به گزارش خبرنگار ایمنا، تابستان ۱۴۰۰ بود که با آغاز کار دولت سیزدهم، اخبار مختلفی از برنامه‌ریزی تیم اقتصادی دولت منتشر شد و در رأس آن، وعده ساخت چهار میلیون مسکن در طول چهار سال از مهم‌ترین این برنامه‌ها به شمار می‌آمد. کارشناسان با دیدگاهی تردیدآمیز نسبت به این مسئله، معتقد به ناتوانی کشور برای ساخت این تعداد مسکن در طول چهار سال بودند.
اتفاقاً با سرعت زیاد، گام‌های نخست در راستای اجرای این طرح برداشته شد؛ به‌طوری‌که اواخر مهرماه پس از گذشت یک ماه از ابلاغ قانون جهش تاماد مسکن از سوی رئیس مجلس شورای اسلامی به رئیس جمهوری اسلامی ایران، ثبت‌نام متقاضیان مسکن در سامانه ثمن آغاز شد اما خبری از اجرای آن نبود و اکنون که چهارماه از سال ۱۴۰۱ می‌گذرد، اخیراً وزیر راه و شهرسازی وعده ساخت چهار میلیون مسکن در چهار سال را به نصف رسانیده است.
رستم قاسمی، با اشاره به تعیین سهم هر استان در طرح نهضت ملی مسکن و ثبت آن در سامانه، گفته است: بالغ‌بر یک‌میلیون و ۳۵۰ هزار واحد مسکونی در دست اجراست که تا شهریورماه، صدهزار واحد تحویل خواهد شد. تا پایان دولت باید دو میلیون مسکن ساخته و به بهره‌برداری برسد. درحالی‌که رئیس‌جمهور در آغاز کار دولت سیزدهم وعده ساخت چهار میلیون مسکن را در چهار سال به مردم داده بود. حتی تأکید شده بود ساخت چهار میلیون واحد مسکونی در طول چهار سال وعده دولت، نیاز کشور و تصریح قانون است و باید به آن عمل شود که اگر این اتفاق نیفتد همچون گذشته عقب‌ماندگی‌ها در حوزه مسکن روی هم انباشته خواهند شد.
با این اوصاف و با وجود اظهارات متناقض مسئولان نسبت به ساخت مسکن‌های وعده داده‌شده، با ابهامات بیشتری نسبت به تحقق چنین وعده‌ای روبه‌رو می‌شویم و البته پیش از آن‌هم ابهاماتی مانند قیمت تمام‌شده یک واحد مسکن نهضت ملی وجود داشت که پاسخی صریح برای آن ارائه نشد.
ساخت چهار میلیون مسکن تا پایان کار دولت عملی نخواهد شد؟
براساس آخرین آمار وزارت راه و شهرسازی، بیش از یک‌میلیون و ۲۵۰ هزار واحد از خاک‌برداری تا سقف کارهای ساختمانی در این طرح در دست اجرا است. طبق برنامه‌ریزی صورت گرفته، اولین سری واحدهای نهضت ملی مسکن از مهرماه امسال تحویل خواهد شد و تحویل واحدها بعدازآن به‌صورت ماهانه خواهد بود.
در همین شرایط وزارت راه و شهرسازی نیز اعلام کرده است براساس وعده دولت که بارها بر اجرای آن تأکید شده است، ساخت چهار میلیون واحد در دو مرحله و طی چهار سال انجام می‌شود که به‌زودی آغاز ساخت دو میلیون واحد مرحله اول تکمیل می‌شود.
همچنین وزیر راه و شهرسازی در بازدید از طرح نهضت ملی مسکن بهارستان اصفهان و کلنگ‌زنی عملیات اجرایی دو هزار و ۸۱۶ واحد طرح نهضت ملی مسکن این استان که در اواخر خردادماه انجام گرفت، گفته بود: تا پایان کار دولت سیزدهم باید دو میلیون مسکن ساخته و به بهره‌برداری برسد.
