به گزارش خبرنگار ایمنا، طی سال‌های اخیر با رشد جمعیت در شهرهای شمالی ایران و حضور فراوان گردشگران، تولید زباله و جایگاه‌های دفن آن به شدت افزایش یافته است؛ همین موضوع، موجب تخریب و آلوده کردن طبیعت زیبا و محیط‌زیست مناطق مختلف خطه شمال شده و منابع طبیعی توسط زباله‌های خشک و تر تخریب شده است. این شرایط بحرانی باعث شده تا مدیران شهرهای شمالی با استفاده از روش‌هایی مانند احداث کارخانه کمپوست، تفکیک زباله از مبدا و تبدیل پسماند تر به کود آلی زباله تولیدی را مدیریت و از بحرانی‌تر شدن شرایط و خطرات ازدیاد و تجمع فراوان زباله‌ها پیشگیری کنند. در این راستا احداث کارخانه کمپوست ۱۱ شهر غرب استان گیلان ازجمله تالش، اسالم، پره‌سر، رضوانشهر، ماسال، شاندرمن، لیسار، حویق، چوبر، آستارا و لوندویل در محدوده آغاسی محله روستای جوکندان شهرستان تالش از سال ۱۳۸۲ توسط شهرداری تالش آغاز شده، اما یک بام و دو هوای مسئولان و برخی از مردم معترض باعث ۱۸ سال وقفه در ساخت این کارخانه و تخریب بیشتر طبیعت و مشکلات زیست محیطی این مناطق شده است. ساخت کارخانه کمپوست متوقف شده اما تولید زباله هر روز با سرعت بیشتری پیش می‌رود و اگر چالش‌های ساخت کارخانه کمپوست تالش رفع نشود، در سیطره مشکلات و خطرات فراوان این بحران عظیم گرفتار خواهیم شد و دیگر نمی‌توان از پس این دردسر هول‌انگیز برآمد. ساخت این کارخانه در چرخه معیوب مخالفان و موافقان گیر کرده و نیازمند اندیشه‌ای کارساز است.
کمبود تجهیزات و امکانات مدیریت پسماند در شهرداری‌های غرب گیلان، دفن غیراصولی زباله و مشکلات زیست‌محیطی در این شهرها، بخشی از چالش‌هایی است که در خصوص زباله‌های شهری وجود دارد. این در حالی است که احداث کارخانه کمپوست تالش، درگیر مخالفت معترضان بوده و احداث آن حدود ۱۸ سال به تعویق افتاده است؛ البته این طرح موافقانی نیز دارد که در این ۱۸ سال دست از تلاش برنداشته و پیگیر راه‌اندازی کارخانه کمپوست هستند.
اعتراض شهروندان به ساخت کارخانه کمپوست
مهرداد خوش‌قدم، یکی از اهالی روستای جوکندان در خصوص احداث کارخانه کمپوست تالش به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: با احداث کارخانه کمپوست مخالف هستم. شهرداری تالش برای احداث این کارخانه در سه هکتار زمین مجوز قانونی از محیط زیست دریافت کرده، اما حدود ۱۰ هکتار از اراضی این منطقه را تصرف و تخریب کرده است.
این شهروند تالشی ادامه می‌دهد: بعد از تخریب غیرقانونی هفت هکتار از اراضی جوکندان توسط پیمانکاران شهرداری تالش و اعتراضات اهالی منطقه، شهرداری در دادگاه محکوم شد تا اراضی تخریب شده را به حالت اولیه بازگرداند؛ اما تاکنون در این راستا هیچ اقدامی انجام نشده است.
علی، یکی دیگر از اهالی روستا نیز درباره احداث کارخانه کمپوست تالش به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: شهرداری تالش برای احداث کارخانه کمپوست به تعهدات خود عمل نکرده است؛ چراکه مدت زمان احداث کارخانه کمپوست دو سال بوده، اما از سال ۱۳۸۲ تاکنون این پروژه به اتمام نرسیده است.
سبحان، جوان تالشی در این خصوص به خبرنگار ایمنا می‌گوید: سطح آب‌های زیر زمینی، وزش بادهای موسمی و میزان رطوبت در روستای جوکندان و روستای‌های اطراف آن بالا است و تعداد زیادی چشمه آب معدنی نیز در این مناطق قرار دارد. همچنین روستای جوکندان با کوه حدود ۴۵۰ متر و با دریا حدود ۵۰۰ متر فاصله دارد و این منطقه زیستگاه پرندگان مهاجر است و به هیچ عنوان برای احداث کارخانه کمپوست مناسب نیست؛ از مسئولان متولی انتظار داریم کارخانه را در منطقه دیگری احداث کنند.
