌بنیانی که در حوزه هوافضا و نجوم فعال بوده‌اند، بیشتر روی قطعه‌سازی و مهندسی معکوس تمرکز داشته‌اند و معمولاً اکثر این شرکت‌ها در حوزه‌هایی مانند هوشمندسازی، نرم‌افزار و IT فعالیت می‌کنند.
شرکت‌های فناور کشور معمولاً به صورت پروژه‌ای در حوزه هوافضا شروع به فعالیت می‌کنند؛ درواقع وزارت دفاع پروژه‌های مختلفی در مقیاس کوچک در اختیار شرکت‌های دانش‌بنیان می‌گذارد و عملاً یک پروژه کامل هوافضا را بین چند شرکت مختلف پخش می‌کند. وزارت دفاع معمولاً قطعات مورد نیاز برای پروژه‌های کلان خود را برای بومی‌سازی به شرکت‌های دانش‌بنیان معرفی می‌کند، اما به دلایل امنیتی کاربرد قطعات و ماهیت اصلی پروژه مشخص نمی‌شود.
مسئولیت اصلی شرکت‌های فناور در توسعه صنایع فضایی کشور چیست؟
درحال‌حاضر نیاز است که مسیرهای اصلی توسعه صنایع فضایی را شناسایی و برای بهره‌مندی از آن‌ها سرمایه‌گذاری کنیم. شرکت‌های دانش‌بنیانی که امروزه در حال فعالیت هستند، معمولاً با هدایت معاونت علمی فناوری ریاست‌جمهوری در حال شناسایی مسیر پیشرفت صنعت فضایی کشور هستند.
این شرکت‌ها معمولاً به صورت پروژه‌ای در حوزه هوافضا فعالیت می‌کنند. توسعه صنعت هوافضا در کشور نیازمند این است که شرایط مفیدی از نظر علمی در کشور حاکم شود و بتوانیم در مرز علم حرکت کنیم. متأسفانه ایران در حوزه هوافضا عقب مانده است، به همین دلیل برای توسعه این صنعت نیاز داریم که تحولی ایجاد کنیم و این مسئله نیز مستلزم حرکت بر مرز علم است.
چگونه باید مرز علم هوافضا را شناسایی کرد؟
به‌طورکلی مرز علم نجوم و هوافضا خط مشخصی ندارد و به سادگی قابل شناسایی نیست، زیرا بسیاری از شرکت‌های فعال در این حوزه پروژه‌ها و هدف‌گذاری‌های خود را به طور شفاف معرفی نمی‌کنند، به همین دلیل نمی‌توان تشخیص داد که اکنون ناسا در چه مرزی از علم قرار گرفته و درحال فعالیت است.
درواقع تشخیص و شناسایی تکنولوژی‌ها و فناوری‌هایی که امروز جزو پروژه‌ها و هدف‌گذاری‌های اصلی شرکت‌های بزرگ محسوب می‌شود، دشوار است. در حال حاضر ناسا بودجه‌های بسیار زیادی را دریافت می‌کند، اما بخش بسیاری از این بودجه برای پروژه‌های نامشخصی دریافت می‌شود.
در حال حاضر اهداف صنایع فضایی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
امروزه اهداف حوزه هوافضا بسیار بلندپروازانه است و شرکت‌های برتر جهان برای چنین برنامه‌هایی بسیار سرمایه‌گذاری می‌کنند که شناسایی هوش فرازمینی در سیارات مختلف کیهان یا یافتن نشانه‌هایی مبنی بر وجود یوفوها جزو مهم‌ترین برنامه‌های بلندپروازانه شرکت‌های برتر صنایع فضایی به‌شمار می‌رود.
در ایران نیز به دلیل مسائل امنیتی پروژه‌هایی که در حوزه هوافضا مطرح می‌شود، خیلی مشخص نیست، زیرا هوافضا ارتباط تنگاتنگی با صنایع نظامی نیز دارد. با این وجود ازجمله دستاوردهای کشور در حوزه هوافضا و نجوم می‌توان به بمب‌های لیزری اشاره کرد که با استفاده از آن‌ها می‌توان تمام ماهواره‌های مخابراتی را غیر فعال کرد؛ البته دستیابی به فناوری لیزر علاوه بر کاربردهای نظامی در صنایع بسیاری می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد.
نظر شما