به گزارش خبرنگار ایمنا، حسین خادمی پیش از ظهر امروز _چهارشنبه هشتم تیرماه_ در وبینار روز جهانی مقابله با بیابان‌زایی اظهار کرد: موضوع ریزگردها در منطقه اصفهان یکی از اتفاقات تلخی است که همه آن‌را احساس می‌کنیم؛ دلایل و راهکارهای کنترل این بحران نیز مشخص است که برخی از آن‌ها اجرا نمی‌شود.
وی با اشاره به آغاز مطالعات مربوط به گردوخاک از حدود ۱۵ سال پیش افزود: موجودات زنده به آب، غذا و هوا نیاز دارند ولی گفته می‌شود که بدون آب می‌توان تا چند هفته به حیات ادامه داد، اما مهم‌ترین مسئله این است که اگر هوا را از ما دریغ کنند، دقایقی بیشتر زنده نخواهیم بود.
استاد گروه خاک‌شناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان، تأمین اکسیژن را در رأس نیازهای انسانی دانست و گفت: این موضوع نشان‌دهنده اهمیت مسئله هوا است که با توجه به قرار گرفتن در جو کره زمین در تأمین کمیت اکسیژن مشکلی وجود ندارد، اما کیفیت هوا براساس ذرات معلق و غلظت گازهای آلاینده از نقطه‌ای به نقطه دیگر کره زمین متفاوت است.
وی ریزگردها را ذرات معلق موجود در اتمسفر تعریف کرد و ادامه داد: حضور این ذرات معلق در هوا مثال بارزی از این موضوع است که خاک در محل تشکیل خود مهم و سودمند است و بلافاصله زمانی که از محل خود حرکت کرد چه به شکل فرسایش بادی و آبی پیامدهای منفی آن آغاز می‌شود.
معضل جدی گردوخاک در اصفهان
خادمی، تشدید پدیده گردوخاک را نشان‌دهنده اهمیت حفاظت از خاک بیان کرد و گفت: ریزگرد مجموعه‌ای از آلاینده‌ها و ذرات بیولوژیکی است که به وسیله فرآیندهای انسان‌ساز یا با فرسایش بادی تولید می‌شوند و امروزه به عنوان یکی از معضلات جدی در دنیا به ویژه ایران مرکزی و اصفهان به شمار می‌آیند.
وی با اشاره به تأثیرات ریزگردها بر محیط زیست، اقلیم، تولید کشاورزی، گیاهان، انسان‌ها، حیوانات و به طور کلی بر اقتصاد، جامعه و سلامت افراد یک کشور و موجودات زنده، تاکید کرد: اصفهان در چند دهه اخیر دستخوش توسعه ناپایدار قرار گرفته که مهم‌ترین آن خشکی رودخانه است؛ همچنین به دلیل دست‌اندازی‌های بالا و پایین‌دست شاهد هجوم گردوخاک در مناطق با جمعیت بالا تاریخی و صنعتی استان هستیم.
استاد گروه خاک‌شناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان مشکلات زیست‌محیطی اصفهان در سال‌های اخیر را در حال تشدید دانست و افزود: بخشی از آلودگی هوا مربوط به فرسایش خاک و بخش دیگر از انواع فعالیت‌های منطقه از جمله ترافیک و صنایع می‌شود و بسیار معمول است که در تعدادی از روزهای هر سال وضعیت قرمز کیفیت هوا ثبت شود.
وی با اشاره به ورود گردوغبار و ریزگردها از صحرای عربستان، عراق و دیگر کشورهای منطقه به داخل کشور، گفت: نتایج مطالعات نشان می‌دهد که از شرقی‌ترین قسمت استان اصفهان تا بقیه مناطق دچار تغییرات شدید اقلیم، پوشش گیاهی، دما و رطوبت هستند. در نمونه‌برداری‌ها در سال ۲۰۰۸ که هنوز با پدیده ورود گردوغبار خارجی روبه‌رو نبودیم نرخ فرونشست ذرات معلق طبیعی بود، اما یک سال بعد که ورود گردوغبار از غرب کشور آغاز و به غبار محلی افزوده شد میزان گردوخاک موجود در هوا به اندازه‌ای رسید که کیفیت هوا از شهرستان کوهرنگ در شهرکرد تا اصفهان یکسان شد.
