به گزارش خبرنگار ایمنا، بازی‌های المپیک (Olympiques) یا المپیاد ورزشی به جشنواره ورزشی گفته می‌شود که به عقیده باستان‌شناسان و تاریخ‌نویسان در یونان باستان برگزار می‌شده است. در دوره باستان، جشن‌ها برای ادای احترام به زئوس «پادشاه خدایان یونان» برگزار می‌شد و جنبه مذهبی داشت و مردانی که ثروت و وقت کافی داشتند در آن شرکت می‌کردند.
المپیک در اواخر قرن ۱۹ میلادی مجدداً احیا شد. در ابتدا تا دهه هفتاد قرن بیستم میلادی، شرکت کنندگان حتماً باید ورزشکاران غیرحرفه‌ای می‌بودند ولی طی دهه هشتاد قرن بیستم، درها به روی ورزشکاران حرفه‌ای هم باز شد. بعد از گذشت سال‌ها از احیا شدن المپیک، این رویداد ورزشی تبدیل به معتبرترین و بزرگ‌ترین رویداد ورزشی در سراسر جهان شد.
تاریخچه المپیک
بازی‌های المپیک در ابتدا یک جشن مذهبی بود که برای ادای احترام به زئوس «پادشاه خدایان یونان»، هر چهار سال یک بار و از سال ۷۷۶ قبل از میلاد در المپیا که محل صحن زئوس بود برگزار می‌شد. «المپیا» دشتی است واقع در کشور یونان در اروپا که به ثبت میراث جهانی یونسکو نیز رسیده است.
افسانه‌های زیادی درباره پیدایش مسابقات المپیک وجود دارد، ازجمله اینکه هرکول (که در اساطیر یونانی نیم‌خدا بود) آن را جهت تجلیل از فتوحات بی‌نظیرش به وجود آورد. بر اساس افسانه‌های دیگر زئوس و کرونوس، دو خدای یونان باستان، با یکدیگر بر سر فرمانروایی المپیا به جدال برخاستند که نهایتاً زئوس به پیروزی نائل آمد. بر اساس این داستان مسابقات المپیک یادبود این پیروزی است.
چه کسانی در المپیک شرکت می‌کنند؟
در دوران باستان تنها مردان یونانی که آزادزاده بودند و نه برده‌زاده، می‌توانستند در مسابقات مذهبی زئوس شرکت کنند؛ همچنین زنان و دختران مجرد در تاریخ دیگری به احترام «هرا» همسر زئوس و مادر هرکول، در مسابقات شرکت می‌کردند. زنان متأهل به هیچ عنوان حق شرکت در مسابقات را نداشتند و در صورت مخالفت باید با جانشان بهای شرکت را می‌پرداختند. مسابقات المپیک در بین یونانی‌ها از اهمیت زیادی برخوردار بود و مورخان یونانی در دوران باستان، از آن به عنوان یک واحد برای اندازه‌گیری زمان استفاده می‌کردند، به این صورت که هر «المپیاد» بیانگر چهار سال بود.
پس از احیای مسابقات المپیک تا دهه هفتاد قرن بیستم میلادی، تنها ورزشکاران غیرحرفه‌ای اجازه شرکت در المپیک را داشتند ولی طی دهه هشتاد قرن بیستم، درها به روی ورزشکاران حرفه‌ای باز شد.
چه ورزش‌هایی در المپیک وجود دارد؟
المپیک در ابتدا تنها شامل مسابقه دوندگی بود، اما بعد از گذشت چند سال مسابقات کشتی، اسب‌دوانی و ارابه‌ران، پرتاب دیسک، پنجگانه باستانی، بوکس و پرش هم به آن اضافه شد. ورزشکارانی که به صورت شخصی در المپیک شرکت می‌کردند، متشکل از افرادی بودند که ثروت و وقت کافی داشتند که به تمرین ورزشی بپردازند. تمرکز اصلی مسابقات المپیک روی ویژگی‌های مردانه مانند قدرت، مهارت و ورزیدگی که فرهنگ یونانی آن زمان آن را ارج می‌نهاد، پایه‌گذاری شده بود.
