به گزارش خبرنگار ایمنا، پیشنهاد نام‌گذاری روز ملی دختران همزمان با روز ولادت حضرت معصومه (س) و درج آن در تقویم رسمی کشور، اولین بار از سوی فرهنگسرای دختران مطرح شد و پس از بررسی در مجموعه امور زنان شهرداری تهران به کمیته «بررسی نام‌گذاری روزها در تقویم» در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارائه شد. با طی کردن مسیر قانونی خود در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید و مقرر شد از سال ۸۶، یکم ذی‌القعده، سالروز ولادت حضرت معصومه (س) به عنوان روز ملی دختران در تقویم‌ها درج شود که این تاریخ با یازدهم خردادماه سال جاری مصادف شده است.
دختر مظهر پاکی و موجب خیر و برکت شناخته شده و از ارزش و احترام بسیاری برخوردار است و ارزش دادن به او، ارزش نهادن به جامعه است. مهم‌ترین و ارزشمندترین نقش‌هایی که یک دختر می‌تواند ایفا کند، نقش مادری و همسری است که در آموزه‌های دینی بسیار ارزشمند است. دختران در آینده مادران این سرزمین هستند؛ مادرانی که می‌توانند با تربیت فرزندانی پاک دامن و متعهد باعث تعالی جامعه شوند.
براساس آمارهای رسمی موالید سال ۱۴۰۰ سازمان ثبت احوال، از مجموع متولدان سال گذشته ۵۷۱ هزار و ۲۵۶ پسر و ۵۳۴ هزار و ۸۱۶ نفر دختر بودند که نسبت جنسی ۱۰۶.۸ را نشان می‌دهد. در واقع در مقابل تولد هر ۱۰۰ نوزاد دختر ۱۰۶.۸ نوزاد پسر متولد شده است. حفظ بهداشت روانی فرزندان دختر نیازمند تلاش بیشتر است و در این مسیر آموزش والدین و افراد جامعه تأثیر مهمی است.
نگاه والدین به فرزند دختر
مادری ۴۰ ساله در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در خصوص داشتن فرزند دختر، می‌گوید: فرزند دختر همدم مادر و دلسوز پدر است. با خود آرامش، صمیمت، شادی و مهربانی به خانه می‌آورد و تا حد توان خود می‌کوشد تا غم و سردی در خانواده نباشد. به طور کلی فرزند دختر دارای لطافت است و این لطافت نیازمند مهربانی است. در واقع دختر نیازمند محبت و صمیمت بیشتری از سوی والدین است در صورتی که این نیاز در فرزند پسر به میزان فرزند دختر، وجود ندارد.
این مادر با اشاره به لزوم صمیمت والدین با فرزند دختر، ادامه می‌دهد: فرزند دختر باید پشتوانه داشته باشد و امنیت را در خانه احساس کند. نباید ترسی از والدین خود داشته باشد و برای رسیدن به این منظور والدین باید با حفظ حریم، صمیمیت زیادی با فرزند دختر خود داشته باشند تا او هم احساس راحتی و همه مشکلات خود را برای آنها بازگو کند.
پدری ۵۳ ساله به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: به طور کلی فرزند باید به گونه‌ای تربیت شود که دارای استقلال شخصیتی باشد و بتواند بدون والدین خود نیز تصمیمات بزرگ را صحیح بگیرد و در هر موقعیتی که فرزند از اتخاذ تصمیم ناتوان شد توسط والدین راهنمایی شود.
وی با بیان اینکه پدر و مادر قبل از والدین بودن باید دوست فرزند خود باشند، می‌افزاید: رفتار والدین با فرزند باید به گونه‌ای باشد که با حفظ استقلال فردی خود احساس کند تکیه‌گاه پدرانه و مادرانه دارد و بتواند به والدین خود اعتماد کند.
این پدر با بیان اینکه فرزند دختر نسبت به فرزند پسر از حساسیت بالاتری برخوردار است، جزئی‌نگرتر است و زودتر رنجیده خاطر می‌شود، خاطرنشان می‌کند: شأن دختر در اسلام بسیار بالا است اما در جامعه امروز ما شأن دختر به‌گونه‌ای که باید رعایت نمی‌شود.