خادمی، ذرات ریز رُسی را بیشترین ذرات معلق محلی دانست و افزود: گردوخاکی که از غرب وارد کشور می‌شود همراه با مقدار زیادی رس سوزنی دیده می‌شود و مطالعاتی که درباره تغییرات زمانی و مکانی گردوغبار در منطقه اصفهان با بررسی ۶۷ نقطه انجام شد، نشان می‌دهد در غرب اصفهان، مناطق اطراف و شرق به مرکزیت سجزی نرخ فرونشست و غلظت فلزات سنگین به عدد بیش از ۶۰ تن بر کیلومتر مربع در سال می‌رسد.
وی این نرخ فرونشست گردوخاک را سومین رکورد جهانی پس از کشورهای چین و شمال آفریقا بیان کرد و ادامه داد: این نرخ فرونشست با دما همبستگی معناداری دارد، به این معنا که هرچه مقدار بارندگی و رطوبت یک منطقه کمتر باشد نرخ فرونشست غبار بیشتر است؛ همچنین نرخ فرونشست در حوالی سجزی به سمت اصفهان بالاترین نرخ را در چهار فصل ثبت کرده که ۶۵ درصد ذرات سلیت، پنج تا شش درصد رس و بقیه شن هستند و این نشان می‌دهد گردوخاک منطقه از راه متوسط تا دور می‌آید.
خادمی تاکید کرد: توزیع فلزات سنگین در نمونه‌های گرد و غبار نشان می‌دهد که در فصل پاییز و زمستان غلظت این عناصر به دلیل وارونگی دما، آلودگی صنایع و ترافیک تشدید می‌شود؛ همچنین عناصری مانند نیکل، مس، کادمیوم، سرب و منگنز بیشترین غلظت را در میان عناصر سنگین دارند.
وی منشأ ذرات جامد در نقاط شهری را منابع محلی دانست و گفت: هنگامی که نرخ فرونشست بیش از ۵۰ باشد به این معناست که منشأ ذرات گردوخاک در داخل یا بسیار نزدیک هستند و این مشکل در شرق اصفهان بسیار جدی است که این مطالعات فرضیات را تأیید می‌کند.
استاد گروه خاک‌شناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان، با انتقاد نابودی باغات اصغرآباد در غرب اصفهان افزود: در شرق اصفهان نیز منابع آب به شکل غیر اصولی مورد استفاده قرار گرفته است از معادن گچ و شن اطراف سجزی غیر علمی برداشت شده و بهترین اراضی شرق پس از شخم زدن رها می‌شود این مشکلات باید به سرعت کنترل و پیگیری شود.
وی دلیل اصلی تشدید بیابان‌زایی و گردوخاک در اصفهان را خشکی زاینده‌رود بیان کرد و گفت: بدون حل مشکل آب در منطقه نمی‌توان مسئله زیرگردها را حل کرد؛ بنابراین احیای زاینده رود و به ظرفیت رساندن آبخوان تنها راهکار خواهد بود؛ همچنین مسئله منابع برون‌مرزی نیز باید مورد پیگیری قرار گیرد. اقدامات در حال انجام برای تثبیت اراضی نیز کافی نیست و باید ادامه یابد.
وی برداشت بی‌رویه از معادن روباز را باعث تشدید بیابان‌زایی معرفی کرد و ادامه داد: بازگشت روزهای آبی اصفهان بسیار غیرمحتمل است، مگر اینکه روش دولتمردان و شهروندان تغییر کند، اکنون ضروری است که تصمیمات منطقی و شجاعانه بگیریم و اقدامات جدی تری را در دستور کار قرار دهیم زیرا فردا بسیار دیر است.
نظر شما