عباس خسروانی رئیس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اراک در حاشیه نشست تخصصی نقش بناهای تاریخی در هویت شهر اراک در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار کرد: این نشست تخصصی در راستای سیاست کلی شورای اسلامی شهر اراک که توجه به فرهنگ و هویت شهر اراک است با مشارکت و همکاری شهرداری و شورای شهر اراک تدارک دیده شده است. هدف ما از برگزاری این نشست ایجاد ادبیات موضوع در حوزه بناهای تاریخی شهر اراک و افزایش آگاهی‌های عمومی به منظور ایجاد یک حرکت مطالبه گرانه در این حوزه است.
وی افزود: هر نوع مطالبه گری نیازمند اطلاعات و دانش است تا بدانیم که چه می‌خواهیم و چگونه آن را مطرح کنیم. اعتقاد ما این است که بناهای تاریخی شهر اراک، هویت و شناسنامه این شهر هستند و همه ما در برابر این میراث ارزشمند به جا مانده از پیشینیان خود مسئول هستیم. ما به حفظ بناهای تاریخی نگاهی فرهنگی، اقتصادی داریم و معتقدیم که وجود بناهای تاریخی در اراک می‌تواند به شکل‌گیری گردشگری فرهنگی در اراک منجر شود و برای مدیریت شهری درآمد پایدار و سالم ایجاد کند، زیرا بناهای تاریخی هم از لحاظ اجتماعی، فرهنگی و هم از لحاظ اقتصادی حائز اهمیت هستند. تمایل گردشگران برای بازدید از مکان‌های تاریخی در دنیا قوت گرفته است و حتی این فضاها می‌تواند مکانی برای گذران اوقات فراغت و تفریحات و برگزاری برنامه‌های فرهنگی و هنری شهروندان نیز باشد.
خسروانی اظهار کرد: یکی از گروه‌های هدف در پویش مطالبه گری حفظ بناهای تاریخی، نخبگان ما هستند که می‌توان از طریق این نشست‌های تخصصی صدای نخبگان شهری را به گوش عموم مردم و مسئولان رساند و محفلی برای بیان دیدگاه‌ها و نظرات کارشناسی ایجاد کرد.
وی ادامه داد: ما در این نشست‌ها به دنبال آسیب شناسی وضع موجود، بیان ضرورت‌ها و مسئله‌های موجود و ارائه راهکار برای مسئولان و مجریان و تصمیم سازان هستیم تا اقدامات کارشناسی شده‌ای را به منظور حفظ بناهای تاریخی در اراک انجام دهیم. ما معتقدیم که برگزاری این نشست‌ها به تقویت صدای شهروندان دغدغه مند به عنوان پیشران اصلی تغییر و تحول در وضع موجود منجر خواهد شد و ظرفیت و فضای بسیار خوبی برای پاسخ گویی و حساس‌تر کردن مسئولان و نهادهای مسئول و متولی این امر ایجاد خواهد کرد.
بافت شهری نشانگر ارزش‌های زندگی انسان است
اسماعیل شیعه استاد شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران نیز در خصوص اهمیت برگزاری نشست تخصصی "نقش بناهای تاریخی در هویت شهر اراک" به خبرنگار ایمنا گفت: به هر ترتیب وقتی نیازی شناسایی می‌شود بایستی راهکارهایی هم برای آن اندیشید که این راهکارها به صورت تخصصی و با هم فکری جمعی در حضور مسئولین مربوطه و متخصصان قابل بررسی می‌باشد و در این مورد ضرورت برگزاری نشست تخصصی برای حفظ بناهای تاریخی در اراک وجود دارد و این هم فکری حتماً تأثیر گذار خواهد بود.
وی در اشاره به اهمیت بناهای تاریخی در هویت شهری افزود: این موضوع را می‌توان در وهله اول با رویکردی علمی مورد بررسی قرار داد، در دانش شهرسازی هر فضای شهری باید محیط‌های طبیعی، فرهنگی، اقتصادی و غیره‌ای را که به آنها وابسته است به خود جذب کند.، برای نمونه بناهای مسکونی در شمال کشور با اقلیمی مرطوب متفاوت از نوع ساختمان‌های مسکونی در جنوب کشور با اقلیمی خشک و کویری است این حاکی از ارتباط بنا با طبیعت است که همین موضوع را می‌توان در زمینه فرهنگ هم مورد بررسی قرار داد. بافت شهری نشانگر ارزش‌های زندگی انسان در طول زمان و سطح انتظارات و نوع تفکر و باورهای او است و بافت شهری و روستایی کشور ما هم متأثر از این موضوع بوده به طوری که سلوک اجتماعی، شرایط محلهای و حتی خانواده‌ها و باورهای انسانی در هر دوره خاص در بافت شهر تأثیر گذار بوده و برای شناخت گذشته یک شهر نیازی به ارجاع به کتب تاریخی نیست بلکه بناهای شهری به نوعی ادوار مختلف فرهنگی، اجتماعی و تاریخی هر شهر را روایت می‌کنند و در این زمینه می‌توان نمونه‌های بسیاری را چون شهرهای اصفهان، کاشان، دزفول، یزد، و مشهد را برشمرد.
شیعه ادامه داد: ارتباط فرهنگ و طبیعت با کالبد در تمام این شهرهایی که از آنها یاد کردم نمایان است. هویت چیزی نیست که بتوان آن را اختراع کرد بلکه در طول زمان و باحضور مردم به عنوان یک نماد و نشانه ظاهر می‌شود و از همین رو بناهای تاریخی و کهن هر شهر دارای ارزش‌های هویتی هستند.
