به گزارش خبرنگار ایمنا، با شروع فصل گرم سال، ضرورت تأمین برق پایدار یکی از مسائلی است که مورد توجه قرار می‌گیرد. بی‌توجهی به قوانین و مقررات و کم‌رنگ شدن نقش بخش خصوصی در مشارت و سرمایه‌گذاری در صنعت برق کشور، این صنعت را با چالش‌های جدی مواجه ساخته است که ازجمله آن می‌توان به ناترازی عرضه و تقاضای برق، وجود حدود هزار قرارداد نیمه‌تمام، بلاتکلیف و متوقف، به هم خوردن توازن مالی و مشکلات ناشی از ساختار حکمرانی صنعت برق ازجمله لزوم تفکیک امور حاکمیتی از امور تصدی‌گری، اشاره کرد.
همچنین قوانینی از جمله ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید، تبصره بند «الف» ماده ۱۰ قانون برنامه ششم توسعه و ماده ۶ قانون حمایت از صنعت برق اجرایی نمی‌شود. براساس گزارش‌های رسمی وزارت نیرو، اکنون ظرفیت تولید نیروگاه‌های سیکل ترکیبی ۲۹,۴۰۰ مگاوات، گازی ۲۳,۳۰۰ مگاوات، بخاری ۱۵,۹۰۰ مگاوات، برق آبی ۱۲,۰۰۰ مگاوات، اتمی ۱۲۰ مگاوات، تجدیدپذیر ۸۵۰ مگاوات، تولید پراکنده ۲,۰۰۰ مگاوات و دیزلی ۴۵۰ مگاوات است. بنابراین درمجموع نیروگاه‌های کشور، ۸۴,۹۲۰ مگاوات برق تولید می‌کنند. این در حالی است که ظرفیت عملی تولید برق در کشور ۵۶,۰۰۰ مگاوات و مصرف برق در اوج پیک ۶۶,۴۰۰ مگاوات است. بنابراین به میزان ۱۰,۴۰۰ مگاوات اختلاف بین تولید و مصرف وجود دارد.
افزایش ۱۴ درصدی مصرف برق در دو سال اخیر
بررسی‌های مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نشان داده که مصرف برق کشور در فصول مختلف سال‌های دهه ۹۰، سالانه حدود ۳.۵ درصد افزایش یافته و اوج بار سال گذشته نسبت به سال ۹۹ حدود ۱۴ درصد رشد داشته است. تعداد مشترکان برق حدود ۳۸ میلیون مشترک است که در این بین سهم مصرف صنعت ۳۵ درصد، بخش خانگی ۳۳ درصد، بخش کشاورزی ۱۴ درصد، مصارف عمومی ۹ درصد، بخش تجاری هفت درصد و روشنایی معابر دو درصد است.
سرمایه‌گذاری در صنعت برق کشور طی دهه ۹۰ افت قابل توجهی داشته است که از دلایل آن می‌توان به بدهی بالای وزارت نیرو به تولیدکنندگان برق، پیمانکاران و بانک‌ها و تولیدکنندگان تجهیزات اشاره کرد. وزارت نیرو به نیروگاه‌های بخش خصوصی ۲۴ هزار میلیارد تومان، به شبکه بانکی ۲۰ هزار میلیارد تومان، به پیمانکاران، مشاوران و تولیدکنندگان تجهیزات چهار هزار میلیارد تومان و به سایر بخش‌های صنعت برق سه هزار میلیارد تومان بدهی دارد که درمجموع بیش از ۵۰ هزار میلیارد تومان است.
سرمایه گذاری در صنعت برق توجیه اقتصادی ندارد
در بازار برق یک نهاد تنظیم‌گر مستقل وجود ندارد و ضوابط مالی مشخصی برای قیمت‌گذاری خرید برق نیروگاه‌ها در بازار برق و بورس انرژی به نحوی که سقف قیمت انرژی تعدیل شود و نرخ پایه آمادگی آن براساس تغییرات نرخ ارز و تورم مشخص باشد، وجود ندارد. در واقع نرخ خرید برق هیچ تضمینی ندارد؛ همچنین مدت زمان بازگشت سرمایه در صنعت برق طولانی بوده و ریسک سرمایه‌گذاری در این صنعت به دلیل نبود توان پرداخت بدهی‌های قبلی وزارت نیرو بسیار بالا است که این موضوع، منجربه عدم‌علاقه افراد به سرمایه‌گذاری در این صنعت شده است.
نبود تناسب میان قیمت تمام شده برق و قیمت فروش آن، منجربه کاهش درآمد صنعت برق و درپی آن لطمه شدید به امکان تعمیر، نگهداری و تأمین قطعات مورد نیاز، افزایش بی‌رویه مصرف و بد مصرفی، بالارفتن ریسک سرمایه‌گذاری و بی‌انگیزه شدن صاحبان نیروگاه‌های تولیدکننده برق شده است.
