به گزارش خبرنگار ایمنا، نجوم و ستاره‌شناسی یکی از علوم کهن و بسیار محبوبی است که هر شخص به نوعی با آن سروکار دارد. یکی از مسائل جذابی که در علم نجوم مورد بررسی قرار می‌گیرد، زندگی ستارگان است. ستاره نیز مانند انسان سه دوره جنینی، زندگی و مرگ را تجربه خواهد کرد، اما قاعدتاً زندگی آن‌ها در مقایسه با انسان بسیار طولانی‌تر است. هر ستاره در طول زندگی خود به دنیا آمدن و تبدیل شدن به یک جرم درخشان آسمانی را تجربه و پس از آن با سپری شدن دوران زندگی طی فرآیندهای ویژه به سمت مرگ می‌رود.
در منظومه‌شمسی ما با ستاره‌ای همراه هستیم که تحت عنوان «خورشید» شناخته می‌شود. خورشید نزدیک‌ترین ستاره به زمین است و از این جهت بسیار مورد توجه دانشمندان قرار گرفته، زیرا با بررسی آن می‌توان زندگی سایر ستارگان را نیز شناخت و با ویژگی این اجرام کیهانی آشنا شد؛ درواقع خورشید راهنما و الگویی برای شناخت ستارگانی است که دانشمندان دسترسی به آن‌ها ندارند. برای شناخت بیشتر خورشید و بررسی اهمیت این ستاره با محسن منتظری، منجم و ستاره‌شناس گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
چرا خورشید برای دانشمندان حائز اهمیت است؟
یکی از دلایل اینکه دانشمندان تمایل به شناخت بیشتر خورشید دارند به جایی برمی‌گردد که بین تمام ستارگان موجود در کیهان تنها به خورشید دسترسی داریم، از طرف دیگر این ستاره موقعیتی مناسب برای دست‌یابی به اطلاعاتی پیرامون زندگی اصلی ستارگان محسوب می‌شود، از این جهت حائز اهمیت است.
یکی دیگر از دلایل مهمی که خورشید را حائز اهمیت می‌کند این است که الگویی برای شناسایی و بررسی زندگی ستارگان به دانشمندان ارائه می‌دهد؛ البته علاوه بر اینکه خورشید تنها ستاره نزدیک به زمین است و الگویی مناسب برای شناخت سایر ستارگان محسوب می‌شود این ستاره دارای ویژگی خاصی است که آن را از سایر ستارگان متمایز می‌کند.
ویژگی خاص خورشید چیست؟
خورشید ستاره‌ای نسل دوم محسوب می‌شود یعنی در ابتدا ستاره‌ای ابرنواختری وجود داشته که از رشته اصلی خارج و دچار انفجار شده است. در این هنگام مرگ ستاره ابرنواختر فرامی‌رسد و ستاره‌ای جدید ناشی از انفجار آن تحت عنوان خورشید پدید می‌آید که این فرآیند بسیار حائز اهمیت است.
این ویژگی خورشید یکی از دلایل ایجاد حیات در نقاط مختلف منظومه‌شمسی محسوب می‌شود و عملاً تنوعی که در این منظومه وجود دارد ناشی از همین ویژگی خورشید است؛ درواقع ستاره اولیه تنها دارای پنج الی شش عنصر بود، اما طی انفجاری که رخ‌داد عناصر گسترش یافته و ۱۰۹ عنصر تشکیل شد که این فرآیند منجر به شکل‌گیری منظومه‌شمسی شده است.
چرا انفجار یک ستاره باعث پدید آمدن عناصر جدید شده است؟
هنگامی که ستارگان دچار انفجار می‌شوند به دلیل اینکه حرارت ناشی از انفجار بسیار زیاد است اتم‌های عناصر می‌توانند در فضایی خارج از محدوده ستاره در یکدیگر ترکیب شده و عملاً همجوشی خارج از هسته ایجاد کنند که به موجب این مسئله عناصر پیچیده‌تری ایجاد می‌شوند که از کربن و آهن بزرگ‌تر هستند.
به طور کلی ستارگان چگونه دسته‌بندی می‌شود؟
ستارگان براساس قوانینی در جدول طراحی‌شده توسط دانشمندان تقسیم‌بندی می‌شود که در این جدول برخی از ستارگان جزو رشته اصلی هستند؛ این دسته ستارگان از زندگی معمولی برخوردارند، یعنی همجوشی هسته در آن‌ها برقرار بوده و طیف نوری آن‌ها معمولاً ثابت خواهد ماند. در این شرایط معمولاً ستارگان بین سه تا ۲۰ میلیارد سال عمر می‌کنند که هرچه ستاره دارای جرم بیشتری باشد عمر آن کوتاه‌تر خواهد بود.
خورشید جزو کدام دسته از ستارگان است؟
خورشید در طیف زرد قرار دارد و جزو ستارگان دسته کوتوله زرد محسوب می‌شود همچنین خورشید جزو ستارگان کوچک است و می‌تواند تا ۱۲ میلیارد سال عمر کند که تا به امروز نزدیک به چهار میلیارد سال از عمر آن گذشته است. هنگامی که عمر این ستاره در رشته اصلی به پایان برسد به ترتیب به غول سرخ، سفید، قهوه‌ای و سیاه تبدیل می‌شود و در نهایت پس از گذراندن این مراحل به جرمی چگال و بدون انرژی تبدیل خواهد شد.
ستاره با چه شرایطی در رشته اصلی قرار می‌گیرد؟
اگر بخواهیم ستارگان موجود در رشته اصلی را مورد بررسی قرار دهیم، باید به این نکته اشاره کرد که فرآیند همجوشی هسته‌ای باید در مرکز ستاره تا نقطه‌ای که تعادل را نسبت به گرانش حفظ کند، ایجاد شود؛ درواقع نیروی ناشی از همجوشی هسته‌ای رو به بیرون است و جهت نیروی گرانش به داخل است به همین دلیل اگر این دو نیرو به تعادل برسد، ستاره پایدار خواهد شد و جزو رشته اصلی محسوب می‌شود. در این هنگام مرحله سحابی و پیش‌ستاره به اتمام رسیده و ستاره به طور کامل تشکیل می‌شود.
نسل دومی بودن خورشید چه اهمیتی برای دانشمندان دارد؟
درواقع این فرآیند نقش بسیار مهمی در شکل‌گیری و پیدایش سیارات و منظومه‌شمسی ایفا کرده‌اند و عملاً این شرایط باعث شده است که دانشمندان پیرامون خورشید تحقیقات بیشتری انجام دهند، زیرا با شناخت خورشید علاوه بر اینکه زندگی یک ستاره معمولی را مشخص می‌کنند با زندگی فراستاره‌ای که توانسته تکامل پیدا کند نیز آشنا خواهند شد.
نظر شما