چالش‌های راه‌اندازی کارخانه کمپوست تالش
شهرام غنی‌زاده، شهردار تالش در خصوص احداث کارخانه کمپوست به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: عملیات احداث کارخانه کمپوست غرب گیلان از سال ۱۳۸۲ در زمینی به مساحت سه هکتار با سوله‌هایی به مساحت سه هزار و ۷۰۰ متر مربع توسط بخش خصوصی در محدود آغاسی محله روستای جوکندان تالش آغاز شد و اکنون ساخت سوله، دیواره و سربندی کارخانه به اتمام رسیده و برق فشار قوی و جاده دسترسی مستقل آن نیز ایجاد شده است. بر اساس قرارداد پیمانکار بخش خصوصی، کارخانه باید تا پایان فروردین‌ماه سال ۱۴۰۰ به بهره‌برداری می‌رسید؛ اما زمین به دلیل نداشتن سند مالکیت، اعتراضات مردمی اهالی منطقه و بررسی مجدد مجوزهای زیست محیطی، یک سال است که توسط مقام قضائی بخش کرگانرود متوقف شده است.
وی با بیان اینکه شهرداری از طریق اداره ثبت اسناد و املاک این شهرستان برای منبع طبیعی سند مالکیت سه هکتار زمین محل احداث کارخانه کمپوست را که به نام دولت جمهوری اسلامی ایران است، ارسال کرده، ادامه می‌دهد: بر اساس قانون، زمین‌هایی را که منابع طبیعی در اختیار دارد، در صورتی می‌تواند به شهرداری، سازمان‌ها و نهادها واگذار کند که با انعقاد قرارداد مدت زمان معینی، اجاره‌بها دریافت کند.
شهردار تالش تصریح می‌کند: مدیریت شهری بحث انعقاد قرارداد برای اجاره زمین را از اداره کل منابع طبیعی استان گیلان درخواست کرد، اما مسئولان این اداره بررسی این موضوع و اعلام نتیجه را بر عهده استانداری نهادند.
وی با تاکید بر اینکه در زمان اختصاص زمین از سوی منابع طبیعی برای احداث کارخانه کمپوست، مجوزهای لازم توسط محیط زیست صادر شده و پیمانکار بخش خصوص بر اساس بندهای قرارداد متعهد به رعایت تمام نکات زیست محیطی است، اضافه می‌کند: در گذشته نیز اعتراضات مردمی باعث وقفه در روند احداث کارخانه شده بود، اما پس از برگزاری جلسه در فرمانداری و بررسی موضوع مجوزهای محیطی زیستی آن صادر و پروژه از سر گرفته شد.
امحای زباله‌های ۱۱ شهر غرب گیلان با راه‌اندازی کارخانه کمپوست
غنی‌زاده با بیان اینکه زمانی که احداث کارخانه آغاز شد، منزل مسکونی در اطراف آن وجود نداشت، اما به مرور زمان تعدادی کمی از مردم در نزدیکی کارخانه خانه ساختند و با اعتراضات خود در اجرای این پروژه وقفه ایجاد کردند، می‌افزاید: در زمان دریافت مجوز، محل احداث کارخانه در محدوده و حوزه استحفاظی دهستان جوکندان قرار داشت، اما بعد از سال ۱۳۹۰ بر اساس تقسیمات کشوری در محدوده روستای قلعه و بین بخش لیسار قرار گرفت.
وی خاطرنشان می‌کند: مبلغ ۴۰ میلیارد ریال اعتبار از سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور در سال ۹۸ به این طرح اختصاص یافت. در سال ۹۹ نیز قرار بود ۵۰ میلیارد اعتبار برای این پروژه جذب کنیم، اما اجرای آن توسط مقام قضائی متوقف شد.
شهردار تالش با بیان اینکه پروژه کارخانه کمپوست تالش کددار بوده و در سطح ملی مصوب شده است، تاکید می‌کند: در حال حاضر از سوی مسئولان همتی برای حمل مشکل پسماند غرب استان گیلان وجود ندارد، در حالی که با بهره‌برداری از این کارخانه می‌توان زباله‌های ۱۱ شهر غرب گیلان از جمله تالش، اسالم، پره سر، رضوانشهر، ماسال، شاندرمن، لیسار، حویق، چوبر، آستارا و لوندویل را امحا و به کمپوست تبدیل کرد.
وی تصریح می‌کند: در حال حاضر تفکیک زباله در تالش انجام نمی‌شود، اما بر اساس قرارداد "BOT" پیمانکار به مدت ۲۰ سال اجرای تفکیک زباله از مبدا در این شهر را بر عهده دارد و باید یک سال قبل از بهره‌برداری کارخانه کمپوست، کار تفکیک زباله را در این شهر آغاز کند.
تعطیلی کارخانه کمپوست برای محیط‌زیست هزینه‌های جبران‌ناپذیری دارد
غنی‌زاده می‌افزاید: روزانه ۸۰ تا ۱۰۰ تن زباله در شهر تالش تولید شده و در ۳۰ سال گذشته زباله‌ها در منطقه گردشگری و ساحلی قروق دفن می‌شود که از نظر زیست‌محیطی این کار نادرست است و مخاطرات جبران‌ناپذیری را در پی دارد؛ اما با راه‌اندازی کارخانه کمپوست، تفکیک زباله از مبدا و تبدیل آن به کود، وضعیت محیط‌زیست این منطقه ساماندهی و احیا خواهد شد.