مؤلف کتاب مبانی برنامه‌ریزی شهری اظهار کرد: ما در ابتدا باید به این بپردازیم که بناهای هر شهری دارای چه ارزش‌های هویتی است، در برخی موارد به جای اینکه بافت قدیمی شهر را با مدرنیسم سازگار کنیم باید شرایط زندگی امروز را با بافت اصیل شهری هماهنگ کنیم، آخرین پیشرفت‌های علمی در عصر نوگرایی شهری و منطقه‌ای باید با شناسه‌های هویت بخش محیطی پیوند بخورد.
وی تاکید کرد: بناهای تاریخی متعدد هستند و نگهداری از آنها مشکل است اما برای این مساله راهکارهای فراوانی وجود دارد که تجدید عملکرد در یک فضا یکی از این راهکارهاست؛ با یک تحول کاربری در زمین بدون آسیب به بافت‌های اصلی می‌توان با ایجاد محلهای اقامتی، فرهنگی در همین بناهای قدیمی این مساله را مرتفع نمود. اما اولین مرحله از کار شناخت خوب بناها و ارزش‌های آن است و در کنار این موضوع ثبت آثار و تقویت مقررات و آئین نامه‌های سازمان میراث فرهنگی و موید بودن به رعایت این اصول را باید در اولویت قرار داد.
استاد دانشگاه علم و صنعت ایران در پایان اشاره کرد: در بافت قدیمی شهرهای ایران، باغ، حوض، آبنما و غیره وجود دارد و انسان‌ها از ماندن در منازل خود دچار ملال نمی‌شوند ولی در بافت‌های آپارتمانی این موضوع مشاهده نمی‌شود. در بافت‌های اصیل شهر به جز منازل مسکونی فضاهایی چون بازار، مدرسه، مسجد و.. هست که عناصر هویت بخش یک شهر را تشکیل می‌دهند که باید مورد حفاظت قرار بگیرند.
ابنیه تاریخی میراث گذشتگان ما است
پیمان عین القضات رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شورای اسلامی کلانشهر اراک نیز در گفت و گو با خبرنگار ایمنا گفت: موضوعات ارزشمند و مختلفی در شهر ما وجود دارد که با پرداختن به آنها می‌توان حس تعلق به شهر را افزایش داد، فعالیت‌هایی که در این زمینه به هفته اراک محدود شده بود را می‌توان به فعالیت در تمام سال گسترش داد. از همین رو مدیریت شهری اراک نشستی را با موضوع نقش بناهای تاریخی در هویت این شهر برگزار خواهد کرد.
وی ادامه داد: ابنیه تاریخی به عنوان میراث گذشتگان ماست، در همه جهان برای حفظ این آثار تلاش جدی می‌شود. در هفته‌های فرهنگی اراک در سالیان گذشته متولیان امر بیشتر به حفظ هویت معنوی شهر توجه کرده‌اند و به میراث و ابنیه، کالبدی و عمرانی شهر کمتر توجه شده است. به همین منظور ما در این نشست به اهمیت و نقش این بناها در قالب بازار اراک و خانه‌های تاریخی، باغات و قنوات شهر در هویت شهری خواهیم پرداخت.
رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شورای اسلامی کلانشهر اراک اظهار کرد: نباید نگاه تک سویه به شهر داشت و باید تمام وجوه علمی، معرفتی، اجتماعی، فرهنگی و گردشگری شهر را در تقویت هویت آن مورد توجه قرار داد. بخشی از هویت شهری اراک در بحث زیرساخت‌های گردشگری و طبیعت بکری بوده که داشته و متأسفانه با غفلت در حال تخریب و ویرانی است.
وی تصریح کرد: قنوات این شهر نیز در هویت شهری اراک بسیار تأثیرگذار است، احداث قنوات در هر شهری حکایت از یک حکمرانی خوب دارد که توانسته به خوبی این نیاز را تشخیص دهد، معماری آن را طراحی کرده و مشارکت مردمی را برای لایروبی و حفظ و نگهداری قنات‌ها به کار گیرد و در تمامی این موارد ایجاد اشتغال و صنعت کشاورزی را تعقیب می کرده است.
عین القضات یادآور شد: در شهرهای بزرگ، جشنواره‌ها و نشست‌های تخصصی بسیاری برای حفظ قنوات برگزار می‌شود و برای حفظ ابنیه تاریخی ادارات ویژه ای تأسیس می‌شود. پیش از این در اراک، این موضوع مورد غفلت قرار گرفته بود و مدیریت شهری اراک در نظر دارد در سال جاری این مقوله را مورد توجه قرار دهد، از همین رو با برگزاری اولین نشست و دعوت از صاحب نظران در صدد هستیم حافظ منافع مالی و معنوی مردم باشیم و در این زمینه از مسئولین مربوطه مطالبه گری خواهیم کرد.
وی در پایان تاکید کرد: بناهای تاریخی در صورت عدم تخصیص اعتبارات لازم و کافی با گذشت زمان و نبود برنامه جامع رو به نابودی خواهند رفت و هویت مادی اراک در سال‌های آتی با تهدید روبرو خواهد شد، با این نشست ما قصد ایجاد حساسیت در مسئولین و آگاه سازی مردم و نخبگان جامعه از این مساله را دنبال می‌کنیم.
نظر شما