در حال حاضر رشته‌های بسکتبال ۳×۳، تیراندازی با کمان، ژیمناستیک هنری، شنای موزون، بدمینتون، بیس بال /سافت بال، بسکتبال، والیبال ساحلی، بوکس، قایقرانی اسلالوم، قایقرانی سرعت، دوچرخه‌سواری BMX، دوچرخه‌سواری کوهستان، دوچرخه‌سواری پیست، دوچرخه‌سواری جاده، شیرجه، سوارکاری، شمشیربازی، فوتبال، گلف، هندبال، هاکی، جودو، کاراته، شنای ماراتن، سه‌گانه مدرن ژیمناستیک موزون، روئینگ، راگبی هفت نفره، کشتی‌رانی Sailing، تیراندازی، اسکیت بورد، سنگ‌نوردی ورزشی، موج‌سواری، شنا، تنیس روی میز، تکواندو، تنیس، ژیمناستیک ترامپولین، ورزش‌های پنجگانه Modern pentathlon، والیبال، واترپولو، وزنه‌برداری، کشتی و دوومیدانی، در المپیک حضور دارند.
المپیک چند سال یک بار برگزار می‌شود؟
المپیک هر چهار سال یک بار برگزار می‌شود. دوره گردش المپیک زمستانی نیز مانند المپیک تابستانی و پاراالمپیک چهارساله است؛ فاصله بین برگزاری المپیک زمستانی و تابستانی دو سال است. المپیک سال ۲۰۲۰ توکیو به دلیل همه‌گیری کرونا در سال ۲۰۲۱ برگزار شد.
تحول جنبش المپیک در قرن‌های ۲۰ و ۲۱
تحول جنبش المپیک در قرن‌های ۲۰ و ۲۱ منجر به تغییرات متعددی در بازی‌های المپیک شد، همچون ایجاد بازی‌های المپیک زمستانی برای ورزش‌های برفی و یخی، بازی‌های پاراالمپیک برای ورزشکاران معلول، بازی‌های المپیک جوانان برای ورزشکاران ۱۴ تا ۱۸ ساله، پنج بازی قاره‌ای (پان امریکن، آفریقایی، آسیایی، اروپایی و اقیانوس آرام) و بازی‌های جهانی ورزش‌هایی که در المپیک شرکت ندارند.
المپیک زمستانی چیست؟
بازی‌های المپیک زمستانی یک رویداد بین‌المللی چند ورزشی است که هر چهار سال یک بار برای ارزش‌هایی که روی برف و یخ انجام می‌گیرد، برگزار می‌شود. اولین بازی‌های المپیک زمستانی در سال ۱۹۲۴ در شامونی فرانسه برگزار شد.
لغو برگزاری بازی‌های المپیک
جنگ‌های جهانی منجربه لغو المپیک در سال‌های ۱۹۱۶، ۱۹۴۰و ۱۹۴۴ شد. تحریم‌های گسترده در طول جنگ سرد به مشارکت محدود در المپیک ۱۹۸۰ و ۱۹۸۴ انجامید و کشورهای پیروز جنگ جهانی اول مانع از حضور کشورهای مغلوب در المپیک ۱۹۲۰ شدند. المپیک ۲۰۲۰ توکیو به دلیل همه‌گیری کووید -۱۹ به ۲۰۲۱ موکول شد.
جنبش المپیک چیست؟
چندین سازمان در برقراری بازی‌های المپیک نقش دارند که در کنار هم نهضت یا جنبش المپیک را شکل می‌دهند. قوانین و راهکارهایی که این سازمان‌ها براساس آن فعالیت می‌کنند، در بخش المپیک عنوان شده‌اند. جنبش المپیک متشکل از فدراسیون‌های بین‌المللی ورزش (IF)، کمیته‌های ملی المپیک (NOC) و کمیته‌های سازماندهی برای هر بازی خاص المپیک است. IOC به عنوان نهاد تصمیم گیرنده مسئول انتخاب شهر میزبان برای هر بازی است و بازی‌ها را براساس منشور المپیک سازماندهی و مشخص می‌کند.
سه سازمان در سطحی تخصصی کمیته المپیک را تشکیل می‌دهند:
• فدراسیون بین‌المللی (IFs)، هیئت‌های کنترل کننده هر ورزش ( برای مثال فیفا یا فدراسیون بین‌المللی فوتبال و FIVB، یا فدراسیون بین‌المللی والیبال).
