محمدرضا قانعی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، درباره کتاب اخیر خود با عنوان «جوهره مکان» اظهار کرد: برای نوشتن این کتاب از ابتدای شروع کار حرفه‌ای در سال ۱۳۶۶ در معماری دغدغه داشتم.
وی افزود: آنچه امروز به شکل کتاب درآمده است تا پیامی را که در ذهن داشتم به جامعه منتقل کنم از همان زمانی شروع شد که کار حرفه‌ای را شروع کردم.
این دکترای معماری و شهرسازی تصریح کرد: آنچه در طی سال‌های اخیر دنبال می‌کردم، این بود که به‌جایی و به درک درستی از ویژگی‌های مکان برسیم و آن ویژگی‌ها را در زمان انجام کار معماری در نظر بگیریم و اثری خلق کنیم که ریشه در مؤلفه‌ها و شاخصه‌هایی داشته باشد که آن مکان و محل برای یک معمار مشخص می‌کند.
وی با اشاره سلطه گسترده معماری غربی بر فضای معماری ایران به‌ویژه اصفهان گفت: زمانی که فعالیت برای شناخت و کاربردی کردن معماری ایرانی را شروع کردم، این هدف دنبال می‌شد که رجعتی از معماری مدرن به معماری ایرانی داشته باشیم.
قانعی ادامه داد: دغدغه اصلی من این بود که اثری بسازیم و طراحی کنیم که ریشه در معماری و فرهنگ خودمان داشته باشد و بتواند به توقعات و خواسته‌های زندگی و فعالیت امروز پاسخ دهد.
وی تأکید کرد: اینکه چه چیزهای را برای خلق یک اثر باید در نظر گرفت تا آن اثر به‌نوعی با بستر فیزیکی و غیرفیزیکی پیرامون خود مرتبط باشد از عواملی است که بعضی از آن‌ها کالبدی و بعضی نیز غیرکالبدی است. همسایگی، جنس نما و شرایط اقلیمی از جمله این عوامل است که در ساخت یک اثر معماری باید لحاظ شود.
این دکترای معماری و شهرسازی اضافه کرد: کتاب «جوهره مکان» بر اساس دغدغه وجود خلأها و کمبودها در معماری نوین وارد شده به کشورمان، نوشته شده است. معماری ما از زمانی تحت تأثیر معماری غربی قرار گرفت و نتوانست خود را از بند این فرهنگ غالب رها کند.
وی اظهار کرد: زمانی بود که آخرین متدهای معماری از آن طرف دنیا وارد می‌شدو ما هم آن‌ها را در ایران دنبال کردیم. در این کتاب به دنبال این بودیم به راه‌حلی برسیم که هم پیام فرهنگی ما را منتقل کند و هم از بداهت برخوردار باشد.
قانعی با اشاره به ساخت و طراحی ساختمان پلی‌اکریل اصفهان افزود: با وجود این که این مجموعه یک ساختمان بزرگ اداری است اما تلاش کرده است اصفهانی باشد. این آثار نسلی از معماران را تحت تأثیر خود قرار داد؛ چراکه فکر می‌کردیم شاید بهتر است به زبان نظری نیز این دغدغه‌ها منتقل شود و دست‌اندرکاران معماری را به این سمت بکشاند تا از کپی‌کاری‌ها و تقلیدها جدا شوند.
وی در توضیح بخش‌های کتاب جوهره مکان، تصریح کرد: هر مکان ویژگی‌هایی دارد که اگر درست درک شود، اثر شما می‌تواند آن انطباق و هماهنگی را با محل پیرامونی خود برقرار کند. درواقع این از دغدغه‌های کشورهای جهان اول بوده است تا بتوانند هویت خود را تقویت کنند و تداوم ببخشند.
این دکترای معماری و شهرسازی تأکید کرد: این کتاب از دیدگاه‌های مختلف در خصوص زمان شروع معماری و اینکه چه عوامل و گرایش‌های فیزیکی و غیرفیزیکی در معماری تأثیر داشته‌اند، شروع می‌شود.
وی افزود: بخشی‌هایی از این کتاب به محورهایی همچون تاریخچه نگرش معماری در ایران و کشورهای شبیه ایران و تغییر و تحولاتی پس از آن می‌پردازد.
قانعی ادامه داد: در خاتمه کتاب نیز به این نکته که با وجود سیطره معماری غربی و مدرن، این تحولات در اصفهان از چه زمانی شروع شده است و امروز چه وضعیتی داریم پرداخته شده است.
ضرورت تطابق معماری با محیط پیرامونی
وی گفت: مهمانسرای معروف عباسی اصفهان در کاروانسرای عباسی واقع بود اما نما و معماری آن مدرن بود. این نوع نگاه در دوره‌ای تغییر کرد؛ چراکه باید تطابق بین معماری و محیط پیرامون شکل می‌گرفت.
این دکترای معماری و شهرسازی خاطرنشان کرد: در کتاب «جوهره مکان» تلاش شده است به جمع آوری اطلاعاتی پرداخته شده است که دغدغه هماهنگی اقلیم و معماری را داشته و سعی کرده است، رنگ و بویی از معماری را در اثر خود تجلی دهد.
وی مشاهده ناهنجاری‌های نمای شهری را از جمله مسائلی دانست که سبب انجام تحقیقات در ان رابطه شده است و گفت: کمیته سیما و منظر شهری ایده‌ای بود تا بتوانیم به هماهنگی در کالبد شهر برسیم.
قانعی ادامه داد: نام شماری از دوستان و همکاران فعال و نظریه‌پرداز معمار ایرانی و خارجی در کتاب قید شده است. تعدادی از آن‌ها به شکل نظری و شمار دیگری در بخش‌های اجرایی و مدیریتی نقش داشتند و فعال بودند.
وی با اشاره به دوره وزارت عباس آخوندی در وزارت راه و شهرسازی گفت: وی در این رابطه کمک زیادی کرد و به دنبال اندیشه ایران‌شهری بود. ما نیز در این کتاب در فضایی فکری و اندیشه‌ای، به دنبال پاسخ به این سوال هستیم که چگونه می‌توانیم خوانش جدیدی از ایران‌شهری به سبک معماری اصفهان داشته باشیم.
نظر شما