به گزارش خبرنگار ایمنا، حجت‌الاسلام فرج‌الله هدایت‌نیا امروز _یکشنبه بیست‌وهفتم آذرماه_ در نشست «بررسی قوانین مهریه و نقش آن بر کارآمدی خانواده» که به همت پژوهشکده الهیات و خانواده و دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان برگزار شد، اظهار کرد: مهریه سنگین باعث می‌شود طلاق عقب بیفتد و مردان از طرح دادخواست طلاق منصرف شوند، به همین جهت برای جلوگیری از طلاق‌های واهی مهریه‌های سنگین می‌گیرند.
وی افزود: زن از شوهر ناراضی است و می‌خواهد طلاق بگیرد، برای آنکه بتواند حقوق خود را از شوهر بگیرد، مهریه سنگین می‌گیرد تا بتواند آن را به اجرا بگذارد و مرد را وادار به طلاق کند. گاهی نیز علت درخواست مهریه سنگین این است که زن و شوهر در قبال اموری همچون حضانت فرزند با یکدیگر معامله می‌کنند.
عرف اجتماعی کارکردهای فراوانی به مهریه داده است
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: بر خلاف ادبیات تبلیغی، عرف اجتماعی نیز کارکردهای فراوانی به مهریه داده است و بانوان درخواست مهریه سنگین دارند ضمن آن که مهریه سنگین به معنای ارزشمندی و موقعیت اجتماعی بالا تلقی می‌شود. نبود آگاهی از پیامدهای مهریه سنگین منجر به مشکلاتی شده است که جوانان از آن اطلاع ندارند.
وی گفت: اگر این موضوعات تشریح شود موج ازدواج‌هراسی بین جوانان به راه خواهد افتاد. آموزش و آگاهی‌بخشی در این بخش توصیه نمی‌شود زیرا منجر به ازدواج‌های عاقلانه تر نمی‌شود. دو درصد مهریه‌ها در ایران بالای هزار سکه، پنج درصد بیشتر از ۵۰۰ سکه و ۴۵ درصد بالای ۱۰۰ سکه است.
حجت‌الاسلام هدایت‌نیا تصریح کرد: دومین دلیل بروز مشکلات، شیوه آشنایی و انتخاب جوانان است. جوانان پس از ارتباط عاطفی و در اوج وابستگی به مهریه فکر می‌کنند و این موضع از سوی خانواده و خود دختر مطرح می‌شود و پسران منفعل برخورد می‌کنند زیرا از نه شنیدن و از دست دادن دختر مورد علاقه خود می‌ترسند.
وی با بیان اینکه اجبار نیز یکی از دلایل پذیرفتن مهریه‌های سنگین است، گفت: حق انتخاب پسران در خصوص مهریه‌های سنگین پایین است زیرا امروز همه دختران این‌گونه مهریه طلب می‌کنند. در جامعه ایرانی شاهد نامتعارف شدن میزان مهریه شده‌ایم. قانون‌گذار نیز در این زمینه اقدامی انجام نداده است. طرح تحدید مهریه در سال‌های گذشته مطرح شد اما به نتیجه نرسید.
حقوق قانونی زوجه برای استیفای مهریه
این مدرس حوزه و دانشگاه گفت: در حقوق داخلی ایران، زوجه به سه روش متفاوت می‌تواند نسبت به استیفای حق خود بابت مهریه اقدام کند که شامل امتناع از ایفای وظایف زناشویی، حق زوجه در توقیف اموال شوهر و حق زوجه در حبس شوهر است. در مواد ۱۰۸۵ و ۱۰۸۶ قانون مدنی به حق سرباز زدن از ایفای وظایف زناشویی توسط زن اشاره شده تا زن مهریه خود را از مرد طلب کند. با توجه به رویه قضائی که در کشور وجود دارد، قلمروی حق حبس زوجه گرفته شده است و زوجه می‌تواند از ایفای مطلق وظایف زناشویی سرباز زند. در صورت اثبات دوشیزگی، زن می‌تواند بازگشت به خانه شوهر را منوط به پرداخت مهریه کند.
وی تصریح کرد: در همه مدتی که زوج مکلف به پرداخت اقساطی مهریه است، زوجه حق حبس داشته است و می‌تواند تمکین نکند. البته این موارد همه قوانین حقوقی است و در عمل به سهولت و آسانی انجام نمی‌شود.
