به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، ابرهای کوچک و بزرگ ماژلانی، کهکشان‌های اقماری راه‌شیری هستند و به‌عنوان نزدیک‌ترین کهکشان‌های کیهان به کهکشان مادری زمین، هم‌چون حباب‌های بزرگ و مه‌آلود در آسمان نیم‌کره جنوبی زمین خودنمایی می‌کنند. اخترشناسان تخمین می‌زنند که ابرماژلانی کوچک حدود سه میلیارد و ابرماژلانی بزرگ حدود ۳۰ میلیارد ستاره داشته باشد و بر این باورند که این دو هم‌زمان با شکل‌گیری راه‌شیری، یعنی ۱۲ الی ۱۳ میلیارد سال پیش شکل گرفته‌اند. متخصصان شکل نامنظم ابرهای‌ماژلانی را ناشی از بروز جزر و مدهای بزرگ کهکشانی می‌دانند.
ابرماژلانی بزرگ؛ اقیانوس کیهان
ابرماژلانی بزرگ (LMC) که با قدر ظاهری ۰.۹ در آسمان شب می‌درخشد، هم‌چون اقیانوسی وسیع در کیهان کشیده شده و با ظاهری که به یاد آورنده جریان‌های اقیانوسی و جهان زیر آب است، دارای جریان‌های فیروزه‌ای‌رنگ و رشته‌های سحابی است که در جهت‌های مختلف پراکنده شده‌اند. این «قدر ظاهری» برای یک ستاره به‌معنای درخشش بسیار زیاد است، اما نورهای پراکنده ابرماژلانی بزرگ باعث می‌شود که این کهکشان هم‌چون لکه‌ای مه‌آلود در آسمان ظاهر شود.
ابرماژلانی بزرگ در فاصله کمتر از ۲۰۰ هزار سال نوری از زمین در هر دو صورت فلکی «دورادو (Dorado)» و «منسا (Mensa)» قرار دارد و به‌صورت صحنه‌ای از رقص گازها و ستارگان در فضا شناور است. ابرهای گازی عظیم ابرماژلانی بزرگ همان‌طور که گرانش کهکشان راه شیری به آرامی آن‌ها را به سمت خود می‌کشد، «آرام‌آرام» فرو می‌ریزند و ستاره‌های جدیدی را تشکیل می‌دهند. این فرآیند خود یک «کالیدوسکوپ (kaleidoscope)» طبیعی رنگی روشن در برابر دیدگان علاقه‌مندان ایجاد می‌کند.
اکثر تصاویر موجود از ابرماژلانی بزرگ دارای رنگ‌هایی متفاوت از تصور فعلی منتشرشده توسط ناسا هستند. رنگ فیروزه‌ای تصویر موجود از جایگزینی فیلترهای معمولی R با فیلتری حاصل شده است که از نزدیکی نور مادون قرمز عبور می‌کند. در تصاویر قدیمی همچنین گاز هیدروژن به رنگ صورتی نمایش داده می‌شود، اما در این تصویر هیدروژن به رنگ قرمز درخشان است. سایر خطوط انتشار نیز با فیلترهای رنگی آبی و سبز نشان داده شده است.
ابرماژلانی بزرگ درخشندگی خود را از نواحی ستاره‌زایی خود دارد و از سحابی «رتیل» به‌عنوان درخشان‌ترین بستر ستاره‌ای در همسایگی کیهانی زمین تا درخشان‌ترین سحابی نشری، LHA 120-N 11، واقع در شمال غربی خود که قابل‌توجه‌ترین نشانه از تولد ستاره‌های جدید محسوب می‌شود را در خود جای داده است.
سحابی رتیل
سحابی رتیل که به نام‌های 30Doradus و NGC2070 نیز شناخته می‌شود در فاصله ۱۷۰ هزار سال نوری از زمین قرار دارد؛ منطقه عظیم هیدروژن یونیزه شده در ابرماژلانی بزرگ و یک کهکشان کوتوله است که از نظر گرانشی به کهکشان راه شیری وصل است. سحابی رتیل یک کانون تشکیل ستاره محسوب می‌شود و متشکل از ابری از گاز میان‌ستاره‌ای (به‌طور عمده هیدروژن) است که از درون توسط ستارگان جوان و داغی که گاز اطراف خود را یونیزه می‌کنند، روشن می‌شود. همان‌طور که اتم‌های موجود در گاز دوباره ترکیب می‌شوند از خود نور مرئی ساطع می‌کنند.