دختری ۲۰ ساله در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار می‌کند: یک دختر در جامعه تبدیل به همسر و سپس مادر می‌شود. مادر کانون اصلی خانواده است و اگر این کانون اصلی خانواده دارای مشکلی باشد، کل نهاد خانواده دچار مشکل می‌شود. در واقع تربیت نسل‌های آینده نیز با دختر است و تأثیرگذارترین شخص در جامعه است، حضور و مدیریت دختران در جامعه نیاز است، در گذشته محدودیت‌های بیشتری دست به گریبان دختران بوده اما امروزه شرایط بهتر شده است و در همه ابعاد جامعه، حضور دختران دیده می‌شود.
ضعف فرهنگی جامعه در برخورد با جایگاه دختر
احمد پدرام، روان‌شناس و مشاور خانواده در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار می‌کند: دختر مظهر لطافت، عاطفه و امید است و هنگامی که در خانه‌ای دختر زاده می‌شود، در آن منزل آرامش رفتار پدیدار می‌شود. همچنین کشور مترقی، کشوری است که ارتباط درون آن با دختران و زنان ارتباطی صحیح باشد و آموزش در خصوص جایگاه ارزشمند دختران باید قبل از دبستان به دختران و پسران داده شود.
وی می‌افزاید: به جایگاه زن در جامعه باید از دیدگاه علمی، روانشناسی و اجتماعی بنگریم؛ لذا همین نگاه نقش مادرانه و نقش زن در جامعه را شکل می‌دهد. آسیب‌های موجود نظیر تبعیض در خانواده، تحقیر در جامعه یا به کار بردن برخی صفت‌های منفی، ناشی از ضعف فرهنگی جامعه در برخورد با جایگاه دختر است.
آرامش دختران باید فراهم شود
این روان‌شناس ادامه می‌دهد: در توصیه‌های دینی از دختر با عنوان رحمت برای خانواده یاد شده است که باید به او احترام گذاشته و حق تقدمی برخلاف تاریخ طولانی مردسالاری برای دختر در نظر گرفته شود. باید بدانیم هنگام خروج از یک درب حق تقدم با خانم‌ها است و آرامش زن و دختر باید فراهم شود.
وی تصریح می‌کند: هنگامی که یک پدر دختر خود را در کودکی ارزشمند می‌شمارد، مراقب اوست تا دچار بحران نشود، در تحصیل یا آموزش هنری از او حمایت می‌کند تا هنرهای مربوط به جنس خود را نیز خوب بداند، دختر در جامعه به موجودی محبوب در نقش همسر و مادر و فردی مسئولیت‌پذیر مبدل می‌شود.
پدرام با بیان اینکه دختر به علت لطافت، ظرافت، شادی‌آفرینی و مهرآفرینی خود جنس برتر است، اضافه می‌کند: باید به والدین آموزش داده شود که دختر را به عنوان برکت، رحمت و موجودی که موجب روشنایی منزل می‌شود، ببینند و برای او امتیاز قائل شوند. تحقیقات در دنیای غرب نشان داده است که پدر نقش بسیار زیادی در تربیت فرزند دختر دارد.
نحوه ارتباط پدر با فرزند دختر
وی می‌افزاید: طبق تحقیقات هنگامی که پدری رابطه‌ای گرم، حساب شده و صمیمی با دختر خود دارد، فرزند دختر او از لحاظ شادمانی، پیشرفت تحصیلی و ازدواج بسیار موفق‌تر از فرزندی است که با پدر خود چنین ارتباطی ندارد. پدر باید در تربیت فرزند دختر خود حضور بسیار فعالی داشته باشد تا بتواند او را در جامعه مصون کند.
این مشاور خانواده با بیان اینکه دختر باید شخصیت خود را بشناسد، از توانایی‌های خود اطلاع داشته باشد و خود را دوست بدارد، می‌گوید: متأسفانه هنوز خانواده‌هایی هستند که دختر خود را از تحصیل یا هنرآموزی محروم و فعالیت‌های اجتماعی او را محدود می‌کنند در صورتی که همه این‌ها باید به عنوان حقوق یک دختر در خانواده در نظر گرفته شود.
لزوم فرصت‌سازی برای فرزندان دختر
وی با بیان اینکه باید به طور جدی از دختر مراقبت شود تا براساس استعدادها، امکانات و توانایی‌ها به دنبال اهداف رشد کند، ادامه می‌دهد: باید برای فرزند دختر در راستای تحصیل و مهارت‌های شغلی فرصت ایجاد کرد و به او در راستای فعالیت‌های اجتماعی، اقتصادی، همسرداری و فرزندپروری آموزش داد تا براساس اعتماد و عزت نفس خود، فعالیت‌های خود را انجام دهد.