• کمیته ملی المپیک (NOCs)، که نهضت‌های المپیک در هر کشور را هدایت و کنترل می‌کنند ( برای مثال USOC، یا کمیته ملی المپیک در ایالات متحده ).
• کمیته برنامه‌ریزی برای بازی‌های المپیک (OCOGs) که مسئول کنترل رویدادهای خاص در المپیک است.
در حال حاضر نهضت المپیک ۲۰۲ عضو NOC و ۳۵ عضو IF دارد. OCOGها قبل از هر المپیک تشکیل و پس از خاتمه آن و کامل شدن گزارشات کتبی منحل می‌شوند.
مشعل المپیک
مشعل المپیک نمادی است که در المپیک مورد استفاده قرار می‌گیردکه از تداوم بین بازی‌های باستانی و جدید، به شمار می‌رود. ایده مشعل از یونان باستان گرفت شده بود و به عنوان نمادی از المپیک مدرن، توسط معمار یان ویلز که استادیوم بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۲۸ آمستردام را طراحی کرد، معرفی شد و از مشعل المپیک برای اولین بار در المپیک زمستانی ۱۹۳۶ استفاده شد.
مشعل المپیک چند ماه قبل از بازی‌ها، در المپیای یونان روشن می‌شود و به صورت رسمی در افتتاحیه بازی‌ها به مشعل اصلی منتقل می‌شود. سپس مشعل بازی‌ها در مدت برگزاری مسابقات می‌سوزد تا اینکه در مراسم اختتامیه المپیک خاموش می‌شود.
قهرمانان و مدال‌آوران المپیک
در المپیک ورزشکاران یا تیم‌هایی که در هر رشته به مقام اول، دوم یا سوم برسند، مدال دریافت می‌کنند. به نفرات اول مدال طلا، نفرات دوم مدال نقره و نفرات سوم مدال برنز اهدا می‌شود. مدال‌های طلا تا سال ۱۹۱۲ از طلای خالص بودند، اما در حال حاضر از نقره طلاکاری شده ساخته می‌شوند. در برخی رقابت‌ها که در یک دور مسابقه تک حذفی صورت می‌گیرد مانند بوکس، مقام سوم مشخص نمی‌شود که در این حالت هر دو بازنده مرحله نیمه نهایی مدال برنز دریافت می‌کنند.
برای نخستین‌بار در بازی‌های المپیک ۱۹۰۶ سه مدال اهدا طلا، نقره و برنز به ورزشکاران اهدا شد. رسم اهدای مدال به سه شرکت‌کننده برتر از سال ۱۹۹۴ رایج شد. در بازی‌های المپیک تابستانی ۱۸۹۶ تنها به دو مقام اول و دوم مدال‌های نقره و برنز اهدا شد اما در المپیک ۱۹۰۰ مدال‌های متنوعی اعطا شد. در بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۰۴ به نفرات اول مدال نقره اهدا می‌شد.
رده‌بندی مدال کشوری در المپیک
در هر دوره برگزاری المپیک، شمار مدال‌های هر کشور ثبت می‌شود اما کمیته بین‌المللی المپیک هیچ کشور برنده مشخصی را اعلام نمی‌کند. برخی رسانه‌ها همچون روزنامه‌ها و حتی سایت کمیته بین‌المللی المپیک طی بازی‌ها، در فهرستی مدال‌های تیم‌ها را به‌طور غیررسمی پیگیری می‌کنند. روال متداول این است که ترتیب کشورها با توجه به مدال‌های طلایی که کسب کرده‌اند مشخص می‌شود اما مشخص کردن ترتیب کشورها با توجه به تعداد کل مدال‌ها نیز صورت می‌گیرد.