سحابی رتیل با قطر ۵۵۰ سال نوری که آن را به بزرگترین منطقه گاز یونیزه در کل گروه محلی کهکشان‌ها تبدیل می‌کند، میزبان R136 با وسعتی کمتر از یک سال نوری (حدود ۹ تریلیون کیلومتر) است؛ یک منطقه «فوران ستاره‌ای» که در آن ستارگان پرجرم در فواصلی بسیار نزدیک و با سرعت بسیار بالاتر از بقیه کهکشان تشکیل می‌شود و حاوی بیش از ۴۰ ستاره پرجرم است که هر یک حداقل ۵۰ برابر خورشید جرم دارد.
سحابی نشری LHA 120-N 11
LHA 120-N 11 و به‌اختصار N11، سحابی نشری یا تابشی بسیار درخشان با وسعت بیش از هزار سال نوری در ابرماژلانی بزرگ، در فاصله ۱۶۳ هزار سال نوری از زمین در صورت فلکی جنوبی «دورادو (Dorado)» یا شمشیر ماهی قرار دارد. LHA 120-N 11 از چندین محفظه گازی و محل ستاره تشکیل شده، بخشی از یک شبکه پیچیده از ابرهای گازی و خوشه‌های ستاره‌ای و یکی از فعال‌ترین مناطق تشکیل ستاره در کیهان نزدیک است.
ابرماژلانی بزرگ حاوی حباب‌های درخشان زیادی از گاز درخشان است و N11 نمونه‌ای از این ابرها به حساب می‌آید که توسط ابرنواخترها و بادهای ستاره‌ای متعدد به محیط میان‌ستاره‌ای دمیده شده است. این ابرحباب کیهانی به دلیل تعامل بین دو نیروی مخرب ایجاد شده توسط ستارگان در سحابی به سمت بیرون منبسط می‌شود؛ نیروی اول از ستاره‌های جوان که در خوشه‌ها جریان‌هایی از ذرات باردار به نام بادهای ستاره‌ای را به بیرون می‌فرستند و نیروی دوم از ستاره‌های عظیم منفجر شده که امواج شوک ابرنواختری ایجاد می‌کنند و گاز را بیشتر به بیرون می‌رانند. حباب داغ و فشرده مواد منبسط می‌شود به مواد اطراف برخورد و آن را فشرده می‌کند و باعث تشکیل ستاره‌های جدید در لبه‌های منطقه می‌شود. N11 تعدادی از پرجرم‌ترین ستاره‌های شناخته‌شده را تولید کرده است.
سحابی‌ها به طور عمده از هیدروژن ساخته شده‌اند که ساده‌ترین و فراوان‌ترین عنصر در کیهان است، اما ابرهای غبار در N11 خانه عناصر سنگین‌تر و پیچیده‌تری هستند که سیارات سنگی مانند زمین را تشکیل می‌دهند. این غبار میان‌ستاره‌ای بسیار ریزتر از گردوغبار معمول، بیشتر شبیه دود است و از موادی تشکیل شده که هنگام مرگ نسل‌های قبلی ستارگان از آن‌ها خارج شده است.
ابرماژلانی بزرگ؛ آزمایشگاه کهکشان‌شناسی ناسا
ابرماژلانی بزرگ موقعیتی ایده‌آل برای مطالعه پدیده‌های پیرامون تشکیل ستاره‌ها دارد و در مکانی از آسمان قرار گرفته است که به اندازه کافی از صفحه کهکشان راه شیری دور و تا حد لازم به آن نزدیک است. به‌این‌ترتیب نه درخشش ستارگان بسیاری که در نزدیکی آن از خود نور ساطع می‌کنند و نه گردوغبار مرکز کهکشان راه شیری نمی‌تواند آن را بپوشاند. از سوی دیگر می‌توان جزئیات اتفاقات جاری در آن را به‌راحتی مطالعه کرد. به‌عبارت دیگر موقعیت نسبتاً نزدیک آن تا زمین به اخترشناسان این فرصت را می‌دهد که با هدف برون‌یابی اطلاعاتی که می‌تواند توضیح‌دهنده چگونگی رفتار کهکشان‌های دیگر باشد، جزئیات بیشتری را مورد مطالعه قرار دهند.
ابرماژلانی بزرگ کمتر از یک‌دهم فاصله کهکشان آندرومدا (نزدیک‌ترین کهکشان مارپیچی) از زمین فاصله دارد و تقریباً روبه‌روی آن قرار گرفته است. مطالعه این کهکشان نزدیک با ردیابی حرکات ستاره‌ها درک بهتری از ساختار داخلی کهکشان‌های دیسکی به اخترشناسان می‌دهد. دانستن سرعت چرخش یک کهکشان نیز بینشی در مورد چگونگی شکل‌گیری کهکشان ارائه می‌دهد که می‌توان از آن برای محاسبه جرم آن کهکشان استفاده کرد.
نظر شما