پدرام، اظهار می‌کند: اگر پدر یا مادری میان فرزندان خود تبعیض قائل شوند و دختر خود را محدود کنند، تحقیر را شروع کرده و سلطه‌گری را به برادر آموخته است و فرزند پسر خود را جنس برتر می‌داند. والدین باید از پیش از دبستان به فرزند پسر خود بیاموزند که با خواهر خود رفتاری محترمانه و با حق تقدم داشته باشد.
رفتار صحیح با دختران نیازمند آگاهی است
وی با بیان اینکه رفتار صحیح با دختران نیازمند آگاهی است، گفت: نیاز دختران به حرف زدن، تعریف شنیدن از ظاهر و رفتار مهربانانه، مشارکت در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی و کمک و مراقبت در آینده نیز باید در آموزش‌های همسرداری به مرد آموخته شود.
این روان‌شناس می‌افزاید: در رفتار با دختران و زنان، جامعه نسبت به ۵۰ سال پیش شرایط بهتری دارد اما هنوز مردهایی هستند که از روی تحقیر و ترحم به زنان نگاه می‌کنند. در چنین مواردی به زن احترام گذاشته نشده است و اگر امتیازی برای او قائل شدند به عنوان جنسی ضعیف نه به عنوان یک انسان ظریف بوده است.
گرامیداشت مناسبت‌ها برای بازنگری در رفتار
وی با بیان اینکه زمانی یک جامعه پیشرفته است که رفتار آنها با جنس مونث رفتاری محترمانه و با رعایت حریم باشد، ادامه می‌دهد: هنوز افرادی به عنوان جنس مذکر به خود اجازه می‌دهند حقوق فردی دختران را در جامعه محدود و تضعیف کنند یا از بین ببرند. حقوق اجتماعی دختر و زن در دنیای غرب از لحاظ قانونی برابر است اما هنوز این برابری در جامعه ما ضعیف است.
پدرام خاطرنشان می‌کند: روز دختر می‌تواند مناسبتی باشد که هر دختر اعتماد به نفس و عزت نفس بیشتری پیدا کند و والدین باید توجه کنند که این روز، روز جرئت‌مندی دخترها در ارتباط با حقوق فردی و اجتماعی آنها است. باید به دختر گفته شود ارزش اجتماعی، معنوی و عاطفی والایی دارد. تولدها و روزهای مناسبتی برای بازنگری در رفتار است که یک فرد از سال گذشته تا سال جدید که مناسبتی را گرامی داشته است چه تغییرات، توسعه و رشدی یافته است.
پسر نعمت و دختر رحمت خانواده است
حجت‌الاسلام مهدی صفری، مدرس حوزه علمیه اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار می‌کند: دختران نقش بی‌بدیلی در ارتباط با تربیت انسان و انسان‌پروری، ایفا می‌کنند. جامعه از نهاد کوچکی به نام خانواده تشکیل و متعالی می‌شود. طبق دیدگاه اسلام هنگامی یک جامعه سالم است و به آرمان‌های خود می‌رسد که خانواده‌های سالم آن را تشکیل دهند و موفقیت خانواده نیز در گرو مدیر خانواده یعنی زن است.
وی می‌افزاید: هنگامی اسلام توسط پیامبر اکرم (ص) ظهور پیدا کرد که شأن زن و دختر در زمان جاهلیت نادیده گرفته می‌شد و دختردار شدن به منزله ننگ و خسارت بود. در چنین شرایطی فرد ننگ و سرافکندگی خود را می‌پذیرفت یا دست به زنده به گور کردن دختر می‌زد. در چنین فضایی که هیچ حرمت، قداست و شخصیتی برای دختر و زن قائل نبودند، پیامبر (ص) در سایه اسلام به گونه‌ای جامعه را تربیت و شأن زن را معرفی کرد که پس از اسلام مردم برای دختردار شدن به یکدیگر مباهات می‌کردند.