تعداد کشورهای شرکت کننده در المپیک
در حال حاضر ۲۰۳ کشور در رقابت‌های المپیک شرکت می‌کنند. این رقم از ۱۹۳ کشوری که سازمان ملل متحد به رسمیت شناخته بیشتر است. کمیته بین‌المللی المپیک برخلاف دیگر سازمان‌های بین‌المللی به کشورهایی که دارای استقلال سیاسی نیستند نیز اجازه شرکت در رقابت‌های المپیک را می‌دهد. در نتیجه بسیاری از مستعمرات و کشورهای غیرمستقل اجازه دارند تا تیم‌ها و ورزشکاران خاص خود را روانه مسابقات المپیک کنند، حتی اگر این ورزشکاران دارای شهروندی یک کشور دیگر عضو کمیته المپیک باشند. سرزمین‌هایی همچون پورتوریکو، برمودا، و هونگ‌کونگ، نمونه‌های بارز این مسئله هستند، و تمام آن‌ها گرچه قانونا بخشی از یک کشور دیگر هستند اما به صورت کشورهایی مستقل در این رقابت‌ها شرکت می‌کنند. همچنین از سال ۱۹۸۰، تایوان تحت عنوان «چین تایپه» و تحت پرچمی که کمیته بین‌المللی المپیک طراحی کرده در این رقابت‌ها شرکت می‌کند. پیش از این سال جمهوری خلق چین به بهانه آنکه تایوان تحت عنوان «جمهوری چین» در این رقابت‌ها شرکت می‌کرد از شرکت در این رقابت‌ها امتناع می‌کرد.
نمادهای المپیک
نهضت المپیک، نمادهای بسیاری دارد که بیشتر آن‌ها نشان دهنده ایده‌ها و ایده‌آل‌های «کوبرتین» هستند. معروف‌ترین نما در این میان حلقه‌های المپیک است. این پنج حلقه در هم بافته شده نمادی از اتحاد میان پنج قاره‌است.
این پنج حلقه در پنج رنگ روی زمینه سفید در پرچم المپیک کشیده شده‌اند. رنگ‌های سفید «رنگ زمینه»، قرمز، آبی، سبز، زرد و سیاه به گونه‌ای انتخاب شده است که هر کشوری حداقل یکی از این رنگ‌ها را در پرچم ملی خود دارد. پرچم المپیک در سال ۱۹۱۴ انتخاب اما اولین بار در آنتورپ، ۱۹۲۰ برافراشته شد. این پرچم برای هر یک از جشن‌های بازی‌ها برافراشته می‌شود.
اشعار رسمی المپیک «Citius, Altius, Fortius» عبارتی لاتین به معنی «سریع‌تر، بالاتر، قدرتمندتر» است. ایده‌های کوبرتین بیش از همه در آئین المپیک نمود دارد:
مهم‌ترین مسئله در بازی‌های المپیک حضور در آن است، نه برنده شدن. همان گونه که در زندگی مهم‌ترین اصل تلاش است نه پیروزی، اصل مهم فتح کردن نیست، بلکه خوب جنگیدن است.
آتش المپیک در جایگاه مخصوص المپیک روشن می‌شود و مشعل آن را دوندگان به صورت امدادی حمل می‌کنند. این آتش نقش مهمی در مراسم افتتاحیه بازی می‌کند. با اینکه مشعل از قبل در تاریخ بوده است، اما حمل امدادی آن از ۱۹۳۶ آغاز شد.
نتایج ایران بعد از انقلاب اسلامی در بازی‌های المپیک
۱۹۴۸ لندن: یک نقره و یک برنز
۱۹۵۲ هلسینکی: ۳ نقره، ۴ برنز
۱۹۵۶ ملبورن: ۲ طلا، ۲ نقره و یک برنز
۱۹۶۰ رم: یک نقره و ۳ برنز
۱۹۶۴ توکیو: ۲ برنز
۱۹۶۸ مکزیکوسیتی: ۲ طلا، یک نقره و ۲ برنز
۱۹۷۲ مونیخ: ۲ نقره و یک برنز
۱۹۷۶ مونترال: یک نقره و یک برنز
۱۹۸۸ سئول: یک نقره
۱۹۹۲ بارسلون: یک نقره و ۲ برنز
۱۹۹۶ آتلانتا: یک طلا، یک نقره و یک برنز
۲۰۰۰ سیدنی: ۳ طلا و یک برنز
۲۰۰۴ آتن: ۲ طلا، ۲ نقره و ۲ برنز
۲۰۰۸ پکن: یک طلا و یک برنز
۲۰۱۲ لندن: ۴ طلا، ۶ نقره و ۲ برنز
۲۰۱۶ ریو: ۳ طلا، یک نقره و ۴ برنز
نظر شما