وی می‌گوید: تعداد زیادی دفنگاه زباله در شهرهای غرب گیلان وجود دارد و تأخیر بیش از حد در ساخت کارخانه کمپوست هزینه‌های زیست محیطی جبران‌ناپذیری برای این منطقه خواهد داشت و باعث از بین رفتن بیت‌المال می‌شود؛ لذا از مسئولان درخواست می‌کنیم با رفع موانع موجود و اختصاص اعتبارات مورد نیاز به شهرداری تالش در راه‌اندازی هر چه سریع‌تر کارخانه کمپوست غرب گیلان کمک کنند.
احداث کارخانه کمپوست برای تالش زیان‌بار است
علیرضا غفاری، رئیس شورای اسلامی شهر لیسار در خصوص احداث و راه‌اندازی کارخانه کمپوست به خبرنگار ایمنا می‌گوید: احداث این کارخانه از سال ۱۳۸۲ در روستای قلعه بین لیسار آغاز شده و به دلیل نگرانی از مشکلات زیست‌محیطی کارخانه در آینده با اعتراضات مردمی، اجرای این پروژه حدود یک سال پیش توسط مقامات قضائی استان گیلان متوقف شده است.
وی می‌افزاید: شهرداری تالش در مقطعی اقداماتی را برای احداث کارخانه کمپوست انجام داد و چندین سال اجرای آن را متوقف کرد، بنابراین بر اساس قانون مجوز واگذاری زمین در همان سال ابطال شده و شهرداری نمی‌تواند در این زمین کارخانه احداث کند.
رئیس شورای اسلامی شهر لیسار خاطرنشان می‌کند: آب و هوای شهرستان تالش مرطوب بوده و بسیاری از اراضی کشاورزی در این خطه از استان گیلان واقع شده است؛ بنابراین احداث کارخانه کمپوست در روستای قلعه بین لیسار آثار بسیار منفی و زیانباری را برای محیط‌زیست و ساکنان این منطقه در پی خواهد داشت.
وی با بیان اینکه در حال حاضر برای صادرات محصولات کشاورزی به منطقه‌ای که محصول در آن تولید شده، توجه می‌شود، می‌افزاید: بیشترین محصول تولیدی شهرستان تالش میوه کیوی است و احداث کارخانه کمپوست و آلودگی‌های ناشی از آن باعث می‌شود تا کیوی تولید شده در این منطقه، خریدار خود را در بازارهای داخلی و خارجی از دست بدهد.
کارخانه کمپوست برای مباحث دیگر بهره‌برداری شود
غفاری می‌گوید: دستگاه‌های اجرایی متولی باید کارخانه کمپوست را در مناطقی با آب و هوای خشک احداث کنند و با تجهیز شهرداری‌ها به ماشین‌آلات حمل پسماند، زباله‌های‌ها تولیدی را برای بازیافت و تبدیل به کود آلی با خودرو به این مناطق انتقال دهند.
وی می‌افزاید: طی سال اخیر در محل احداث کارخانه کمپوست هزینه زیادی از بیت‌المال صرف شده است؛ برای جلوگیری از هدر رفتن هزینه‌ها، مسئولان متولی می‌توانند آن را در قالب توسعه عمران به تعاونی دهیاری‌ها و شهرداری غرب گیلان واگذار کنند یا به عنوان مرکز تولید محصولات کشاورزی مانند گیاهان دارویی، گل‌ها و گیاهان صادراتی، پرورش نهال و درختان بومی و صنایع تبدیلی میوه کیوی مورد بهره‌برداری قرار دهند.
صدور مجوزهای لازم برای احداث کارخانه کمپوست
رامین شیلاتی، رئیس حفاظت محیط زیست شهرستان تالش با اشاره به لزوم صدور مجوز برای احداث کارخانه کمپوست به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: پس از ارزیابی محل احداث کارخانه کمپوست تالش، در سال ۱۳۹۷ مجوزهای لازم توسط سازمان حفاظت محیط زیست برای احداث کارخانه صادر شده است.
وی می‌افزاید: احداث کارخانه کمپوست یکی از روش‌هایی است که می‌توان از طریق آن پسماند تولیدی را مدیریت کرد، به شرط آنکه ابتدا طرح تفکیک زباله از مبدا اجرا و زباله تر نیز در خط پردازش کارخانه به کود آلی تبدیل شود.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست تالش در خصوص آخرین وضعیت محل دفن زباله این شهر، می‌گوید: تمهیداتی برای ساماندهی محل دفن زباله قروق به شهرداری تالش ابلاغ کرده‌ایم و اقداماتی از جمله خاکپوشی، جلوگیری از ورود احشام به محل دفن و کنترل و جمع‌آوری شیرابه زباله‌ها توسط مشاور شهرداری در حال انجام است.
وی با تاکید بر اینکه حفاظت از محیط زیست نیازمند همکاری و مشارکت بیشتر شهروندان است، اضافه می‌کند: از تمام شهروندان انتظار داریم با مدیریت پسماند در راستای حفاظت و نگهداری محیط‌زیست مشارکت بیشتری داشته باشند.
گزارش از محمدرضا رشیدی، خبرنگار سرویس شهرهای ایران خبرگزاری ایمنا
نظر شما