بنابراین از صحبت‌های وزیر چنین استنباط می‌شود که دولت وعده پیشین خود را در ساخت چهار میلیون مسکن تا پایان کار دولت عملی نخواهد کرد که این موضوع، واکنش‌های متفاوتی را به دنبال داشته است. عده‌ای از عقب‌نشینی دولت در اجرای این طرح خبر می‌دهند، برخی معتقدند که بخشی از وعده‌ها اصلاً لازم نبود داده شوند چون عملیاتی نبودند؛ مثلاً اینکه چهار میلیون خانه ظرف چهار سال بسازیم، خیلی اجرایی نبود. ضمن آنکه در اصل مسئله حرف است؛ اینکه مشکل مسکن عرضه است یا اقتصاد مسکن؟ یعنی مشخص نیست با افزایش عرضه مسکن، مشکل مسکن حل شود یا خیر!
برخی دیگر نیز تحقق چنین وعده‌ای را با توجه به شرایط ساخت‌وساز و شرایط اقتصادی کشور، ناممکن می‌دانند؛ چه‌بسا اگر زمانی دیگر بود، امکان عمل به این وعده وجود داشت اما اکنون ساخت چهار میلیون مسکن، موضوعی نیست که بتوان روی آن بحث داشت؛ حتی نسبت به ساخت کمتر از یک میلیون مسکن در این مدت هم نگاهی خوش‌بینانه وجود ندارد.
دراین‌باره احمدرضا سرحدی، کارشناس بازار مسکن می‌گوید: متأسفانه از آغاز کار دولت سیزدهم تاکنون، قدمی در جهت تحقق وعده‌ها و شعارها برداشته نشده است.
وی می‌افزاید: یکی از شعارها ساخت چهار میلیون واحد مسکونی در چهار سال بود که از همان ابتدا، کارشناسان به این مسئله با تردید نگاه می‌کردند؛ چراکه زیرساخت‌های لازم برای ساخت چهار میلیون واحد آماده نبود و کشور توان انجام این کار را نداشت. قیمت مصالح و اقدامات فنی هیچ‌کدام نشان نمی‌داد که ساخت مسکن با تعداد گفته‌شده امکان‌پذیر باشد. اکنون هم که گفته می‌شود قرار است دو میلیون واحد ساخته شود.
این کارشناس تصریح می‌کند: حتی تصور می‌کنم که ساخت چند صد هزار واحد مسکونی هم امکان‌پذیر نخواهد بود.
چندان خوشبین نیستم
حسن رضوی کارشناس مسکن نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار می‌کند: ساخت چهار میلیون مسکن در چهار سال وعده‌ای شیرین بود که دولت سیزدهم ارائه کرد و انصافاً در این مدت تلاش خود را هم برای تحقق این وعده انجام داده است، اما مسئله قابل تأمل آنکه تا چه میزان شرایط مناسب و زیرساخت‌های لازم برای تحقق این شعار وجود دارد.
این کارشناس می‌افزاید: به نظر می‌رسد این وعده هم مانند وعده مسکن مهر، سال‌ها به طول انجامد و ادامه‌اش به دولت‌های بعدی موکول شود؛ زیرا تابه‌حال که یک سال از آغاز کار دولت گذشته، به غیر از یکسری ثبت‌نام‌ها و امور مقدماتی هنوز کاری انجام نگرفته است.
وی تأکید می‌کند: به‌این‌ترتیب چگونه در این سه سال باقی‌مانده می‌توان این میزان مسکن را ساخت. از این‌روست که وزیر راه و شهرسازی در اظهاراتی جدید، سخنی دیگر را که تابه‌حال بیان نشده بود در رابطه با مسکن‌های نهضت ملی عنوان کرده است، هرچند به نظر نمی‌رسد که همین گفته اخیر وزیر هم اجرایی شود.
رضوی خاطرنشان می‌کند: با وجود قیمت مصالح ساختمانی، شرایط ارزی و اقتصادی کشور و تأثیراتی که دلار بر قیمت هر کالایی مستقیم و غیرمستقیم وارد می‌آورد به تحقق چنین وعده‌ای چندان خوشبین نیستم.
