به گزارش خبرنگار ایمنا، اصفهان با بناهای شگفت‌انگیز خود، همواره یکی از تحسین‌برانگیزترین نشانه‌های دوره‌های مختلف تاریخی مختلف به‌شمار می‌رود. از اصفهان به‌عنوان پایتخت فرهنگی کشور یاد می‌شود اما نصف جهانِ ما، نقطه‌ضعفی هم در صنعت گردشگری خود دارد، همه، اصفهان را تنها با میدان نقش‌جهان، سی‌وسه‌پل و پل خواجویش می‌شناسد.
آنچه بهانه‌ای شد تا بار دیگر با نگاهی به دور از تکرار به اصفهان بنگریم، کمبود شناخت اکثریت مردم ایران و حتی اصفهانی‌ها از آثار جذاب و دیدنی‌های این شهر است. مکان‌هایی که شاید مردم آن‌ها را دیده باشند، اما از کنارشان به‌راحتی گذر کرده‌اند. به این ترتیب بر آن شدیم نگاهی خلاصه به مکان‌هایی در اصفهان بیندازیم که شاید معروف نباشند ولی هرکدام شاهکاری از هنر ایرانی به‌شمار می‌روند.
رد پای شاهکار معماری قاجار در خمینی‌شهر
خمینی‌شهر، دومین شهر پرجمعیت استان و در هشت کیلومتری اصفهان واقع شده است. شهری که به لحاظ وسعت کوچک است و مردم بومی دارد، اما قدمت آن به بیش از دو هزار سال پیش و زمان ساسانیان بازمی‌گردد. نام اصلی این شهر «سِدِه» است که در زمان پهلوی به همایون‌شهر و پس از انقلاب به خمینی‌شهر تغییر پیدا کرد.
از دوران قاجاریه در سده یک بنای بسیار مهم برجای مانده است که خانه سرتیپ امینی سدهی نام دارد. این خانه در قلب محله لادره فروشان خمینی‌شهر، خیابان توحید و در نزدیکی مسجد لادره قرار دارد و به‌عنوان یکی از آثار باشکوه دوره قاجار شناخته می‌شود.
ظل‌السلطان، یکی از پسران ناصرالدین‌شاه بود که به مدت ۳۴ سال بر اصفهان حکومت کرد. به‌رغم این‌که آوازه ظلم و استبداد ظل‌السلطان هنوز هم در ذهن مردم اصفهان به یاد مانده است، اما سرتیپ محمدحسین خان امینی از معدود فرماندهان سپاه ظل‌السلطان بود که از او به نیکی یاد کرده‌اند. او در سال‌های وقوع جنگ جهانی اول و در دوران فراگیری قحطی و بیماری، با اقتدار تمام، امنیت بخش وسیعی از اصفهان را حفظ کرد.
داستان ساخت خانه سرتیپ از آنجایی شروع شد که در سال ۱۳۱۵ قمری ظل‌السلطان تصمیم می‌گیرد از سده بازدید کند، اما به دلیل نبودن مکان مناسبی برای پذیرایی، سرتیپ امینی از سلطان دو سال مهلت می‌خواهد تا بتواند مکان مناسبی در شهر ایجاد کند. با استناد به کتیبه ورودی، این بنا بین سال‌های ۱۳۱۵ و ۱۳۱۶ قمری و در مدت یک سال ساخته شد. زمان ساخت کوتاه این خانه که در نوع خود بی‌نظیر است نشان‌دهنده وجود یک تیم پرتعداد و منسجم در این پروژه بوده است.
عمارت سدهی، نسخه کوچکی از خانه طباطبائی‌های کاشان
عمارت سرتیپ سده‌ای با گچ‌بری‌هایش ماهرانه، منبت‌کاری‌های چشم‌نواز و آیینه‌کاری‌های گیرایی که دارد را می‌توان نسخه کوچک‌تر شده خانه طباطبایی‌های کاشان دانست. بعد از ورود به خانه، با سقفی بلند و راهروها و دالان‌هایی مواجه می‌شوید که هرکدام به بخش‌های مختلف خانه راه دارند. روی کاشی‌های سردر خانه نیز این جمله نوشته‌شده است: «دیوان‌خانه سرتیپ حاج محمدحسین خان امینی سدهی، فرمانده فوج جلالی قشون تحت امر ناصرالدین‌شاه قاجار»
پس از گذر از این بخش به حیاط اصلی خانه می‌رسیم که وسط آن یک حوض بزرگ قرار دارد و دورتادور آن با سه ایوان احاطه شده است. شاه‌نشین این خانه در ایوان شمالی نیز چشم‌نوازترین بخش این خانه است.
ایوان این خانه از نقاشی‌های مختلف و زیبا پر شده است. این ایوان با ۱۱ در به اتاق‌های گوشواره و تالار متصل می‌شود. تالار دو اتاق نیز سقفی مسطح دارد و با گچ‌بری و آینه‌کاری تزئین شده است. گوشواره نیز در کنار یک ایوان باشکوه با چهارستون شش متری در بخش شمالی خانه قرار دارد.
شاه‌نشین با چند پله از دیگر بخش‌ها جدا شده و در سمت راست، اتاق شاه‌نشین اصلی قرار گرفته است. شاه‌نشین با پنج در به حیاط اصلی راه دارد، در این درها شیشه‌های رنگی دیده می‌شود که مکمل گچ‌بری‌های زیبای این بنا هستند و در کنار سقف چوبی آن یک نمونه بی‌نظیر از معماری و خانه‌های قجری را نمایان می‌کنند.
خانه‌ای که ظرف شستن را برای اهالی آن آسان کرد
جالب‌ترین بخش خانه، بخش‌های مربوط به فعالیت‌های خدماتی آن مانند ظرف‌شوی‌خانه است. در آن زمان ظرف شستن معمولاً به مکان اختصاصی نیاز نداشت و ظرف‌ها در حوض وسط حیاط شسته می‌شدند، اما عمارت سدهی رخت‌شوی‌خانه و ظرف‌شوی‌خانه دارد که ساخت این بخش‌ها گواه آن است که این خانه بسیار مدرن طراحی شده و پذیرای مهمانان مهم و بزرگی بوده است.
در جنوب خانه، میدان اسب‌دوانی قرار داشته که از آن برای تفریح و آموزش‌های نظامی استفاده می‌شده است، این میدان هم‌اکنون باغ‌موزه میوه‌های خمینی‌شهر است؛ بنابراین جزئی از پشت‌بام خانه به اصطبل اسب‌ها اختصاص داشته است.
هریک از اتاق‌های این خانه اکنون به موزه‌ای برای به نمایش درآوردن وسایل سرهنگ سدهی و همچنین ابزارآلات و سبک زندگی مردمان سده تبدیل‌شده و یکی از اسباب یا ابزارآلات و سکه و حتی لباس‌های مرسوم عروس و داماد در قدیم به معرض نمایش درآمده است.
خانه سرتیپ سدهی خمینی‌شهر در تاریخ بیست‌وپنجم اسفند ۱۳۸۰ با شماره ۵۴۴۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
چگونه به خانه سرتیپ سدهی برویم؟
از اصفهان تا خمینی‌شهر حدود نیم ساعت راه است. وقتی به این شهر رسیدید باید محله معروف لارده فروشان را پیدا کنید؛ این مجموعه در حوالی بلوار توحید واقع شده است که دسترسی به این بلوار از طریق میدان ۲۲ بهمن راحت‌تر است و از آنجا به بعد نیز پیدا کردن تابلوی راهنمای این خانه با اندک پرس‌وجو از مردم محل، کار سختی نیست.
نظر شما