به گزارش خبرنگار ایمنا، سیاره سرگردان به توده‌های سیاره‌ای گفته می‌شود که مستقیماً بر گرد مرکز کهکشان‌ها در حال گردش است و مداری حول ستاره مشخص ندارد. سیارات سرگردان ممکن است از سامانه‌های سیاره‌ای به بیرون پرتاب شود، یا اینکه هرگز وابستگی گرانشی به هیچ ستاره یا کوتوله قهوه‌ای نداشته باشد. طبق پیش‌بینی‌های انجام شده تنها در کهکشان راه‌شیری میلیاردها سیاره بی‌ستاره وجود دارد. برای بررسی و شناخت بیشتر این سیارات با محسن منتظری، منجم و ستاره‌شناس گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
اجرام آسمانی چگونه شکل گرفت؟
پیدایش تمام ستارگان و اجرام موجود در کیهان توسط سحابی‌ها صورت می‌گیرد. سحابی‌ها ابرهای گازی شکلی به‌شمار می‌رود که از هیدروژن و هلیم (معمولاً ۷۵ درصد هیدروژن و ۲۵ درصد هلیم) ساخته شده است؛ ساختار این ابرها به گونه‌ای است که در مرکز جرم و در میدان گرانشی جمع می‌شود و شروع به فرو رفتن در مرکز می‌کند؛ این عمل به قدری ادامه می‌یابد تا جرم به تعادل و پایداری دست‌یابد.
آیا ستارگان نیز به همین شکل پدید می‌آید؟
بله، فرآیند شکل‌گیری ستارگان نیز به همین گونه است، با این تفاوت که درمورد ستارگان این تعادل هنگامی صورت می‌گیرد که دمای مرکز به همجوشی هسته‌ای برسد و هیدروژن به هلیم تبدیل شود. در این شرایط نیرویی به سمت ستاره حرکت کرده و با گرانش و میدان گرانشی مقابله می‌کند.
سیاره سرگردان چیست؟
سیارات سرگردان معمولاً از یک ابر گازی تشکیل شد است؛ این گونه از سیارات ابتدا در یک مرکز گرانشی جمع می‌شود و پس از حرکت درون این مرکز به یک گوی کروی تبدیل خواهد شد که این جرم کروی به دلیل ابعاد کوچک بسیار سرد شده و در نهایت منجمد می‌شود. دمای سیارات سرگردان به دلیل اینکه ستاره مادری ندارد، تقریباً برابر با صفر مطلق (منفی ۲۷۳ درجه سانتی‌گراد) است به همین دلیل هر جرم یا عنصری در این سیارات منجمد خواهد شد و جوی نیز به‌وجود نمی‌آید. سیارات سرگردان نوری از خود ساطع نمی‌کند که همین مسئله پیدایش و کشف آن‌ها را برای منجمان دشوار می‌سازد.
سیارات سرگردان چگونه به‌وجود می‌آید؟
هنگامی که اجرام آسمانی در حال شکل‌گیری است، اگر توده گازی که درون آن‌ها وجود دارد آن‌قدر زیاد نباشد که بتواند دمای هسته‌ای جرم را برای پدید آمدن عمل همجوشی هسته‌ای و تبدیل هیدروژن‌ها به هلیم به‌مقدار لازم افزایش دهد، ناگزیر سیاره به‌وجود می‌آید و ستاره‌ای شکل نمی‌گیرد؛ این سیارات ممکن است حول ستاره‌ای در گردش باشد یا به صورت مجزا شکل بگیرد که تعداد بسیار زیادی از سیارات موجود در کهکشان راه‌شیری جزو همین سیارات سرگردان و بدون ستاره محسوب می‌شود.
تعداد سیارات سرگردان چقدر است؟
تعداد بسیار زیادی از سیارات سرگردان تنها در کهکشان راه‌شیری وجود دارد که پیش‌بینی می‌شود تعداد آن‌ها دو تا پنج برابر ستارگان این کهکشان باشد؛ بنابراین طبق پیش‌بینی‌های انجام شده، تعداد سیارات سرگردان در کهکشان راه‌شیری چندین میلیارد است.
آیا تاکنون سیاره سرگردانی کشف شده است؟
بله؛ سازمان فضایی اروپا پیرامون سیارات سرگردان تحقیقات بسیاری انجام داده و اخیراً نیز دسته‌ای از سیارات سرگردان که شامل ۷۰ سیاره است را کشف کرده است؛ این رویداد نقطه عطفی در علم نجوم به‌شمار می‌رود. تعداد سیارات سرگردان بسیار است، اما به دلیل اینکه این سیارات سرد بوده و سایز کوچکی دارد نوری از خود ساطع نمی‌کند و کشف آن‌ها بسیار دشوار است.
سیارات سرگردان چند دسته است؟
سیارات سرگردان به دو دسته تقسیم می‌شود؛ برخی از سیارات سرگردان در گذشته حول ستاره مادری در گردش بوده است که بر اثر حرکت مداری نامنظم، از منظومه ستاره‌ای خود خارج شده است؛ مانند دنباله‌دارهای موجود در منظومه شمسی که حرکت نامنظمی دارد و به واسطه همین حرکت ممکن است مدار خود را ترک کند.
این گونه از سیارات سرگردان به دلیل نامنظم بودن مداری و فاصله بسیاری که با ستاره مادر خود دارد، به مرور زمان از مدار خود خارج می‌شود. دسته دوم از سیارات سرگردان را اجرامی تشکیل می‌دهد که در هنگام شکل‌گیری در سحابی‌ها ستاره مادری نداشته و به صورت مجزا تشکیل می‌شود که تعداد این سیارات نسبت به دسته پیشین بیشتر است.
سیارات سرگردان چگونه می‌تواند میزبان حیات بیگانه باشد؟
سیارات سرگردان دمای بسیار پایینی دارد و به دلیل همین سرما، هر جسم یا عنصری را منجمد می‌کند؛ بنابراین حیات در این سیارات به گونه‌ای که انسان‌ها می‌شناسند وجود ندارد، اما وجود نوع دیگری از حیات در این سیارات انکارناپذیر است، به طور مثال در سیاره زمین، انسان‌ها از اکسیژن تغذیه می‌کنند، اما ممکن است در سیاره‌ای دیگر موجودات زنده از عناصر دیگری مانند دی‌اکسید کربن تغذیه کند یا حتی نیازی به تنفس نداشته باشد.
مسئله قابل توجه این است که نباید وجود حیات را محدود به شرایطی که در زمین حاکم است، کنیم؛ اطلاعات انسان‌ها از حیات صرفاً در حد سیاره زمین است و به همین دلیل نمی‌توان در مورد سیارات دیگر اظهار نظر کرد؛ درواقع برای کشف حیات در سیارات دیگر باید از روش‌های پیشرفته‌ای استفاده کرد که امروزه به واسطه تلسکوپ فضایی جیمزوب در حال انجام است.
نظر شما