کم‌کم انبوه‌سازان وارد می‌شوند
مهدی شیخ‌سجادیه دبیر انجمن انبوه‌سازان استان اصفهان نیز در نظرسنجی که از رؤسای انجمن انبوه‌سازان ۱۰ استان در ارتباط با پروژه نهضت ملی مسکن اخذ شده است می‌گوید: تا یک ماه پیش انجمن از دایره تصمیم‌گیری حذف بود و نظرخواهی نشد، اما طی یک ماه گذشته تاکنون، از انبوه‌سازان در جلسات اداره کل راه و شهرسازی دعوت و نظرخواهی شده و تفاهمنامه همکاری در حال امضا است.
به گفته این مسئول، ساخت مسکن‌های نهضت ملی در شهر بهارستان شروع‌شده و با وجود فرصت‌های موجود در استان، متأسفانه شرکت سازنده ترکیه‌ای است که قرار است بین سه تا چهار هزار واحد مسکونی ساخته شود. بقیه واحدها در دست قرارداد است و کم‌کم انبوه‌سازان وارد می‌شوند.
وی در پاسخ به این پرسش که اجرای این طرح تا چه حد به رفع مشکل مسکن مردم کمک خواهد کرد، اظهار می‌کند: تا حدودی به خانه‌دار شدن دهک‌های ۲، ۳ و ۴ کمک می‌کند. هر متری حدود چهار میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است و با تعدیلاتی که می‌خورد، هزینه ساخت به‌صورت شرکتی به حدود متری شش میلیون تومان می‌رسد.
اجرای پروژه نهضت ملی هنوز آغاز نشده است؟
همچنین احمد تولا دبیر انجمن انبوه‌سازان اصفهان با بیان اینکه هنوز اتفاق خاصی در ارتباط با اجرای مسکن‌های نهضت ملی نیفتاده است به خبرنگار ایمنا می‌گوید: جلساتی با مدیران استانی و شهرهای جدید برگزارشده و تفاهمنامه‌هایی هم به امضا رسیده است اما در عمل هنوز اتفاقی را شاهد نبوده‌ایم.
وی تصریح می‌کند: شهرهای کوچک با ۲۰۰ هزار نفر جمعیت تحت نظر بنیاد مسکن و با تعدادی محدود از سازندگان قراردادی منعقد کرده‌اند. اما برای شهرهای بزرگ‌تر و جدیدتر اصفهان که شامل شهرهایی مانند بهارستان، مجلس و فولادشهر می‌شود اقدامی شروع نشده است.
این کارشناس اضافه می‌کند: پیش‌ازاین برای ساخت مسکن‌های نهضت ملی شهر بهارستان، قراردادی با انبوه‌سازان بسته شد، اما سپس این کار به شرکت ترکیه‌ای واگذار شد و اگرچه این شرکت ازلحاظ تجهیزات کارگاهی شرایط خوبی داشته اما تاکنون فقط چند فونداسیون را به اجرا گذاشته است.
به گفته تولا، بعد از این جریان، دوباره تفاهمنامه‌ای مجدد با انبوه‌سازان منعقد شد که ۱۰ هزار واحد را برای بهارستان آغاز به کار کند اما هنوز زمین آن تخصیص نیافته است.
این انبوه‌ساز تصریح می‌کند: همچنین برای فولادشهر پنج هزار واحد و برای شهر مجلسی دو هزار واحد تفاهمنامه منعقد کرده‌ایم و البته این میزان فقط برای متقاضیان شهر اصفهان است و برای شهرهای دیگر استان هم تفاهمنامه امضا شده است. به‌موازات انبوه‌سازان، شرکت ترکیه‌ای هم چهار هزار واحد از این پروژه را در اختیار دارد.
وی می‌گوید: اگر مراحل اداری تسهیل شود و مشکلی به وجود نیاید، شرکت‌های سازنده از سوی انبوه‌سازان معرفی می‌شود و پروژه تا سه ماه آینده در فاز اجرایی قرار خواهد گرفت.
در پایان، این مسئول در رابطه با امکان تحقق ساخت چهار میلیون مسکن در چهار سال خاطرنشان می‌کند: به ساخت همه این تعداد مسکن خیلی نمی‌توان امیدوار بود. با این وجود تحقق این وعده وابسته به شرایط موجود است اما اگر اجرا شود قطعاً تأثیر بزرگی در حل مشکل بازار مسکن داشته ضمن آنکه اشتغال‌زایی و گردش مالی خوبی را فراهم می‌کند.
نظر شما