این مدرس حوزه علمیه اصفهان ادامه می‌دهد: پیامبر اکرم به مردم فهمانده بود که فرزند برای خانواده غنیمت است و در صورتی که فرزند پسر باشد نعمت و اگر دختر باشد رحمت است و خداوند در قیامت از نعمت‌ها سوال می‌کند اما از رحمت سوال نمی‌کند. همچنین وقتی مردم جامعه می‌دیدند دختر پیامبر شرفیاب محفل ایشان می‌شوند، پیامبر تمام قد جلوی دختر خود برمی‌خیزند، حتی دست زهرای خود را می‌بوسد و جای خود می‌نشاند، پی به شخصیت و حرمت دختران و زنان بردند.
لزوم حفظ شأن و حرمت دختر
وی تصریح می‌کند: همانطور که دختر می‌تواند باعث تعالی جامعه باشد، در صورتی که از خصوصیات ذکر شده در قرآن کریم فاصله بگیرد ممکن است بسترساز انحراف جامعه می‌شود. یکی از ویژگی‌های دختر نمونه پیوسته ذاکر بودن است و دومین خصوصیت حیا است. حضرت محمد (ص) می‌فرمایند "چه خوب فرزندانی هستند دختران باحیا و هرکس یکی از این دختران باحیا داشته باشد، خداوند آن پدر و مادر را از آتش دوزخ نجات می‌دهد."
حجت‌الاسلام صفری با بیان اینکه سومین ویژگی یک دختر نمونه دارای علم بودن است، اضافه می‌کند: برخی به دنبال ایجاد دوگانگی هستند تا القا کنند اسلام می‌خواهد دختر و زن محصور باشد و با پیشرفت آنها مخالف است اما این‌گونه نیست. طبق دیدگاه اسلام دختر در عین اینکه باحیا، بانجابت و باتقوا است، می‌تواند بالاترین مراتب کمال را از منظر علمی طی کند.
وی خاطرنشان می‌کند: حضرت معصومه (س) نیز در زمان خود از منظر علمی فردی شناخته شده بودند و هنگامی که شیعیان برای سوال از پدر ایشان به مدینه می‌آمدند و حضرت موسی بن جعفر (ع) حضور نداشتند، سوالات خود را ایشان می‌پرسیدند و هنگامی که به نزد پدر ایشان می‌رفتند و بیان می‌کردند که دختر شما چنین پاسخی به ما داده است ایشان می‌فرمودند که پدر به فدای دختر شود و نیازی به تصحیح یا اضافه کردن موردی به پاسخ او نیست.
پرهیز از خودنمایی و خودآرایی
این مدرس حوزه علمیه اصفهان اظهار می‌کند: یکی از مهم‌ترین معیارهایی که اسلام برای یک زن نمونه بیان می‌کند پرهیز از خودنمایی و خودآرایی است و این اقدامی است که در زمان جاهلیت دختران و زنان را با این صفت مقبول می‌دانستند. در واقع در زمان جاهلیت هرچه زن خودنماتر و خودآراتر بود، بیشتر مقبول جامعه قرار می‌گرفت و این موضوعی است که در فرهنگ غرب نیز به آن پرداخته می‌شود.
وی با بیان اینکه طبق نظر اسلام زن باید به عنوان یک انسان به جامعه معرفی شود نه به عنوان کالایی برای بهره‌جویی، می‌افزاید: شهید مطهری در خصوص فلسفه حجاب اعتقاد دارند علت اینکه اسلام دستور پوشش به زنان می‌دهد و این دستور پوشش اختصاص به زنان پیدا کرده است، میل به خودنمایی و خودآرایی در خانم‌ها است، در غرب دیده می‌شود که نهاد خانواده دیگر تقدس و هویتی ندارد و به همین علت اسلام می‌خواهد منجر به پویایی و تعالی خانواده شود و در پرتوی خانواده سالم جامعه‌ای سالم شکل گیرد.
مادری و همسر بودن نافی سایر نقش‌ها نیست
حجت‌الاسلام صفری ادامه می‌دهد: تا قبل از انقلاب زنان در تحصیلات جایگاهی نداشتند و محدود بودند اما پس از انقلاب زنان می‌توانند هم‌پای مردان در جامعه تحصیل کنند و مراتب علمی را طی کنند. طبق دیدگاه اسلام کمال و ارزش دختر به این است که مادر و همسری شایسته باشد. نقش مادری و همسر بودن نافی سایر نقش‌ها نیست و زن در عین حال که مادر و همسر است می‌تواند مدارج علمی را طی کند یا اشتغالی متناسب با روحیات خود داشته باشد اما نباید به نقش مادری یا همسری او لطمه بزند.