حجت‌الاسلام هدایت‌نیا گفت: علاوه بر این، زوجه می‌تواند اموال همسر خود را توقیف کند. زوجه با مراجعه به مراکز ثبت و ارائه سند ازدواج خواهان صدور اجرایی مسدود کردن حساب‌های بانکی و توقیف اموال به نفع زوجه شود. اگر از این طریق زوجه بتواند حق خود را دریافت کند می‌تواند به مراجع قانونی مراجعه کند. همچنین زوجه می‌تواند درخواست حبس و بازداشت شوهر خود را نیز بدهد. براساس قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی سازوکار تازه‌ای برای این بخش پیش‌بینی شده و براساس آن اگر ثابت شود زوج با وجود تمکن مالی از تسلیم مهریه خودداری می‌کند، دادگاه حکم حبس زوج را صادر می‌کند.
قوانین مهریه ازدواج هراسی را تشریح کرده است
وی اضافه کرد: این قوانین موج ازدواج هراسی را تشدید کرده است و اگر زوجه پس از ازدواج بخواهد از این روش‌ها استفاده کند، بدون شک کارآمدی خانواده به خطر می‌افتد. البته اجرایی شدن این قانون‌ها چندان ساده نیست و قوی‌ترین وکلا نیز به سختی می‌توانند آن را عملی کنند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی عمده بانوانی که دادخواست مهریه دارند در رده سنی زیر ۴۰ سال قرار دارند. اغلب این افراد خانه‌دار هستند که این موضوع نشان می‌دهد زنان شاغل که استقلال مالی دارند، کمتر درخواست مهریه می‌کنند. همچنین آمارها نشان می‌دهد تعداد زیادی از دادخواست‌های مهریه و طلاق در سال‌های ابتدایی زندگی مشترک داده شده است.
به گفته وی براین اساس تعداد کمی از شوهرانی که محکوم به پرداخت مهریه شده‌اند آن را پرداخت کرده‌اند و ۸۰ درصد مردان از پرداخت مهریه سرباز زده زده‌اند. طرح دعاوی مهریه در دادگاه اغلب به نتیجه مطلوب برای بانوان نرسیده است اما همچنان انگیزه طرح دعاوی بالا است.
استفاده از شروط ضمن عقد برای حل مشکل مهریه
حجت‌الاسلام هدایت‌نیا افزود: شروط ضمن عقد از جمله راهکارهایی است که می‌تواند مشکلات موجود در حوزه مهریه را رفع کند. یکی از این شروط عندالاستطاعه کردن مهریه است.
وی تصریح کرد: اگر زوجین توافق کنند که زوجه مهریه را در چند سال ابتدای ازدواج مطالبه نکند، می‌توانند به سلامت از مناقشات سال‌های ابتدایی ازدواج عبور کنند. زوجه‌ای که این شرط را قبول می‌کند، می‌داند که اختیاراتش محدود می‌شود و می‌تواند به جای مهریه سنگین، از مهریه‌های سبک عندالمطالبه بهره ببرد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه یکی دیگر از راهکارهای حل مشکلات مهریه، روش‌های تقنینی است به نحوی که قانون‌گذار در این زمینه تعدیل‌هایی انجام دهد و چاره‌ای برای مشکلات بیندیشد، گفت: علاوه بر این دولت می‌تواند با قبول برخی از دیون، مشکلات مهریه را حل کند. با توجه به روایات موجود اگر تعهد شوهر بابت مهریه متعارف باشد، بدهکاران مهریه همچون سایر بدهکاران حق دارند از حمایت مالی دولت و حکومت اسلامی بهره‌مند شوند. تعهدپذیری دولت یکی از مهم‌ترین راهکارهایی است که می‌تواند بر تحکیم بنیاد خانواده مؤثر باشد.
وی اضافه کرد: در کنار ظرفیت‌های اخلاقی و مهارتی از ظرفیت‌های حقوقی نیز می‌توان بهره برد. حقوق خصوصی تاکنون در این زمینه نتیجه‌بخش نبوده است و باید از ظرفیت حقوق عمومی بهره‌مند شد. با تقویت کارآمدی نظام جمهوری اسلامی در حوزه کسب‌وکار، راه‌حل مؤثری برای رفع مشکلات این چنینی وجود دارد.
حجت‌الاسلام هدایت‌نیا خاطرنشان کرد: آمارها نشان می‌دهد بیش از چهار هزار زندانی مهریه در سال‌های اخیر داشته‌ایم، بنابراین راهکارهای استیفای مهریه در قانون کارآمدی لازم را ندارد و باید در آن بازنگری شود.
نظر شما