دلایل افزایش خاموشی‌ها در سال گذشته
برهم‌خوردن توازن عرضه و تقاضا با توجه به افزایش قابل توجه مصرف، خروج حدود ۶,۰۰۰ مگاوات از توان عملی نیروگاه‌های برق آبی از مدار تولید به دلیل خشکسالی و کمبود بارش، بالا بودن تلفات تولید و توزیع برق که در حدود ۱۰ درصد است، واردات و استفاده از دستگاه‌های پرمصرف و غیراستاندارد سرمایشی و لوازم خانگی که منجربه مصرف حدود ۳۵ درصدی برق مصرفی کشور در بخش خانگی شده است، ناهماهنگی در تأمین سوخت نیروگاه‌ها و خروج نیروگاه‌های حرارتی از مدار تولید، عدم پرداخت مطالبات نیروگاه‌های بخش خصوصی که باعث خروج حدود ۴۰۰ مگاوات برق از مدار تولید شده است، قیمت پایین برق و عدم پیگیری و اقدام لازم نسبت به تبدیل نیروگاه‌های گازی کشور به سیکل ترکیبی که منجر به افزایش راندمان نیروگاه‌ها از ۳۲ به ۵۰ درصد می‌شود، از دلایل افزایش خاموشی‌ها طی یک سال اخیر است.
در همین خصوص، سیداحسان صدر، رئیس هیئت مدیره انجمن نیروگاه‌های مقیاس کوچک کشور به ایمنا می‌گوید: نیروگاه‌های کوچک مقیاس کشور همچنان برای برق تولیدی خردادماه ۱۴۰۰ پولی دریافت نکرده‌اند. در واقع وزارت نیرو پرداخت مطالبات این نیروگاه‌ها را یک‌سال به تأخیر انداخته است. این موضوع برای نیروگاه‌ها گرفتاری زیادی ایجاد کرده است به نحوی که بسیاری از فعالان این صنعت، نقدینگی لازم برای تعمیرات اساسی را در اختیار ندارند.
امسال نیروگاه‌ها نمی‌توانند با همه توان برق تولید کنند
وی اضافه می‌کند: با توجه به نبود نقدینگی، بسیاری از نیروگاه‌های کوچک‌مقیاس نتوانسته‌اند فرآیند آماده‌سازی برای تابستان را انجام دهند و این موضوع، موجب خواهد شد که این نیروگاه‌ها نتوانند در تابستان امسال با همه ظرفیت خود فعالیت کند.
رئیس هیئت مدیره انجمن نیروگاه‌های مقیاس کوچک کشور با بیان اینکه مطالبات این نیروگاه‌ها از دولت بیش از ۳,۰۰۰ هزار میلیارد تومان است، می‌گوید: اکنون برخی از نیروگاه‌ها در شرایطی قرار گرفته‌اند که با گذشت پنج سال ابتدای بهره‌برداری، دچار بلاتکلیفی شده‌اند، وزارت نیرو اکنون فقط پنج ماه از سال از این نیروگاه‌ها برق خریداری می‌کند و در سایر ماه‌های سال این نیروگاه‌ها مجبور به خاموشی هستند. همین موضوع باعث می‌شود تا نتوانند نیروهای مهندسی خود را حفظ کنند و به ناچار به سمت تعطیلی سوق داده می‌شوند.
نرخ خرید برق از نیروگاه‌های کوچک مقیاس بسیار کم است
صدر اضافه می‌کند: نرخ خرید برق از نیروگاه‌های کوچک‌مقیاس بسیار کم بوده و نرخی که به‌تازگی وزارت نیرو برای خرید برق اعلام کرده، حتی از رقمی که بازوهای کارشناسی این وزارتخانه تعیین کردند نیز کمتر است؛ مشخص نیست وزارت نیرو با چه کارشناسی‌ای به عدد ۳۲۷ تومان برای هر مگاوات برق تولیدی در تابستان رسیده است!
وی با بیان اینکه بهترین مکانیزم کشف قیمت مزایده و مناقصه است، ادامه می‌دهد: در مناقصه‌ای که سال گذشته برای یک نیروگاه در شمال کشور برگزار شد، کمترین رقمی که سرمایه‌گذار برای فروش برق پیشنهاد کرد، ۸۴۰ تومان بود درحالی‌که اکنون وزارت نیرو به دنبال خرید برق با نرخ ۳۲۷ تومان، آن هم تنها در پنج ماه از سال است. این قیمت با نرخی که بتواند این نیروگاه‌ها را اقتصادی کند به نحوی که بتوانند خود را سرپا نگه دارند، فاصله بسیار زیادی دارد.
لزوم تهیه بسته نجاتی برای سرمای‌گذاران صنعت نیروگاهی
رئیس هیئت مدیره انجمن نیروگاه‌های مقیاس‌کوچک کشور می‌گوید: متأسفانه وزارت نیرو به این هشدارها توجهی نمی‌کند و این موضوع، موجب شده سرمایه‌گذاران انگیزه و علاقه‌ای به ورود به این صنعت و ایجاد نیروگاه‌های جدید نداشته باشند. همچنین فعالان فعلی این صنعت نیز در حال خروج از آن و تعطیلی نیروگاه‌های خود هستند.
صدر خاطرنشان می‌کند: وضعیت نیروگاه‌ها مناسب نیست و لازم است با فوریت بسته نجاتی برای سرمایه‌گذاران صنعت نیروگاهی تهیه شود.
نظر شما