وی اضافه می‌کند: پرورش انسان بالاترین هنر است و خداوند آن را به زن اختصاص داده است. متأسفانه گاهی در جامعه دیده می‌شود زنان به مشاغل یا ورزش‌هایی پرداخته‌اند که متناسب با روحیات، ویژگی‌ها و جسم آنها نیست و اگر کسی این موضوع را بیان کند پاسخ می‌گیرد که میان مرد و زن تفاوتی نباید قائل شد در حالی که عدالت به این نیست که همه چیز مساوی باشد، عدالت به معنی این است که به هرکس حق او داده شود و اگر با یک چشم به همه افراد نگاه شود، تبدیل به ظلم می‌شود. ظلم به یک زن است که کار مردانه به او سپرده شود یا انتظار فعالیت مردانه از او برود همانطور که سپردن کار زنانه به مرد، ظلم است.
تربیت متفاوت فرزند دختر و پسر
این مدرس حوزه علمیه اصفهان ادامه می‌دهد: وظیفه تربیت نسل‌های آینده برعهده دختران جامعه است و سعادت یک جامعه با تربیت صحیح دختران تضمین می‌شود اما اگر دختر در دوره تربیت خود با مشکلات جسمی و روحی مواجه شود، نمی‌توان از او انتظار داشت وظایفی که برعهده دارد را به بهترین نحو انجام دهد، حضرت محمد (ص) می‌فرمایند "کسی که دختری دارد باید او را به بهترین نحو تربیت کند، تغذیه خوب و شایسته برای او فراهم کند و نعمت‌هایی که خداوند بر او ارزانی داشته به دخترش نیز تقدیم کند. چنین پدری در روز قیامت از آتش دوزخ نجات یابد."
وی با بیان اینکه در معارف دینی تمایزی در تربیت دختر و پسر تا هفت سالگی به چشم نمی‌خورد، می‌افزاید: البته در دوران شیرخوارگی اهمیت شیردهی مادر به دختر بسیار بالاتر است؛ تغذیه دختر با شیر مادر واجب است و باعث کمال جسمی و روحی او می‌شود و همین کمال منجر می‌شود مسئولیت سنگینی که دختر در آینده برعهده دارد را به خوبی انجام دهد.
تاکید بر محبت بیشتر به دختران
وی تصریح می‌کند: از هفت سالگی به بعد که دختران به دوران بلوغ نزدیک می‌شوند، اسلام تفاوت‌هایی میان تربیت دختر و پسر قائل شده است. دختران از حساسیت‌های بیشتری برخوردار هستند و محبت به دختران سلامت روح و جسم آنها را در پی خواهد داشت. در آموزه‌های دینی تاکید بیشتری به محبت نسبت به دختران شده است.
صفری با بیان اینکه طبق تحقیقات انجام شده یکی از عوامل به انحراف کشیده شدن دختران در بزرگسالی، بهره‌مند نبودن از مهر پدر و مادر در دوران کودکی است، اضافه می‌کند: در حدیثی آمده است که چنانچه در بازی دختر به زمین خورد، سریع او را به آغوش بگیرید یا دست او را بگیرید اما اگر پسر زمین خورد بگذارید خود او بلند شود. دختر را باید در آغوش گرفت و همه‌جانبه حمایت کرد اما پسر چون بار سنگین نان‌آوری و مسائل سختی را برعهده دارد باید خود برخیزد.
زودتر مکلف شدن افتخاری برای دختران
وی می‌گوید: دوره بلوغ دوره‌ای بسیار حساس است و حمایت والدین و آماده‌سازی دختر برای به دوش کشیدن بار تکلیف وظیفه سنگینی است. متأسفانه بسیاری از والدین نسبت به دختران خود در سنین بلوغ بی‌تفاوت هستند درحالی که از دو تا سه سال قبل باید دختر را برای مکلف شدن آماده کرد.
این مدرس حوزه علمیه اصفهان خاطرنشان می‌کند: حضرت آیت‌الله جوادی آملی می‌فرمایند "اینکه دختران شش سال قبل از پسران مکلف می‌شود، یعنی اینکه ذات مقدس الهی، او را به حضور پذیرفته است، خداوند با او سخن می‌گوید، روزه را بر او واجب می‌کند و مناجات او را گوش می‌دهد و زن باید این را برای خود افتخار بداند."
نظر شما